Επαναχάραξη του χάρτη στη Μέση Ανατολή

Της Ελενας Μπέλλη

Όταν στα μέσα Απριλίου, ο Μπασάρ αλ Ασαντ, ενέκρινε, με προεδρικό διάταγμα τη χορήγηση συριακής υπηκοότητας σε χιλιάδες Κούρδους, «ομολογούσε» διεθνώς ότι η κουρδική μειονότητα στη Συρία θα διαδραματίσει καθοριστικό παράγοντα στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα του. Οι Κούρδοι, η μεγαλύτερη μειονότητα στη Συρία, αποτελούν το 10% του πληθυσμού και προς το παρόν τηρούν αποστάσεις από τις μαζικές συγκεντρώσεις κατά της Δαμασκού, επιλέγοντας μικρές διαδηλώσεις μετά την προσευχή της Παρασκευής, στις κουρδικές πόλεις στα ΒΔ. Και αυτό, διότι η πολιτική ηγεσία των Κούρδων γνωρίζει ότι το γεωστρατηγικό παιχνίδι που βρίσκεται σε εξέλιξη μπορεί να αποβεί προς όφελός τους μόνον αν χειριστούν την κρίση με ιδιαίτερη προσοχή.

Το Κουρδικό Ζήτημα είναι ο παράγοντας που «ενώνει» τις ηγεσίες της Δαμασκού, της Αγκυρας και της Τεχεράνης, οι οποίες επιμένουν να το «αγνοούν», αρνούμενες να αναγνωρίσουν τη μειονότητα στα εδάφη τους και εξαπολύοντας διωγμούς στις πολιτικές τους ηγεσίες. Και όλα αυτά για να αποφύγουν τη δημιουργία ενός αυτόνομου, αρχικά, και ανεξάρτητου, μακροπρόθεσμα Κουρδικού Κράτους, που, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει και το ιρακινό Κουρδιστάν.

Πρόκληση

Ειδικά για τους Κούρδους στη Συρία, οι αντικαθεστωτικές διαδηλώσεις συνιστούν μοναδική πρόκληση: Υστερα από 50 χρόνια σε «καθεστώς ανυπαρξίας» -από το 1962, όταν η Δαμασκός τους στέρησε την υπηκοότητα- οι Κούρδοι θα μπορούσαν να ακουστούν και να αποσπάσουν σημαντικά ανταλλάγματα. Ανάλογα ανταλλάγματα θα μπορούσαν να αποσπάσουν και από την ηγεσία των αντικαθεστωτικών, εάν αποφάσιζαν να συνταχθούν μαζί της στον αγώνα για την ανατροπή του Ασαντ.

Προς το παρόν, οι Κούρδοι παίζουν το παιχνίδι της αναμονής. Απέρριψαν την πρόσκληση του Ασαντ σε διάλογο, επικαλούμενοι «την πίεση από το λαό τους», μποϊκόταραν, όμως, και τη διάσκεψη της συριακής αντιπολίτευσης στην Αντάλια της Τουρκίας, επικαλούμενοι «την ειρωνεία να συζητηθεί το Κουρδικό σε μία χώρα που αρνείται να αναγνωρίσει το ζήτημα». 

Και ο Ασαντ, βέβαια, χρησιμοποίησε τους Κούρδους στη Συρία ως εργαλείο στη μόνιμη αντιπαράθεσή του με την Τουρκία: Στερούσε την υπηκοότητα στους Κούρδους της Συρίας, αλλά, ταυτόχρονα τους προέτρεπε να συνεργαστούν με τους Κούρδους του ΡΚΚ σε συριακά εδάφη, στη μάχη τους εναντίον της Αγκυρας.

Πλέον -και ειδικά μετά την εκδίωξη του Αμπντουλάχ Οτσαλάν από τη Συρία... Αγκυρα και Δαμασκός έχουν κοινό στόχο: Την αποτροπή της δημιουργίας αυτόνομου Κουρδιστάν. Αυτός είναι και ο λόγος που ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζεται ιδιαίτερα «ανεκτικός» στις βιαιότητες του στρατού του Ασαντ και εξαιρετικά «υπομονετικός» με την εισροή χιλιάδων Σύρων προσφύγων σε τουρκικό έδαφος.

Προβλέψεις

Αλλά πριν ακόμη κριθεί η τύχη του Μπασάρ αλ Ασαντ, πριν καν οι Κούρδοι της Συρίας αποφασίσουν να διαλέξουν πλευρά στην αντιπαράθεση καθεστώτος - διαδηλωτών, οι αναλυτές «προβλέπουν» σημαντικές ανακατατάξεις στο χάρτη της περιοχής. Ο διευθυντής του Κέντρου Μέσης Ανατολής του London School of Economics, Ρόμπερτ Λόου, έγραψε πρόσφατα ότι οι εξεγέρσεις «θα αλλάξουν το χάρτη στη Μέση Ανατολή».

«Οι Κούρδοι της Συρίας παρακολουθούν τις εξελίξεις, έτοιμοι να βγουν στους δρόμους», γράφει, εξέλιξη με σοβαρές συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή.Οι Κούρδοι στη Συρία μπορούν να προκαλέσουν αλυσιδωτές αντιδράσεις και κύματα ανεξαρτησίας στην περιοχή, υποστηρίζει και ο αρθρογράφος της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz, Αλούφ Μπεν, εκτιμώντας ότι, 100 χρόνια μετά το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν χαράχτηκαν τα σύνορα της περιοχής, δίνεται η ευκαιρία επαναχάραξης του χάρτη και δημιουργίας νέων κρατών.

Κερδισμένοι

Είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο είτε στο πλευρό του Ασαντ είτε απέναντί του, οι Κούρδοι της Συρίας θα βγουν κερδισμένοι. Το ερώτημα είναι σε ποια πλευρά θα κερδίσουν περισσότερα: Ητοι, την ανεξαρτησία, που θα δώσει το έναυσμα και σε άλλες κουρδικές περιοχές να ακολουθήσουν κατά πόδας -Τουρκία, Ιράν, Ιράκ- αλλά και στους Παλαιστίνιους, ακόμη και στους Βέρβερους της Δυτικής Σαχάρας. Το σκληρό παζάρι έχει ήδη ξεκινήσει...

ΗΜΕΡΗΣΙΑ