Του ΝΙΚΗΤΑ ΚΟΥΡΙΔΑΚΗ
Ενα από τα αρκτικόλεξα που, από τα πρώτα στάδια της κρίσης, μπήκε στο καθημερινό μας λεξιλόγιο ήταν αυτό των διαβόητων CDS, των συμβολαίων ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης πληρωμής. Τα CDS συνοδεύονταν από τη φήμη χρηματο-οικονομικών "όπλων μαζικής καταστροφής", σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του Ουόρεν Μπάφετ. Altera pars σε αυτή την αφήγηση ήταν όσοι εμφάνιζαν τα CDS ως μια ασφάλιση των επενδύσεων σε χρέος, κρατικό ή άλλο, που δείχνει εμμέσως την εμπιστοσύνη στο αξιόχρεο της οντότητας που δανείζεται.
"Αν τα CDS ανεβαίνουν, τούτο αντανακλά την έλλειψη εμπιστοσύνης των αγορών στο δανειζόμενο, ακριβώς όπως το θερμόμετρο δείχνει τον πυρετό", ήταν το βασικό επιχείρημα της πλευράς αυτής.
Oμως, όπως εξηγούσαν άλλοι συνάδελφοί τους στον υπέροχο κόσμο των αγορών, αυτά τα εργαλεία είναι διαθέσιμα και σε όσους δεν κατέχουν χρέος οι ίδιοι (οπότε ονομάζονται "γυμνά" CDS), πράγμα που "είναι ισοδύναμο με το να αγοράζει κάποιος ασφάλεια πυρός για το σπίτι του γείτονά του, έτσι ώστε να πλουτίσει αν αυτό καεί" .
Το ζήτημα των CDS απασχόλησε σε επίπεδο κορυφής την Ευρώπη επί μακρόν και τελικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πριν από έναν μήνα, έφτασε, με μεγάλη πλειοψηφία, σε απόφαση απαγόρευσης των "γυμνών" CDS, που όμως δεν φαίνεται να αλλάζει πολλά.
Οχι μόνο γιατί η έγκριση της απόφασης του Ευρωκοινοβουλίου από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκκρεμεί. Ούτε διότι, έτσι κι αλλιώς, δεν προβλέπεται να τεθεί σε εφαρμογή πριν περάσει ένα έτος, έως τον Νοέμβριο του 2012, αλλά γιατί υπάρχει και ένα τεράστιο ανοικτό παράθυρο στον νέο νόμο-πλαίσιο για τα "γυμνά" CDS.
Τα κράτη-μέλη μπορούν να αναστείλουν για ένα δωδεκάμηνο (συν ένα εξάμηνο) την απαγόρευση διαπραγμάτευσης τέτοιων συμβολαίων, αν προκαλείται πρόβλημα στην αγορά των ομολόγων τους.
Περισσότερο ανάγλυφα, η ευρωπαϊκή έγνοια για τα CDS αποτυπώνεται στις συμφωνίες για το "κούρεμα" του ελληνικού χρέους, τόσο σε αυτήν του Ιουλίου όσο και σε αυτήν του Οκτωβρίου, τα οποία είχαν μια απαραίτητη προϋπόθεση. Η όλη διαδικασία έπρεπε να μην ενεργοποιήσει τις ρήτρες πληρωμής των ασφαλίστρων κινδύνου, των CDS, πάνω στο ελληνικό χρέος, γι' αυτό και ονομάστηκε "εθελοντική".
Αν και ο τρόπος που εννοούν τον εθελοντισμό οι Ευρωπαίοι ηγέτες θυμίζει λοχία που ζητάει εθελοντές για τα μαγειρεία, η Διεθνής Ενωση Ανταλλαγών και Παραγώγων (ISDA), που είναι εκείνη που αποφασίζει για το αν θα πληρωθούν τα CDS, τα ελληνικά ή όποια άλλα, φαίνεται να δέχεται κατ' αρχάς το επιχείρημα.
Ωστόσο, σύμφωνα με την ISDA, εθελοντική συμμετοχή σημαίνει ότι αν κάποιος θελήσει να μην ανταλλάξει το ελληνικό χρέος που κατέχει με το καινούργιο, ψαλιδισμένο ονομαστικά κατά 50%, μπορεί να το κάνει.
Αν στον χρόνο λήξης των ομολόγων του δεν λάβει το ακέραιο της ονομαστικής αξίας, τότε μπορεί να ζητήσει από την ISDA να εγκρίνει την πληρωμή των CDS που τυχόν κατέχει.
Οι JP Morgan, Goldman Sachs, Bank of America, Morgan Stanley, μαζί με τη Citigroup, έχουν εκδώσει το 97% των CDS που κυκλοφορούν στις ΗΠΑ.
Οι αμερικανικές τράπεζες έχουν εκδώσει CDS για τα ομόλογα Ελλάδας, Ιταλίας, Ισπανίας, Πορτογαλίας και Ιρλανδίας συνολικής αξίας 518 δισεκατομμυρίων δολαρίων και μάλιστα τα 80 δισ. μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2011, αφού δηλαδή είχε ξεσπάσει ο θόρυβος για τα CDS.
Η έκθεση των αμερικανικών τραπεζών σε CDS είναι τριπλάσια της άμεσης έκθεσής τους σε ομόλογα των προβληματικών ευρωπαϊκών χωρών. Για παράδειγμα τα ελληνικά CDS τα πενταετή ομόλογα κυμαίνονται κοντά στο ταβάνι της τιμής τους, αφού κοστίζει περίπου 9.2 εκατομμύρια ευρώ η ασφάλιση 10 εκατομμυρίων ελληνικού χρέους.
Ο εφιάλτης του 2008 επιστρέφει. Τότε η AIG, που είχε εκδώσει ασφαλιστήρια για τα ενυπόθηκα δάνεια που κατέρρευσαν μαζί με τη Lehman Brothers, έφτασε στο χείλος της καταστροφής. Τότε παρενέβη η αμερικανική κυβέρνηση και έσωσε όλο το σύστημα, πληρώνοντας τους "ασφαλισμένους" επενδυτές.
Επειτα απ' αυτήν την περιπέτεια, οι πληρωμές των CDS έγιναν αντικείμενο για το οποίο αποφασίζει η επιτροπή της ISDA, δηλαδή στους ίδιους τους κυρίως εμπλεκόμενους, καθώς οι τράπεζες, εκτός από εκδότριες, είναι και αγοραστές των CDS.
Αν μη τι άλλο, βρίσκονται εκεί όχι για να εξυπηρετούν το αόριστο δίκαιο, αλλά για να διασφαλίζουν τα συμφέροντά τους, που δοκιμάστηκαν.
"Γιάννης κερνά, Γιάννης πίνει"
Οι πωλητές θα αποφασίσουν... εάν θα πληρωθούν οι ρήτρες
Η Διεθνής Ενωση Ανταλλαγών και Παραγώγων (ISDA), που θα αποφασίσει για το αν αποτελεί πιστωτικό γεγονός το "κούρεμα" των Ελληνικών ή άλλων ομολόγων, οπότε και θα πληρωθούν τα CDS απαρτίζεται από στελέχη 10 μεγάλων τραπεζών (Bank of America- Merrill Lynch, Barclays, BNP Paribas, Credit Suisse,Deutsche Bank, Goldman Sachs, JP Morgan Chase, Morgan Stanley, Societe Generale, UBS) και πέντε επενδυτικών ταμείων- fund (BlackRock, BlueMountain Capital, Citadel Investment Group, D.E. Shaw Group, PIMCO) και οι αποφάσεις λαμβάνονται με ενισχυμένη πλειοψηφία. Στην επιτροπή συμμετέχει δίχως δικαίωμα ψήφου και η Citigroup.
Στη σύνθεση της επιτροπής, όπως βλέπουμε, υπάρχουν μερικοί από τους μεγαλύτερους πωλητές των CDS. Δεδομένων των παραπάνω, θα ανέμενε κανείς ότι η απόφαση για τη μη πληρωμή των CDS είναι ειλημμένη σε κάθε περίπτωση. Δεν θα έπρεπε όμως να βιαστεί να στοιχηματίσει γι' αυτό. Αλλωστε, ενώ αμέσως μετά την ανακοίνωση για τις ευρωπαϊκές αποφάσεις του Οκτωβρίου, τα CDS των ευρωπαϊκών χωρών έπεσαν, λίγες εβδομάδες μετά, βρίσκονται στο ιστορικό υψηλό τους. Αν τα CDS δεν αξίζουν τίποτα, όπως υπονοείται από τις αποφάσεις, τότε γιατί η τιμή τους έχει αυξηθεί τόσο;
Οι κάτοχοι των CDS δεν θα παραιτηθούν εύκολα από τις προσδοκίες κέρδους που έχουν. Παρά τα τεράστια κεφάλαια που διακινδυνεύουν οι τράπεζες αν ενεργοποιηθούν οι ρήτρες των συμβολαίων ανταλλαγής κινδύνου, υπάρχουν απόψεις, όπως αυτή του επικεφαλής οικονομολόγου της Citigroup, Βίλεμ Μπούιτερ, ότι θα είναι πολύ χειρότερο το να μην πληρωθούν τα CDS. Το να διαλέξουν, τράπεζες και κυβερνήσεις, να "σκοτώσουν" την αγορά των CDS θα σήμαινε την κατάργηση του hedging, της αντιστάθμισης κινδύνου. Κάτι τέτοιο, θα είχε συνέπειες στον κύκλο εργασιών των τραπεζών, θα σήμαινε δηλαδή πιστωτική συρρίκνωση, με αντίκτυπο στην ήδη περιορισμένη ρευστότητα.
Επιπλέον, σύμφωνα με αυτήν την οπτική, οι τοποθετήσεις σε κρατικά ομόλογα δίχως τα CDS είναι πολύ πιο επισφαλείς, κάτι που στην πράξη, λένε, εκφράζεται με τα μεγαλύτερα επιτόκια που ζητούν οι επενδυτές από τα κράτη.
ΕΘΝΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου