Σκληρο παιχνιδι με τον χρονο

Tου Σεραφειμ Kωνσταντινιδη

serkon@otenet.gr

Στον ουρανοξύστη που κυριαρχεί στην πλατεία του κεντρικού σταθμού (Centralbahnplatz) στη Βασιλεία, κρυβόταν η αλήθεια. Εκεί, πολύ κοντά στα σύνορα με τη Γαλλία και τη Γερμανία, βρίσκεται η έδρα της BIS (Bank of International Settlements), της τράπεζας των… κεντρικών τραπεζών, που διοργανώνει συναντήσεις των διοικητών κεντρικών τραπεζών ανά δίμηνο και ανακοινώνει στατιστικά στοιχεία για τις διεθνείς συναλλαγές.

Ηταν πολύ φυσιολογικό να ανακοινώσει στοιχεία που αφορούν την κρίση της ελληνικής οικονομίας. Η ήρεμη ατμόσφαιρα, στην τρίτη σε πληθυσμό ελβετική πόλη, δεν διαταράχθηκε από τη διαπίστωση ότι το μεγαλύτερο μέρος από το χρέος του ελληνικού Δημοσίου, τα 145,7 δισ. ευρώ, είναι σε χέρια ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών, ασφαλιστικών οργανισμών, επενδυτών. Αν τα ελληνικά ομόλογα βρίσκονταν κυρίως σε ελληνικούς οργανισμούς, δεν θα υπήρχε (διεθνές) πρόβλημα. Θα μας είχαν αφήσει στην τύχη μας, με συγκινητικές δηλώσεις συμπάθειας.

Η ευρωπαϊκή διάσταση του ελληνικού προβλήματος προκύπτει από το γεγονός ότι το 93,5% των ελληνικών ομολόγων που είναι στο εξωτερικό έχει αγοραστεί από ευρωπαϊκές τράπεζες. Μόνον το 5% των ομολόγων βρίσκεται στις αμερικανικές τράπεζες που αγόρασαν ομόλογα ύψους 7,3 δισ. ευρώ, ενώ οι γαλλικές εμφανίζονται με 56,8 δισ. και οι γερμανικές είχαν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα 34 δισ. ευρώ.

Οι αμερικανικές τράπεζες, ενώ δεν είχαν αγοράσει ομόλογα, πωλούσαν ασφάλιση έναντι του κινδύνου πτώχευσης της ελληνικής οικονομίας. 

Τα στοιχεία της BIS είναι χαρακτηριστικά: οι αμερικανικές τράπεζες είχαν πωλήσει το 56,3% των συμβολαίων για τον κίνδυνο ελληνικής πτώχευσης. Σε περίπτωση πτώχευσης του ελληνικού Δημοσίου σήμερα, οι αμερικανικές τράπεζες θα επιβαρύνονταν σχεδόν όσο και οι ευρωπαϊκές, όχι επειδή έχουν ελληνικά ομόλογα, αλλά γιατί πούλησαν συμβόλαια ασφάλισης και πρέπει να αποζημιώσουν τις ευρωπαϊκές κυρίως τράπεζες που τα είχαν αγοράσει…

Το παράδοξο που προκύπτει από τα στοιχεία του διεθνούς οργανισμού είναι ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες επένδυαν σε ελληνικά ομόλογα και «στοιχημάτιζαν» στην πτώχευση της Ελλάδας με ακριβά ασφαλιστικά συμβόλαια, επιδιώκοντας, αν υπάρξει πτώχευση, να περιορίσουν τις ζημιές τους. Αντίθετα, οι αμερικανικές τράπεζες, παρότι δεν είχαν ελληνικά ομόλογα, πωλούσαν συμβόλαια ασφάλισης για το ενδεχόμενο πτώχευσης της Ελλάδας, προβλέποντας ότι η πτώχευση θα αποφευχθεί ή θα γίνει αργότερα. Θα ζημιωθούν όλοι ή κανείς από τους δύο;

Tα ομόλογα και τα συμβόλαια ασφάλισης έχουν συγκεκριμένη διάρκεια. Προφανώς, ο κίνδυνος για τις ευρωπαϊκές τράπεζες απομακρύνεται αν τα ομόλογα εξοφληθούν στη λήξη τους, με χρήμα ή νέα ομόλογα! Ούτε οι αμερικανικές τράπεζες θα πληρώσουν αν ο κίνδυνος που ασφάλιζαν επιβεβαιωθεί μετά τη λήξη των συμβολαίων. Ανέλαβαν ρίσκο περιορισμένης διάρκειας. Οπως και η βοήθεια που προσφέρεται στο ελληνικό Δημόσιο για να αποφύγει τη χρεοκοπία.