Κοινωνική ομηρεία

Γράφει ο Γιώργος Καριπίδης

gkaripidis@hotmail.com

Η ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ ανέλαβε δράση και άρχισαν οι διακοπές ρεύματος. Είχαν προηγηθεί οι αγρότες, οι λιμενεργάτες, οι φορτηγατζήδες, οι σιδηροδρομικοί ακόμη και οι φαρμακοποιοί. Ολο και περισσότερο διάφορες κοινωνικές ομάδες, συντεχνίες, προκειμένου να υποστηρίξουν τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους, χρησιμοποιούν μορφές «πάλης» που στρέφονται ευθέως κατά του κοινωνικού συνόλου και διαταράσσουν σοβαρά την κοινωνική και οικονομική ζωή. Οι δυσμενείς κοινωνικές επιπτώσεις δεν είναι απλώς παρενέργειες των κινητοποιήσεών τους, αλλά βασικό στοιχείο της «αγωνιστικής» τους τακτικής.

Εκμεταλλευόμενοι τη θέση και το ρόλο τους σε οποιοδήποτε γρανάζι της κοινωνικής οργάνωσης, δεν διστάζουν να «συλλάβουν» την κοινωνία ως όμηρο για να αποσπάσουν λύτρα, δηλαδή για να ικανοποιήσουν τα πάσης φύσεως αιτήματά τους. Οι επιπτώσεις «των αγώνων» τους βαραίνουν επί δικαίων και αδίκων, πλουσίων και φτωχών, αλλά αυτό τους είναι αδιάφορο. Μεταμφιέζονται σε μαχητικούς προλετάριους αγωνιστές, αλλά πρακτικά θυσιάζουν το προλεταριάτο. Ακόμα και όταν τα αιτήματά τους είναι δίκαια, το δίκαιο χάνεται από τον τρόπο που το διεκδικούν.

Μοιραία τίθεται το ερώτημα: έχουν το δικαίωμα οι κοινωνικές ομάδες να προωθούν τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους αδιαφορώντας για το γενικότερο δημόσιο συμφέρον ή αντιθέτως έχουν υποχρέωση να συνυπολογίζουν το δημόσιο συμφέρον όταν επιλέγουν τις διεκδικήσεις και τη μορφή των αγώνων τους;

Στην Ελλάδα είναι διαδεδομένος ένας ιδιόμορφος «αγωνιστικός» κυνισμός που αντιμετωπίζει τέτοια ερωτήματα με περιφρόνηση. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, μπορεί μεν η πολιτική ηθική να απαιτεί τη διασύνδεση των ιδιαίτερων συμφερόντων με το δημόσιο συμφέρον, αλλά δυστυχώς ο πολιτικός πραγματισμός επιβάλλει την υπεράσπιση του δικού μας και μόνο συμφέροντος. Δηλαδή, έτσι είναι η ζωή και τα υπόλοιπα είναι ουτοπικές φλυαρίες. Πράγματι έτσι είναι η ζωή, αλλά στη ζούγκλα και όχι στις πολιτισμένες κοινωνίες.

Ο διαχωρισμός της πολιτικής ηθικής από τον πολιτικό πραγματισμό στρεβλώνει την πολιτική - ουσιαστικά την καταργεί. Η πολιτική εξ ορισμού έχει στόχο την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος μέσω της εξισορρόπησης των ιδιαίτερων συμφερόντων. Αναζητά κοινά αποδεκτούς κανόνες κοινωνικής συμβίωσης, δηλαδή κοινωνικοποιεί την ηθική και ηθικοποιεί την κοινωνία. Για την πολιτική, ηθικό είναι ό,τι υπηρετεί τα πρωτεία του δημόσιου συμφέροντος και εξασφαλίζει την κοινωνική συνοχή.

Συνεπώς, για την πολιτική ο διαχωρισμός ηθικής και πράξης είναι αδιανόητος. Εκείνοι που πραγματεύονται ξεχωριστά την πολιτική και την ηθική δεν καταλαβαίνουν τίποτα για καμία από τις δύο. Αλλά ούτε η ελευθερία δράσης μπορεί να είναι απεριόριστη. Η άσκηση των ελευθεριών προϋποθέτει κανόνες που εξασφαλίζουν ίση ελευθερία για όλους. Η ελευθερία του ενός δεν μπορεί να καταργεί την ελευθερία των υπολοίπων.

Όταν αυτές οι αρχές καταστρατηγούνται, τότε η μεν πολιτική καταλήγει να είναι απλώς μια έκφραση αντικοινωνικού αυταρχισμού των ισχυροτέρων, η δε κοινωνία κατακερματίζεται από τον πρωτογονισμό των τυφλών αντιθέσεων. Αυτή την καταστρατήγηση η κοινωνία δεν πρέπει να ανεχθεί, η κυβέρνηση δεν πρέπει να επιτρέψει και η αντιπολίτευση δεν πρέπει να συγκαλύψει.