ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗ ανάλυση για τα υπέρ και τα κατά των Ευρωομολόγων
Η κρίση χρέους της Ευρώπης επεκτάθηκε με ανησυχητική ταχύτητα, από τις μικρές χώρες στην περιφέρεια της Ευρωζώνης, στις μεγάλες, εκείνες που αποτελούν την καρδιά του συστήματος του ενιαίου νομίσματος. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατάφερε προς το παρόν να επαναφέρει την ηρεμία στις αγορές ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας, αγοράζοντας σημαντικό μέρος του χρέους τους. Ωστόσο, αυτό αποτελεί μόνο προσωρινή λύση.
Πολλοί επιζητούν τώρα μία ριζική λύση του προβλήματος: την έκδοση ευρωομολόγων ώστε το ασταθές νομισματικό οικοδόμημα να αποκτήσει δημοσιονομικά θεμέλια.
Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμά την κοπή του ομφάλιου λώρου ανάμεσα στη δανειοληπτική ικανότητα μιας χώρας και στο κόστος δανεισμού της. Τα 17 κράτη–μέλη του ευρώ θα έχουν πλέον τη δυνατότητα να αντλούν δανεισμό μέσω ομολόγων που θα εκδίδονται από ένα ευρωπαϊκό θεσμικό όργανο. Το χρέος αυτό θα είναι εγγυημένο από όλες τις χώρες–μέλη και ως εκ τούτου κύριοι ανάδοχοί του θα είναι τα πλέον αξιόχρεα κράτη, πρωτίστως η Γερμανία, το χρέος της οποίας αξιολογείται ως «ύψιστης ποιότητας».
Η λογική πίσω από την απαίτηση για την έκδοση ευρωομολόγων είναι ότι στο σύνολό της η Ευρωζώνη αποτελεί ικανή οικονομική οντότητα. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το σύνολο του χρέους των κρατών–μελών της θα ανέλθει φέτος –κατά μέσον όρο– στο 88% του ΑΕΠ τους. Θα είναι δηλαδή χαμηλότερο από το 98% που ισχύει αντιστοίχως για τις ΗΠΑ και ελαφρώς υψηλότερο από το 83% της Βρετανίας. Παράλληλα, το συνολικό έλλειμμα της Ευρωζώνης θα ανέρχεται λίγο άνω του 4% του ΑΕΠ έναντι 10% για τις ΗΠΑ και 8,5% για τη Βρετανία. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Βρετανία έχουν υποστεί μέχρι στιγμής την καταστροφική απώλεια εμπιστοσύνης των αγορών. Αυτό σημαίνει ότι η «συγκέντρωση» του χρέους μπορεί, πράγματι, να δώσει τη λύση στην κρίση της Ευρωζώνης.
Τα επαναλαμβανόμενα κύματα επιθέσεων των αγορών σε χώρες της Ευρωζώνης έφεραν στο προσκήνιο την εγγενή ευαισθησία της νομισματικής ένωσης μιας σειράς κρατών, εκ των οποίων το καθένα συνεχίζει να εκδίδει «εθνικά ομόλογα» χωρίς να έχει πλέον στη διάθεσή του τις συνήθεις ασφαλιστικές δικλίδες της υποτίμησης του νομίσματός του και του πληθωρισμού. Εάν οι επενδυτές χάσουν την εμπιστοσύνη τους στο δημοσιονομικό μέλλον μιας χώρας, ο φόβος τους μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο, ωθώντας τα επιτόκια δανεισμού της σε μη βιώσιμα επίπεδα. Η ΕΚΤ μπορεί να καθησυχάσει τις αγορές αγοράζοντας ομόλογα, αλλά πέραν κάποιων ορίων η πρακτική αυτή μπορεί να αποτελέσει απειλή για την ανεξαρτησία της. Συγκεντρώνοντας τον κίνδυνο του δανεισμού, τα ευρωομόλογα θα αναχαιτίζουν επαρκέστερα τις απορρυθμιστικές κρίσεις ρευστότητας, υποστηρίζει ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Λουβέν στο Βέλγιο, Πολ ντε Γκρο.
Ενας άλλος καλός λόγος για την έκδοση ευρωομολόγων είναι ότι τα διαθέσιμα μέσα άμυνας για την αντιμετώπιση της κρίσης, συγκεκριμένα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, εμφανίζονται πλέον ανεπαρκή. Απάντηση στο πρόβλημα θα αποτελούσε η αύξηση των πόρων του Ταμείου, αλλά και αυτό έχει εγγενείς αδυναμίες. Σε αντίθεση με τα ευρωομόλογα, των οποίων η «αναδοχή» θα είναι κοινή, οι εγγυήσεις για τη χρηματοδότηση του Ταμείου προσφέρονται από κάθε χώρα–μέλος του, αναλόγως του ειδικού βάρους της οικονομίας της στο πλαίσιο της Ευρωζώνης. Αυτό σημαίνει ότι εάν η Γαλλία, για παράδειγμα, χάσει την κατάταξή της ως πλέον αξιόχρεη χώρα –και αυτό συζητείται επίσης έντονα στις αγορές το τελευταίο διάστημα– το Ταμείο θα χάσει ένα μεγάλο μέρος από τη δανειοδοτική ικανότητά του, ή την κατάταξη του αξιόχρεού του στην κατηγορία ΑΑΑ.
Μέχρι σήμερα, οι χώρες που ασκούν τη μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρωζώνη –οι πλέον υγιείς δημοσιονομικά, κυρίως δε η Γερμανία– αντιμετωπίζουν αρνητικότατα το ενδεχόμενο έκδοσης ευρωομολόγων. Εχουν κυρίως δύο αντιρρήσεις.
Πρώτον, ότι η «συγκέντρωση» του χρέους των 17 κρατών–μελών του ευρώ θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους δανεισμού των πλέον αξιόχρεων κρατών, ενώ θα μειώσει εκείνο των πλέον αδύναμων δημοσιονομικά. Το ετήσιο κόστος για τους Γερμανούς φορολογούμενους ενδέχεται να φτάσει έως και στο 1,9% του ΑΕΠ της χώρας, υποστηρίζει το στέλεχος του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Ifo Κάι Κάρστενσεν.
Δεύτερον, η έκδοση ευρωομολόγων θα μειώσει τις πιέσεις που δέχονται οι υπερχρεωμένες χώρες για να βάλουν σε τάξη τα δημόσια οικονομικά τους. Θα υιοθετούσε –για παράδειγμα– η Ιταλία τα πρόσφατα μέτρα λιτότητας εάν δεν δεχόταν τις πιέσεις των αγορών;
Η έκδοση ευρωομολόγων θα αποτελούσε μεγάλη θυσία σε ό, τι αφορά τα πλέον αξιόχρεα κράτη της Ευρωζώνης. Το ερώτημα, ιδιαίτερα για τη Γερμανία, είναι εάν αξίζει τον κόπο η θυσία αυτή ώστε να διασωθεί το ευρώ. Το ερώτημα για τα υπόλοιπα κράτη–μέλη της Ευρωζώνης είναι εάν θα αντέξουν και τη συγκέντρωση του ελέγχου των δημοσιονομικών τους, που θα απαιτήσουν οι Γερμανοί. Αυτό θα είναι το αντάλλαγμα για να συμφωνήσουν οι τελευταίοι στην έκδοση του ευρωομολόγου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου