Χωματερές ανθρώπων

Tης Τασουλας Καραϊσκακη

Οι μονάδες υποκατάστασης ΟΚΑΝΑ αντιμετωπίζονται από την κοινωνία ως χωματερές (ανθρώπων). Κανείς δεν τις θέλει στην «αυλή» του. Ούτε οι κάτοικοι των περιοχών όπου αυτές στεγάζονται, ούτε οι διαμένοντες πέριξ των νοσοκομείων, ούτε οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία.  

Στο κέντρο της πόλης θεωρούνται εστία «μόλυνσης» –κυριολεκτικής και μεταφορικής– κι εγκλήματος, στα νοσοκομεία πόλος έλξης χρηστών και εμπόρων. Πλήθος οι αντιδράσεις σε όλες τις προσπάθειες μεταφοράς τους σε νέες περιοχές, σε νοσοκομεία. Το πρόβλημα, λένε, δεν είναι οι χρήστες, αλλά αυτοί που τους ακολουθούν και τους συντηρούν. 

Πλέον πρόσφατη αντίδραση αυτή των κατοίκων Αμαρουσίου, Κηφισιάς, Πεύκης, Λυκόβρυσης για τη μεταφορά μονάδας χορήγησης υποκατάστατων στο ΚΑΤ. Το δημοτικό συμβούλιο Αμαρουσίου, εκπρόσωποι συλλόγων και φορέων κατοίκων, με ψήφισμά τους ζητούν η μονάδα να μεταφερθεί μακριά από τον αστικό ιστό και απειλούν να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη. (Σύμφωνα με τα σχέδια του υπουργείου, «Σωτηρία», όπου ήδη λειτουργεί μονάδα, «Ελπίς» και ΚΑΤ θα εξυπηρετούν 2.500 χρήστες.) Μονάδες υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ φιλοξενούνται στα νοσοκομεία Παπανικολάου και ΑΧΕΠΑ στη Θεσσαλονίκη, όπως και σε νοσοκομεία άλλων πόλεων – Ηράκλειο, Κέρκυρα, Πρέβεζα, Κατερίνη, Πάτρα, Αγρίνιο, Λιβαδειά, Λαμία, Λάρισα, Χανιά. Με ή χωρίς προβλήματα, με παρεμπόριο των ουσιών και τεράστιες λίστες.

Περισσότεροι από 1.350.000 Ευρωπαίοι εξαρτώνται από την ηρωίνη και 670.000 παίρνουν υποκατάστατα, που χορηγούνται και στις 27 χώρες. Μόνο σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία υπάρχουν λίστες. Η θεραπευτική αξία της μεθαδόνης και της βουπρενορφίνης; Αμφισβητήσιμη, σύμφωνα με αρκετούς ειδικούς. Περισσότερο χειροπιαστή είναι η κοινωνική τους αξία – ο εξανθρωπισμός του χρήστη, το μαλάκωμα της αγωνίας που βγαίνει από σπλάχνα που υποφέρουν, το φώτισμα ματιών που δεν μπορούσαν να πάρουν τίποτε από τη μέρα. Αυτό όμως δεν αφορά όσους κάνουν χρήση των διπλών όψεων της ζωής...

Χρόνια τώρα, ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών εξαντλείται στις γενναιόδωρες υποσχέσεις. Οι υπηρεσίες δίωξης παραπαίουν ανάμεσα στη μικρή αποτελεσματικότητα και τη διαφθορά, το ποινικό σύστημα επιβαρύνεται μέχρι αδρανοποιήσεως από το υψηλό ποσοστό εγκλείστων για ναρκωτικά. Και το κράτος «καθαρίζει» με την καταστολή και μια - δυο επιχειρήσεις σωτηρίας. Οι τοξικομανείς αντιμετωπίζονται σαν σκουπίδια, που η Πολιτεία προσπαθεί με μια κίνηση να σπρώξει κάτω από το πιο βολικό «χαλί». 

Ομως, όλα είναι θέμα πολιτικής και οργάνωσης. Οι ανεπιθύμητοι θα παραμένουν ανεπιθύμητοι όσο η Πολιτεία τούς αντιμετωπίζει σαν τέτοιους. Σε περισσότερο συντεταγμένες κοινωνίες, οι περίοικοι δεν ενοχλούνται από την παρουσία μονάδων χορήγησης υποκατάστατων, όπως κατ’ αναλογίαν ουδείς διαμαρτύρεται για τη δημιουργία χωματερής, όσο οι ιθύνοντες δεν προτίθενται να δημιουργήσουν μια τέτοια.