Την εβδομάδα που πέρασε, η Γερμανίδα καγκελάριος έβαλε τα δυνατά της για να αναβιώσει το ευρωπαϊκό πνεύμα της Γερμανίας. Στο συνέδριο του CDU (Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος) μίλησε για τους πολέμους του παρελθόντος και τον σύγχρονο ρόλο της Ευρώπης στην οικοδόμηση της ειρήνης. Τίμησε τους προκατόχους της, Κόνραντ Αντενάουερ και Χέλμουτ Κολ, για την ενοποίηση της Ευρώπης και της Γερμανίας. Και απευθύνθηκε στην ιδιοτέλεια: η ευημερία των Γερμανών εξαρτάται από την ευημερία της Ευρώπης. «Καθήκον της γενιάς μας είναι να ολοκληρώσουμε την οικονομική και νομισματική ένωση και να οικοδομήσουμε την πολιτική ένωση», δήλωσε.
Η ρητορεία της κ. Μέρκελ ήταν κενή και αποκομμένη από τα όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη. Αγνόησε την έκκληση του Γάλλου προέδρου να μετατραπεί η Ευρωζώνη στον «ομοσπονδιακό» πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Φάνηκε να ξεχνάει τις επίμονες απαιτήσεις της Βρετανίας για επαναπατρισμό των εξουσιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πρότεινε μόνον αυτόματες κυρώσεις σε όσες χώρες παραβιάζουν τους κανόνες και διευρυμένες εξουσίες ώστε να προσάγονται οι άσωτοι στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (λες και οι δικαστές πρέπει να γίνουν διαιτητές της οικονομικής πολιτικής). Οι Χριστιανοδημοκράτες θέλουν, άλλωστε, να επιτραπεί στα κράτη-μέλη να αποχωρούν «εθελοντικά» από το ευρώ.
Η έκκληση της καγκελαρίου για πολιτική ενοποίηση είναι ασύμβατη με τις συνεχείς αρνήσεις της Γερμανίας σε κάθε ιδέα για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους.
Εκδοση ευρωομολόγων; Nein, θα ενεθάρρυνε τις υπερχρεωμένες χώρες να διολισθήσουν στις αμαρτωλές πρακτικές τους.
Διευρυμένο ρόλο της ΕΚΤ ως δανειστή τελευταίας προσφυγής; Nein, θα οδηγούσε σε αύξηση του πληθωρισμού.
Αντληση των διαθεσίμων που προβλέπει για κάθε χώρα το ΔΝΤ για να ενισχυθεί το ταμείο διάσωσης της Ευρωζώνης; Nein, θα ισοδυναμούσε με αφαίρεση του χρυσού της Bundesbank.
Η Γερμανία συχνά καταφεύγει σε επιχειρήματα νομικής φύσης:
οι λύσεις αυτές θα ήταν παράνομες βάσει της Συνθήκης της Λισσαβώνας ή του γερμανικού Συντάγματος. Κι όμως, η Γερμανία ζητεί πιεστικά μια νέα συνθήκη που δεν θέλει κανένας άλλος. Θέλει μόνον «περιορισμένες» αλλαγές που κυρίως θα επιβάλλουν αυστηρότερους δημοσιονομικούς κανόνες και επιτήρηση των εθνικών οικονομικών πολιτικών. Συνοψίζοντας την απελπισία, Ευρωπαίος αξιωματούχος ανέφερε πως «η Γερμανία δεν είναι η αιτία του προβλήματος, αλλά ούτε και μέρος της λύσης. Φέρει τεράστια ευθύνη για την κλιμάκωσή της, καθώς κλείνει κάθε δίοδο προς τη λύση».Ασφαλώς η Γερμανία το βλέπει αλλιώς. Εγκαταλείποντας το μάρκο, έκανε τη μεγαλύτερη θυσία για την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Θεωρεί ότι την εξαπάτησαν όσες άλλες χώρες έκαναν κακή διαχείριση των οικονομικών τους και τώρα ζητούν τη βοήθειά της. Εχει επενδύσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια για να διασώσει τις οικονομίες τους. Η λιτότητα ίσως είναι επώδυνη και αντιπαθής στον κόσμο. Για τη Γερμανία, όμως, είναι το μοναδικό φάρμακο για να μειωθεί ο δανεισμός και το χρέος.
Η κ. Μέρκελ στέκεται επίτηδες πολύ κοντά στο χείλος του γκρεμού επειδή πιστεύει πως μόνον ο φόβος της χρεοκοπίας θα εξαναγκάσει τις χώρες να μετριάσουν την πολιτική τους. Η Ιταλία και η Ελλάδα, που τώρα έχουν τεχνοκρατικές κυβερνήσεις, ίσως αποφασίσουν να ζήσουν με όσα διαθέτουν και να διορθώσουν τα λάθη τους. Η Γαλλία, που παρουσιάζει δημοσιονομικά ελλείμματα από το 1974, καταφεύγει στη λιτότητα. Η Ισπανία εισήγαγε συνταγματική ρήτρα χρέους.
Ενδέχεται, όμως, να αποδειχθεί πως η στρατηγική της κ. Μέρκελ αυτοαναιρείται. Η καθυστέρηση εντείνει τον κίνδυνο της χρεοκοπίας και της διάλυσης της Ευρωζώνης. Η αναποφασιστικότητα οδήγησε στην εξάπλωση της κρίσης από την περιφέρεια στις χώρες του πυρήνα.
Κι αυτό έχει θέσει σε κίνδυνο το ευρώ και ίσως την ίδια την Ε.Ε. Η κ. Μέρκελ διακινδυνεύει επίσης να εξαντλήσει την πολιτική πίστωση που της δίνουν οι Γερμανοί ψηφοφόροι οι οποίοι δεν βλέπουν τέλος στα συνεχή πακέτα διάσωσης. Προ πάντων η παράταση της κρίσης έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται σε ακραίο βαθμό το κόστος της αντιμετώπισής της. Αν είχαν ληφθεί τα αναγκαία μέτρα από την αρχή, ίσως να μην είχε επεκταθεί τόσο η κρίση. Και αν η ΕΚΤ ήταν έτοιμη να προσφέρει απεριόριστη ρευστότητα στις φερέγγυες χώρες, όπως κάνει με τις τράπεζες, ίσως να μη χρειαζόταν να αγοράσει τόσο πολλά ομόλογα.
Αντί να επιδιώκει βελτιώσεις της συνθήκης μέσω μιας ακόμη διαπραγμάτευσης που θα αποσπάσει την Ε.Ε. από το πρόβλημα, η κ. Μέρκελ θα έπρεπε να επιδιώξει ένα μεγάλο παζάρι που να στηρίξει πειστικά το ευρώ. Οπως οι άλλες κεντρικές τράπεζες, η ΕΚΤ θα έπρεπε να διασφαλίσει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι χώρες που θα τύχουν της αρωγής της θα μπορούσαν να ενταχθούν σε ένα επίσημο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Παρομοίως η Γερμανία θα μπορούσε να συναινέσει στην έκδοση ευρωομολόγων, όχι μόνον για τις χώρες που πληρούν τα ακριβή κριτήρια. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως κίνητρο για μεταρρυθμίσεις και όχι ως άδεια για ατασθαλίες.
Οι Γερμανοί έχουν δίκιο πως αν οι χώρες-μέλη της Ευρωζώνης θέλουν να σώσουν το νόμισμά τους, πρέπει να εκχωρήσουν μέρος της οικονομικής τους κυριαρχίας. Το επιχείρημα θα ήταν, όμως, πολύ πιο πειστικό αν οι χώρες ήξεραν πως σε αντάλλαγμα θα τυγχάνουν προστασίας. Αυτό θα ήταν πραγματικό βήμα προς την πολιτική ενοποίηση. Αν δεν είναι αυτό που θέλει η κ. Μέρκελ, τότε πρέπει να αφήσει τα λόγια και να αρχίσει να σχεδιάζει τη διάλυση της Ευρωζώνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου