Μεταξύ ειλικρίνειας και υποκρισίας

Tου Κωστα Καλλιτση

kostas.kallitsis@yahoo.com

Η Ευρώπη ταλαντεύεται ανάμεσα σε δύο δρόμους.  

Ο ένας, περνά μέσα από τη διάλυση της Ευρωζώνης. Είναι ο δρόμος ενός νέου ευρωπαϊκού διχασμού, με ορατή απειλή το άνοιγμα ενός ιστορικού κύκλου ανείπωτης καταστροφής, όπως εκείνος που είχε ανοίξει η αλαζονεία του Μπίσμαρκ, στα τέλη του 19ου αιώνα. Το οικονομικό, θα είναι το μικρότερο από τα κόστη που θα κληθούν να πληρώσουν οι λαοί της Ευρώπης.

Ο δεύτερος είναι ο δρόμος επιτάχυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με ριζοσπαστικές παρεμβάσεις. Την ενίσχυση των πόρων και της ευελιξίας του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF). Τη θέσπιση ισχυρού πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης. Και την έκδοση ευρωομολόγου για τη χρηματοδότηση του χρέους.

Ο πρώτος, είναι ο δρόμος της υποκρισίας. Ο δεύτερος, είναι ο δρόμος απελευθέρωσης της Ευρώπης από την υποκρισία.

Γιατί, σήμερα, η Ευρωζώνη αποφεύγει να προφέρει τις απαγορευμένες λέξεις «διάσωση κρατών» και «τύπωμα χρήματος», επειδή φοβάται το γερμανικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Ασφαλώς, και κράτη διασώζει και χρήμα τυπώνει. Αλλά το κάνει δειλά, ντροπαλά, περιορισμένα. Ητοι, αναποτελεσματικά. Ετσι, η κρίση εισέβαλλε στον σκληρό ευρωπαϊκό πυρήνα. Μετά την Ιταλία, την περασμένη εβδομάδα, τα ισπανικά επιτόκια εκτινάχτηκαν στις 500 μονάδες βάσης και τα γαλλικά στις 200 μονάδες πάνω από τα γερμανικά. Ορισμένοι εκτιμούν ότι τα ευρωπαϊκά κράτη σύρονται σε μια καταστροφή χωρίς επιστροφή. Βέβαιο είναι ότι, πλέον, οι αγορές τιμολογούν τον κίνδυνο να τσακίσει η Ευρωζώνη.

Αν παραταθεί η αδράνεια, οσονούπω τα γαλλικά ομόλογα θα χάσουν τη βαθμολογία ΑΑΑ. Η κρίση, πλέον, δεν πλήττει μόνο χώρες με υπερβολικό έλλειμμα. Πλήττει την Ευρωζώνη συνολικά. Οι διαμάχες (σε λίγο ο γερμανικός άξονας θα κατηγορεί και τη Γαλλία ότι μπήκε στην ΟΝΕ με ψεύτικα στοιχεία…) οδηγούν στο χειρότερο. Τη γελοιοποίηση.

Η κατάσταση είναι αντιστρέψιμη. Αρκεί η Ευρωζώνη να αντικρίσει με ειλικρίνεια το πρόβλημά της και να αποδείξει ότι εμπιστεύεται τις δυνάμεις της.  

Πρώτο, να διακηρύξει ότι ναι, θα διασώζει κράτη, έναντι αυστηρής επιτήρησης στην οικονομική διαχείρισή τους. 

Δεύτερο, να διακηρύξει ότι ναι, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα τυπώνει (α λα FED...) όσο χρήμα χρειάζεται. Αυτή ειδικά η διακήρυξη (ακόμα κι αν δεν χρειαστεί να υλοποιηθεί…) θα επέβαλε ηρεμία στις αγορές.

Σε αυτό το περιβάλλον, με δεδομένα τα προβλήματά της, η Ελλάδα είναι σε επικίνδυνη θέση. Ασφαλώς, η βελούδινη κατάρρευση των μικροκομματικών σχεδίων υπό την πίεση της κοινωνίας και η ανάληψη καθηκόντων από τον κ. Λ. Παπαδήμο, αποφόρτισαν την ατμόσφαιρα (γι’ αυτό διαψεύστηκαν οι προβλέψεις για «κάψιμο της Αθήνας» στις 17 Νοέμβρη...) και γέννησαν την αισιοδοξία μιας τελευταίας ευκαιρίας να παραμείνουμε στο ευρώ.

Για να έχουμε πιθανότητες, απαιτείται συστράτευση. Για την επίτευξή της, δεδομένων των αντικειμενικών περιορισμών, κρίσιμο είναι το παράδειγμα που θα δώσει η κυβέρνηση με τη συμπεριφορά της. Αν, δηλαδή, οι υπουργοί θα εργάζονται μεθοδικά και αθόρυβα (δεν αφεθούν να γίνουν φτηνό πρόγραμμα τηλεοπτικής διασκέδασης στις «8»..), με αφοσίωση στο ιδιαίτερο πεδίο ευθύνης τους (όχι «ξερόλες» επί παντός επιστητού…), με συλλογικότητα (όχι ως αυτόνομοι φεουδάρχες…) και αυτοπειθαρχία (όχι ως «αφεντικά» του κράτους).

Θα εξαρτηθεί, δηλαδή, και από όλα αυτά τα «μικρά», που μπορούν να εμπνεύσουν ή να καταρρακώσουν το αίσθημα εμπιστοσύνης.