Το σκουλαρίκι και ο Θεός

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Γράφει ο Θανάσης Θ. Νιάρχος

Ποιητής, συνεκδότης του περιοδικού «Η Λέξη»

Φτάνουν συχνά λίγες λέξεις, μια μικρή πρόταση, για να αισθανθείς να σε περιβάλλει μια όαση με βλάστηση τροπική, σπάνια πουλιά και εξαίσια ακούσματα. 

Οσοι έτυχε να διαβάσουν το περασμένο Σαββατοκύριακο στα «ΝΕΑ» τις απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο του Προυστ του ιδρυτικού μέλους των Raining Pleasures, Vassilikos, θα έχουν ήδη καταλάβει τι ακριβώς εννοούμε. Ιδιαίτερα την απάντησή του στο ερώτημα «εάν συνέβαινε να συναντήσετε τον Θεό, τι θα θέλατε να σας πει;», ερώτημα που συνιστά κατά κάποιον τρόπο μια ζυγαριά που κρίνει έναν ολόκληρο πολιτισμό. Γεγονός που πολύ λίγη σχέση έχει με το αν πιστεύεις ή δεν πιστεύεις στον Θεό. Σημασία έχει ο τρόπος που διατυπώνεις την κατάφαση, την ένσταση ή την απόρριψή σου, γιατί σε ένα τόσο σοβαρό ερώτημα το να ακκίζεσαι και να χαριτολογείς με την απάντησή σου δείχνει να μην έχεις αντιληφθεί ο ταλαίπωρος το τι ακριβώς συμβαίνει.

 Εχουν ειπωθεί τέτοιες ουρανομήκεις μπαρούφες από σοβαρούς υποτίθεται διανοούμενους και καλλιτέχνες, του τύπου «αν συνέβαινε να συναντήσω τον Θεό, θα τον έστελνα στον διάολο» ή «δεν συνηθίζω να συνομιλώ με αγνώστους», που η απάντηση του Vassilikos νιώθεις μέσα σε μια πλημμυρίδα ξιπασιάς και εκφραστικής ξετσιπωσιάς να βάζει τα πράγματα στη θέση τους με έναν τρόπο εξόχως σοβαρό. Εναν τρόπο αντίστοιχο ενός ερωτήματος, που και αν ακόμα το θεωρήσεις ψευδεπίγραφο ή σαθρό, δεν παύει να συγκεφαλαιώνει την αγωνία μιας ιστορημένης ζωής αιώνων.

Αλλά γιατί να μακρηγορούμε όταν υπάρχει η ίδια η απάντηση του Vassilikos που λέει «αν συναντούσα τον Θεό, δεν θα είχα άλλες απορίες». Χρειάζεσαι ώρα για να συνέλθεις με την απάντηση αυτή, όταν μάλιστα την έχεις συνδυάσει με την εμφάνιση του Vassilikos, με το σκουλαρίκι, το κοντοκουρεμένο μαλλί, την μπλούζα με τις φωτογραφίες των Beatles. Νιώθεις αιφνίδια πως η σωτηρία έρχεται πάντα από εκεί που δεν την περιμένει κανείς, ενώ όλα φαίνεται να έχουν διαγράψει τον κύκλο τους και να έχουν κορεστεί. Ο τραγουδοποιός δηλαδή με το σκουλαρίκι να σώζει τη δύναμη και την αξιοπρέπεια της έννοιας του Θεού, σε βαθμό που δεν θα το κατόρθωναν ποτέ οι καθ' ύλην αρμόδιοι εντολοδόχοι του με τους σχοινοτενείς δεκάρικούς τους.

Αντίθετα έχουν πετύχει με τη «σεβαστική» αμετροέπεια και μονοτονία τους να συκοφαντήσουν την αξεδίψαστη λαχτάρα που σημαίνει η ανάγκη για τον Θεό, ώστε μόνο από τα χείλη ενός «αναρμόδιου» να περιμένεις πια την αποκάλυψη. Μια αποκάλυψη που δεν έχει άλλωστε τίποτα το αποκαλυπτικό, αφού ακόμη και μια πρόχειρη ματιά να ρίξεις στην ιστορία θα παρατηρήσεις πως ήταν πάντα οι «θύραθεν», οι απέξω δηλαδή, που διατυπώσανε τις μεγάλες αλήθειες, όταν οι «μέσα» ληθαργούσαν βολεμένοι στην επάρκειά τους. 

«Αν συναντούσα τον Θεό, δεν θα είχα άλλες απορίες». Χωρίς να σημαίνει παραδοχή της ύπαρξης του Θεού, αναγνωρίζει ευθέως πως ο Θεός παραμένει το κεντρικό πρόβλημα από το οποίο απορρέουν όλα τα άλλα.

Ετσι ακριβώς θα συμβεί και με την κρίση. Η λύση και η σωτηρία δεν πρόκειται να έρθουν από τους πολιτικούς, από τους εγκεφάλους που διαχειρίζονται τα οικονομικά πακέτα και που είναι για τη συνείδησή μας είτε το γνωρίζουμε είτε όχι πρόσωπα συνοφρυωμένα, σκοτεινά. Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι η σωτηρία δεν προήλθε ποτέ από πρόσωπα που είχαν χαρακτηριστεί τελεσίδικα με το πρόβλημα ή με την καταστροφή, όπως μπορεί να συμβαίνει σήμερα με το πρόσωπο της Μέρκελ. Αφού κάθε άλλη διάσταση που θα συνέβαινε να πληροφορηθούμε για τη Μέρκελ θα μας ήταν αδιάφορη, επόμενο είναι τη μόνη με την οποία τη γνωρίζουμε και την αναγνωρίζουμε να μη μας έκανε ποτέ τη χάρη η ίδια να την αλλάξει.

Η λύση και η σωτηρία θα προέλθουν από κάτι που δεν το γνωρίζουμε, από ένα φως που μπορεί να ανάψει ξαφνικά μέσα σε μας τους ίδιους και να μας κάνει απέναντι στην κρίση αδιάφορους, ή ικανούς να τρομοκρατήσουμε εκείνους που νιώθουμε σήμερα να μας τρομοκρατούν. Οπως ακριβώς τη σωτήρια άποψη περί Θεού, αντί να την εκστομίσει ένας θεολόγος ή ένας ακαδημαϊκός, την προφέρει ένας τραγουδοποιός, με αποτέλεσμα να μην είναι μόνον αποτελεσματικά καταλυτική, αλλά να ακούγεται και τρυφερά δροσερή.