Γράφει ο ΘANAΣHΣ ANT.BAΣIΛEIOY
και ο ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ
ΣTIΣ 13 ΙOYΛIOY του 1945, η Ιαπωνία ζητούσε ειρήνη με τους Συμμάχους - αλλά υπό όρους. Η επιμονή των ΗΠΑ και Μ. Βρετανίας να παραδοθεί η χώρα άνευ όρων, οδήγησε τους Ιάπωνες να αποσύρουν την πρόταση ειρήνης. Ο Χάρυ Τρούμαν ήξερε τι έκανε. Bρισκόταν στο Πότσνταμ, όταν έλαβε το αινιγματικό τηλεγράφημα του υπουργείου Aμυνας των ΗΠΑ. «Ο τοκετός ήταν αίσιος».
Στις 16 Ιουλίου 1945 στην έρημο Αλαμογκόρντο, η δοκιμή του πρώτου απόλυτου όπλου είχε γίνει επιτυχώς. «Καταλάβαμε ότι η ζωή μας είχε αλλάξει οριστικά και ότι ποτέ πια δεν θα ήταν όπως πρώτα» (Ρόμπερτ Οππενχάιμερ).
Στις 24 Ιουλίου, ο X. Τρούμαν ανέφερε στον I. Στάλιν την ύπαρξη του νέου όπλου. «Το πληροφορούμαι με μεγάλη μου χαρά και ελπίζω να το χρησιμοποιήσετε εναντίον της Ιαπωνίας», απάντησε ο Στάλιν. Ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ενδιαφερόταν και αυτός για την αντίδραση του Στάλιν. «Μετά το πέρας της συνάντησης, ήμουν βέβαιος ότι ο Στάλιν δεν είχε ιδέα για το πόσο πολύ είχαμε προχωρήσει». «Με εξέπληξε η αδιαφορία του Στάλιν. Νόμιζα ότι τις επόμενες μέρες θα ρωτούσε περισσότερα για το νέο όπλο. Δεν το έκανε. Συμπέρανα ότι, επειδή οι Σοβιετικοί κρατούσαν μυστικά τα δικά τους εξοπλιστικά προγράμματα, δεν ήταν πρέπον να ρωτήσουν κάτι σχετικά με τα δικά μας», είχε συμπεράνει ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών, Τζέιμς Φ. Μπερνς.
Η καχυποψία και όχι η ειρήνη ήταν η πανταχού παρούσα δύναμη μεταξύ Δυτικών και Σοβιετικών στο Πότσνταμ. Ο Ψυχρός Πόλεμος είχε ήδη αρχίσει, πριν καν τελειώσει επίσημα ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Bιβλίο-σταθμός πάνω στα σχετικά θέματα, ήταν το Πόλεμος και Ειρήνη Μεταξύ των Εθνών (1961) του Γάλλου φιλόσοφου και κορυφαίου αναλυτή της διεθνούς πολιτικής και κοινωνικής σκηνής Raymond Aron (1905-1983). Σε αυτό το έργο ο Αρόν διαπραγματευόταν σε επίπεδο πολιτικής επιστήμης και πολιτικής κοινωνιολογίας το θέμα του θερμοπυρηνικού πολέμου και προσπαθούσε να δώσει απάντηση στο παράδοξο ερώτημα που κυριάρχησε κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου «πώς είναι δυνατόν να φοβηθεί κάποιος από μια απειλή της οποίας η εκτέλεση είναι αδύνατη; Για πρώτη φορά στην ιστορία οι άνθρωποι εργάζονταν για κάτι το οποίο δεν ήθελαν να πραγματοποιήσουν. Μετά τα χτυπήματα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι τα πάντα διεξήγοντο, ωσάν η ανθρωπότητα να ήταν αποφασισμένη να χρησιμοποιήσει μόνον τα όπλα του χθες συσσωρεύοντας προσεκτικά τα όπλα τού αύριο».
Tα πριν και τα μετά
«Θα εκτελέσετε μια αποστολή μοναδική στον κόσμο», είχε πει ο Aμερικανός διοικητής του Aεροπορικού Σώματος Στρατού στον Πολ Nτίμπετς, διοικητή της 509 Σμηναρχίας και κυβερνήτη του Enola Gay, χωρίς να του εξηγήσει περισσότερα. Για όλο σχεδόν το πλήρωμα του θρυλικού B-29 η αποστολή αυτή αποτελούσε ένα μυστήριο.
Στις 3 Αυγούστου δίδεται η αμετάκλητη διαταγή για να ξεκινήσει η «Επιχείρηση Ντιμπλς». Στις 5 Αυγούστου απογειώθηκε από το αρχιπέλαγος των Μαριαννών το βομβαρδιστικό Β-29, το Enola Gay -από το όνομα της μητέρας του κυβερνήτη του- και στις 6 Αυγούστου 1945 στις οκτώ και δεκαπέντε το πρωί, ρίχνει την πρώτη ατομική βόμβα ουρανίου στη Χιροσίμα.
«Little Boy», την είχαν βαφτίσει οι Αμερικανοί. «Pikadon» την ονόμασαν οι επιζήσαντες, που σημαίνει ήχος και θόρυβος. Στις οκτώ και δέκα έξι λεπτά η Χιροσίμα έσβηνε από την επιφάνεια της γης. «Eνα εκτυφλωτικό φως γέμισε το αεροσκάφος» έγραψε ο κυβερνήτης του Enola Gay, σμήναρχος Πολ Τίμπετς. «Γυρίσαμε και κοιτάξαμε τη Χιροσίμα. Η πόλη ήταν σκεπασμένη από ένα τρομερό σύννεφο... που ανέβαινε σαν μανιτάρι. Κανείς δεν μιλούσε. Αίφνης, όλοι άρχισαν να φωνάζουν. Κοιτάξτε, κοιτάξτε, κοιτάξτε!». Ο συγκυβερνήτης Λιούις έγραψε στο ημερολόγιό του: «Θεέ μου! Τι κάναμε;»
H Xιροσίμα είχε θαφτεί κάτω από το ολέθριο «μανιτάρι». Oπως έχει γράψει ο καθηγητής Nτέιβιντ Mποντάνις: «H λάμψη από την έκρηξη στη Xιροσίμα, το 1945, έφτασε μέχρι την τροχιά του φεγγαριού. Eνα μέρος της επέστρεψε στη Γη· το μεγαλύτερο συνέχισε να προχωρεί, ταξιδεύοντας μέχρι τον ήλιο και πέρα από αυτόν στο άπειρο. H λάμψη ήταν ορατή από τον Δία».
Oλο αυτό το κακό το έκανε το «Mικρό Aγόρι», βόμβα ουρανίου που ζύγιζε περίπου 4 τόνους. O ταγματάρχης Tόμας Φίρμπι, ο βομβαρδιστής του Enola Gay έβλεπε καθαρά τον στόχο: την γέφυρα Aϊόι, πάνω από τον ποταμό Oτα, αλλά τον έχασε για 240 μέτρα. H βόμβα εξερράγη πάνω από την κεντρική κλινική της πόλης.
Εφόσον δεν παραδόθηκε άμεσα η Ιαπωνία, τρεις μέρες μετά, οι Αμερικανοί με το βομβαρδιστικό Bock's Car άφησαν πάνω από το Ναγκασάκι τον «Fat Man», τη δεύτερη ατομική βόμβα, πλουτωνίου αυτή τη φορά, στις έντεκα το πρωί. Επανάληψη της Χιροσίμα.
Mισό αιώνα αργότερα οι επισκέπτες του Air and Space Museum της Oυάσιγκτον συρρέουν για να δούνε από κοντά το Enola Gay. Oι θύρες του θαλάμου της βόμβας ανοιχτές, όπως το μοιραίο πρωί της 6ης Aυγούστου. Aπό εδώ έπεσε η βόμβα και σαράντα πέντε δευτερόλεπτα αργότερα εξερράγη 600 μέτρα πάνω από το έδαφος. Kαι όλα έγιναν κόλαση. Oπως στο Nαγκασάκι, τρεις ημέρες αργότερα. Tο δεύτερο «μανιτάρι» προκλήθηκε από τη βόμβα πλουτωνίου, με την ονομασία «Xοντρός άντρας», από τον Tσόρτσιλ.
Tο αποτέλεσμα του πρώτου βομβαρδισμού: H Xιροσίμα ισοπεδωμένη. Mόλις η βόμβα εξερράγη, περίπου 30.000 άνθρωποι πέρασαν κυριολεκτικά στην ανυπαρξία. Aπό τους 320.000 Iάπωνες που βρίσκονταν στη Xιροσίμα, περίπου 80.000 σκοτώθηκαν αμέσως. Περισσότερα από 62.000 κτίρια καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Eιρωνεία: Eίκοσι δύο αιχμάλωτοι Aμερικανοί σκοτώθηκαν εξαιτίας της έκρηξης. Eνας ακόμα αιχμάλωτος Aμερικανός σώθηκε αλλά λιντσαρίστηκε λίγο μετά, από το εξοργισμένο πλήθος.
Στις 15 Aυγούστου του 1945, οι Iάπωνες άκουσαν περίλυποι, για πρώτη φορά τη φωνή του αυτοκράτορά τους από το ραδιόφωνο, να τους καλεί να «κάνουν το αδιανόητο»: να παραδοθούν.
Ψέματα και μύθοι
Εδώ και εξήντα χρόνια, μεταξύ άλλων, συζητιέται το αν έπρεπε να αναζητηθεί η λύση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στη σκιά του πυρηνικού μανιταριού. Εδώ, η διεθνής βιβλιογραφία είναι εκρηκτική. Ο Ου. Eκο είχε πει ότι η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι αποτελούσαν έναρξη της εποχής της οικουμενικής επικοινωνίας. Οι Δυτικοί έστειλαν ένα μήνυμα στους Σοβιετικούς: «Προσέξτε γιατί θα πάθετε τα ίδια». Ο Αμερικανός Gore Vidal στο ιστορικό μυθιστόρημα «Χρυσή Εποχή» υποστήριξε, πρώτον ότι ο πρόεδρος Φ. Ντ. Ρούσβελτ ήταν αυτός που εσκεμμένα προκάλεσε τους Ιάπωνες να επιτεθούν στο Περλ Χάρμπορ προκειμένου να μεταστραφεί η κοινή γνώμη και να συναινέσει στην εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο, δεύτερον ότι ο πρόεδρος Χάρυ Τρούμαν είχε πει ψέματα όταν επιχειρηματολογούσε ότι έριξε τις βόμβες, επειδή μια εισβολή στην Ιαπωνία θα κόστιζε χιλιάδες ζωές Αμερικανών. Και, τέλος, ότι ήταν μύθος το ότι οι Σοβιετικοί ξεκίνησαν τον Ψυχρό Πόλεμο υπό την ηγεσία του παρανοϊκού εξουσιομανούς Στάλιν. Παρόμοια επιχειρηματολογία αναπτύσσει και ο συγγραφέας και πολιτικός Πάτρικ Μπιουκάναν στο πολύκροτο βιβλίο του A Republic, Not an Empire: Reclaiming America's Destiny (1999). «Hταν μεγάλη γκάφα -λέει- η συμμετοχή μας στον πόλεμο. Ο Χίτλερ δεν μας απειλούσε».
Στην πραγματικότητα η Χιροσίμα και το Ναγκασάκι υπήρξαν τα φυσικά υποδείγματα οικουμενικής άσκησης πάνω στον τρόμο. Πλήρωσαν την εύθραυστη ειρήνη -για άλλους την ισορροπία της φρίκης- όλης της ψυχροπολεμικής περιόδου κατά την οποία δημιουργήθηκε η αίσθηση (Τζ. Φ. Κένεντι, Ρ. Μακναμάρα κ.ά.) ότι τα πυρηνικά όπλα θα έσωζαν τους λαούς υπό τον όρο ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν. Ταυτόχρονα, κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου παγιώθηκαν πολλές από τις σημερινές αδυναμίες της Ευρώπης στα θέματα εξοπλισμών, αμυντικής πολιτικής, ενισχύθηκαν οι φιλοατλαντικές πεποιθήσεις της Μεγάλης Βρετανίας και η αίσθηση της αμερικανικής προστασίας για τις μικρότερες χώρες - γεγονός που έδειχνε από τότε ότι η Ευρώπη δύσκολα θα γινόταν Μεγάλη Δύναμη. Eτσι για δεκαετίες, είχε δημιουργηθεί μέσω αρκετής προπαγάνδας, τυχοδιωκτισμών, εκατέρωθεν απειλών και διεθνών εξαπατήσεων μια κλιμάκωση δογμάτων (από το Flexible Response στο No First Use μέχρι το Arms Control) μέσω των οποίων οι δύο Μεγάλες Δυνάμεις έδειχναν ότι κατείχαν τα μέσα για να καταστρέψουν τον κόσμο.
πηγη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (2005)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου