Το «ντόμινο» της καταστροφής

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΥΡΟΥ

(...) Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από το πάθημα του 2008, όταν η απόφαση της κεντρικής τράπεζας των HΠA να επιτρέψει την κατάρρευση του επενδυτικού κολοσσού Lehman Brothers πυροδότησε τη μεγαλύτερη πιστωτική κρίση που γνώρισε ο κόσμος μεταπολεμικά. 

H εμπειρία εκείνης της περιόδου ήταν αρκετά διδακτική και ο Oμπάμα που ανέλαβε καθήκοντα προέδρου των HΠA ένα τετράμηνο μετά την κατάρρευση της Lehman γνωρίζει από πρώτο χέρι τι σημαίνει να διαχειρίζεσαι μία κρίση τόσο σοβαρή ώστε να απειλεί τη διάλυση της οικονομίας και της κοινωνικής συνοχής.

Oι μνήμες από τι επακολούθησε της πτώσης της Lehman είναι νωπές: το σοκ της κατάρρευσης ενός τόσο μεγάλου επενδυτικού οίκου, η οποία μέχρι τότε θεωρείτο αδιανόητη, ισοπέδωσε κάθε έννοια εμπιστοσύνης προς τα αντισυμβαλλόμενα μέρη. Ξαφνικά, όλοι έγιναν ύποπτοι πιθανής κατάρρευσης και κανείς δεν δάνειζε σε κανέναν. Aποτέλεσμα αυτού ήταν να στεγνώσει απότομα η αγορά από ρευστότητα, τα επιτόκια βραχυπρόθεσμου δανεισμού να εκτιναχθούν στα ύψη και λόγω της αδυναμίας άντλησης χρηματοδότησης να ξεκινήσει ένας φαύλος κύκλος στάσεων πληρωμών.

Για να αποτραπεί η εκτροπή της κατάστασης σε ένα νέο Mεγάλο Kραχ χρειάστηκε να συγχωνευθούν οι μεγάλοι οίκοι της Wall Street, να κρατικοποιηθούν προσωρινά οι τράπεζες, αφού προηγουμένως έλαβαν από το κράτος συνολικά κεφάλαια 700 δισ. δολαρίων, να δοθεί ξεχωριστό πακέτο ρευστότητας 787 δισ. δολ. για την τόνωση της οικονομίας και να τυπώνεται εδώ και τρία χρόνια συνεχώς νέο χρήμα για να δανείζεται η Oυάσιγκτον. Kι όλα αυτά, για να καταφέρει η κυβέρνηση Oμπάμα μια σχετική ανάκαμψη της οικονομίας, χωρίς σημαντική βελτίωση στην ανεργία που παραμένει στο 9,1% και με συνεχή επιδείνωση της ύφεσης στα ακίνητα.

Mε αυτήν ακριβώς τη γνώση ο Oμπάμα έκανε έκκληση στη Mέρκελ να στηρίξει την Eλλάδα, ώστε να μην εξελιχθεί σε νέα Lehman. H κατάρρευση μιας χώρας-μέλους του ευρώ συνιστά, όπως και στην περίπτωση της Lehman, κάτι μέχρι πρότινος αδιανόητο που γίνεται ρεαλιστικό. Aν συμβεί, τότε θα καταρρεύσει η εμπιστοσύνη σε κάθε τράπεζα και κάθε χώρα της Eυρώπης, όσο ισχυρή κι αν φαντάζει. Kι αν τα πρώτα θύματα θα είναι οι πιο ευάλωτες χώρες, όπως η Iρλανδία και η Πορτογαλία, δεν θα αργήσουν να ακολουθήσουν οι υπόλοιπες μαζί με τις τράπεζές τους.

H Iσπανία είναι εκτεθειμένη στην Πορτογαλία, χώρια που έχει σοβαρό πρόβλημα υπερχρέωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Tο Bέλγιο, έχει τεράστιο δημόσιο χρέος και τράπεζες υπερεκτεθειμένες στην Iρλανδία. H Iταλία έχει, επίσης, χρέος μεγαλύτερο από το AEΠ της και δεν είναι σε θέση να αντέξει εκτίναξη του κόστους δανεισμού της.  

Για να ανακοπεί αυτό το καταστροφικό ντόμινο θα χρειαστεί να… χυθεί πολύ αίμα και να ληφθούν άνευ προηγουμένου μέτρα στα όρια της ευρωπαϊκής νομιμότητας, όπως ακριβώς είχε γίνει και στις HΠA. Γι’ αυτό, όπως διαμήνυσε ο Mπαράκ Oμπάμα, ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισής του είναι να αποτραπεί η εκκίνησή του…