Οταν ταξιδεύω από τη μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στην άλλη προκειμένου
να μιλήσω με αξιωματούχους και υψηλόβαθμους πολιτικούς σχετικά με το
μέλλον του ευρώ, έχω την αίσθηση ότι δεν είναι απλώς μια διαφορετική
χώρα, αλλά ένας διαφορετικός πλανήτης. Στη Μαδρίτη και στο Δουβλίνο, η
τραπεζική ένωση της Ευρωζώνης –προϋπόθεση για την απευθείας
επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών– θεωρείται δεδομένη. Ανώτατοι
αξιωματούχοι στη Γερμανία υποθέτουν ότι ποτέ δεν θα υπάρξει μια
ουσιαστική τραπεζική ένωση.
Η Γερμανία δεν ενδιαφέρεται να ιδρύσει μια αποτελεσματική τραπεζική
ένωση, ούτε τώρα ούτε στο μέλλον. Χωρίς τραπεζική ένωση και κατ’
επέκταση χωρίς κάποιου είδους δημοσιονομική ένωση, το ευρώ έχει λίγες
πιθανότητες επιβίωσης. Ο βασικός στόχος μιας τραπεζικής ένωσης είναι να
σπάσει τον φαύλο κύκλο μεταξύ αδύναμων τραπεζών και κρατών, καθιστώντας
δυνατή τη χρεοκοπία τραπεζών και την εκκαθάριση ή επανακεφαλαιοποίησή
τους χωρίς να προκαλούνται προβλήματα σε άλλες τράπεζες ή στα κράτη.
Προκειμένου να λειτουργήσει η τραπεζική ένωση, πρέπει να πληρούνται
τουλάχιστον δύο όροι:
Ο πρώτος είναι η ύπαρξη ενός μοναδικού μηχανισμού
εποπτείας όλων των τραπεζών της Ευρωζώνης.
Ο δεύτερος είναι ένας
μηχανισμός εκκαθάρισης ή επανακεφαλαιοποίησης τραπεζών.
Η Γερμανία
επιθυμεί η εποπτεία ν’ αφορά μόνο τις συστημικά σημαντικές τράπεζες. Δεν
είναι μυστικό ότι η κ. Μέρκελ δεν επιθυμεί η εποπτική αρχή της
Ευρωζώνης να ελέγχει τις προβληματικές αποταμιευτικές τράπεζες και να
αποκαλύπτει ότι το γερμανικό τραπεζικό σύστημα δεν είναι απρόσβλητο στην
κρίση. Αυτό το εμπόδιο πιθανότατα δεν μπορεί να υπερπηδηθεί.
Ο μηχανισμός εκκαθάρισης τραπεζών αποτελεί ένα πολύ μεγαλύτερο εμπόδιο,
διότι προκειμένου να είναι σε θέση να επανακεφαλαιοποιήσει μία ή
περισσότερες συστημικά σημαντικές τράπεζες θα πρέπει να διαθέτει πολύ
σημαντικούς πόρους. Αυτά τα χρήματα θα προέλθουν κατά κύριο λόγο από τη
Γερμανία. Τα 500 δισ. ευρώ του μηχανισμού διάσωσης πιθανότατα δεν
επαρκούν και ο μόνος τρόπος να συγκεντρωθούν τα απαραίτητα κεφάλαια
είναι μέσω κοινών φορολογικών εσόδων. Συνεπώς, ένας μηχανισμός
εκκαθάρισης τραπεζών περιλαμβάνει κάποιας μορφής δημοσιονομική ένωση.
Εδώ είναι που η Γερμανία αντιδρά. Η κ. Μέρκελ έχει δείξει ότι δεν θα
δεχτεί να την εξωθήσουν στη δημιουργία μιας δημοσιονομικής ένωσης
προκειμένου ν’ αντιμετωπιστεί γρήγορα μια κρίση. Θεωρεί ότι η ένωση
είναι η κατάληξη μιας οικειοθελούς, μακροχρόνιας διαδικασίας, η οποία
πρώτα περιλαμβάνει την υιοθέτηση δημοσιονομικών δικλίδων ασφαλείας και
την αποδεδειγμένη τήρηση αυτών των κανόνων. Μόνον αφότου έχουν γίνει
αυτά τα βήματα, θα εξετάσει η Γερμανία εάν θα πρέπει να υπάρξει από
κοινού χρήση πόρων και ακόμη αργότερα αν θα πρέπει να υπάρξει έκδοση
ευρωομολόγων.
Για να ιδρυθεί μια αποτελεσματική τραπεζική ένωση τώρα, η
Γερμανία θα πρέπει να δεχτεί να παραλείψει αυτά τα βήματα. Ακόμη και αν
το κάνει, το παλαιό αμερικανικό γνωμικό «καμία φορολόγηση χωρίς
εκπροσώπηση» ισχύει και στην Ευρώπη. Ενα σώμα που θα έχει την εξουσία να
επιβάλλει φόρους στην Ευρωζώνη θα πρέπει να είναι ενσωματωμένο σε έναν
δημοκρατικά εκλεγμένο ευρωπαϊκό θεσμικό οργανισμό. Αυτό περιλαμβάνει
πολύ σημαντική μεταφορά εξουσιών από τη γερμανική Βουλή και το γερμανικό
υπουργείο Οικονομικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενδεχόμενο για το οποίο δεν
υπάρχει η παραμικρή διάθεση στα γερμανικά υπουργεία.
Αν η Γερμανία δεν
αλλάξει τη θέση της, το καλύτερο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι ότι θα
εξακολουθήσει να υποκρίνεται πως κάποτε θα υπάρξει αποτελεσματική
τραπεζική ένωση και ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα εξακολουθήσει να
υποκρίνεται ότι πιστεύει το παραμύθι, προκειμένου να εξακολουθήσει ν’
αγοράζει κρατικά ομόλογα. Ετσι, η Ευρωζώνη θα μπορέσει να συνεχίσει για
κάποιο διάστημα. Η κρίση όμως δεν θα επιλυθεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου