Το άναρχο σύστημα "στα κόκκινα"

Του ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ

Κόκκινο!...

Εδώ και δύο χρόνια είχε σηµάνει η προειδοποίηση πως ο συστηµικός κίνδυνος ήταν υψηλός. Πολλοί όµως ήλπιζαν ότι οι κεντρικές τράπεζες των χωρών θα κατάφερναν να σώσουν το σύστηµα. Μέχρι σήµερα. Σήµερα πια είναι φανερό πως έχει ανάψει κόκκινο.

Η αλήθεια είναι πως εδώ και δύο χρόνια οι «αµαρτωλές» τράπεζες που προκάλεσαν την παγκόσµια χρηµατοπιστωτική κρίση δεν «τιµωρήθηκαν» για την αχαλίνωτη κερδοσκοπία τους. Κανένα από τα προβλήµατά τους δεν λύθηκε. Το µόνο που έκαναν οι κυβερνήσεις ήταν να τροφοδοτούν µε ακόµη περισσότερο δηµόσιο χρήµα τις µεγάλες αφερέγγυες τράπεζες. Με δυο λόγια, όπως λέει ο Γκραµ Σάµερς της Φένιξ Κάπιταλ, οι κεντρικές τράπεζες ανέλαβαν τον συστηµικό κίνδυνο που υπήρχε στον ιδιωτικό τοµέα και του επέτρεψαν να εξαπλωθεί και στον δηµόσιοτοµέα.

Το αποτέλεσµα είναι πως η επόµενη κρίση, που ο οικονοµολόγος Πολ Κρούγκµαν τη βλέπει κιόλας να έρχεται µε τη µορφή µιας «µακράς κρίσης», δεν θα αφορά πια µόνο µεγάλες τράπεζες όπως η Γκόλντµαν Σακς αλλά ολόκληρες χώρες. Κάποιες από αυτές τις βλέπουµε ήδη να παραπαίουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά ο Γκραµ Σάµερς δεν εξαιρεί ούτε τις ΗΠΑ, όπου το χρέος έχει ξεπεράσει τα 14,7 τρισ. δολάρια.

Οι ζηµιές που προκάλεσε η επικυριαρχία των γιγάντιων τραπεζών στο παγκόσµιο καπιταλιστικό σύστηµα είναι µεγάλες. Επειδή ακριβώς ήταν αυτές που προκάλεσαν την κρίση, πολλοί οικονοµικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι έναµέρος αυτών των ζηµιών πρέπει να το αναλάβουν οι ίδιες. Ωστόσο,µολονότι δίνουν και παίρνουν τα στοιχήµατα για το ποια από τις υπερχρεωµένες ευρωπαϊκές χώρες θα είναι η επόµενη Λίµαν Μπράδερς, οι τραπεζίτες που φόρτωσαν τα χρέη τους στους φορολογούµενους αυτών των χωρών κλείνουν τα αυτιά τους µπροστά στο πιθανότατο πια ενδεχόµενο να χάσουν µεγάλο µέρος από τα δανεικάτους. Σε αυτή την αδιαλλαξία τους ενθαρρύνονται από τη στάση ανθρώπων που έχουν σηµαντική θέση στο παγκόσµιο σύστηµα όπως ο αµερικανός υπουργός Οικονοµικών Τιµ Γκάιτνερ, που εδώ και δύο χρόνια δεν έχει κάνει τίποτα για να βάλει φραγµό στον αδιαφανή και επιθετικό τρόπο µε τονοποίο λειτουργούν οι υπερτράπεζες. Σαν να έχει ξεχάσει πως σώθηκαν µόνο χάρη στην κυβερνητική παρέµβαση και τη λιτότητα στην οποία οι κυβερνήσεις υποβάλλουν τουςλαούς τους.

Ούτε στις ΗΠΑ ούτε στην Ευρώπη δείχνουν να έχουν πάρει οι ηγεσίες το µάθηµά τους από την κρίση: οι µεγάλες τράπεζες είχαν τα µεγαλύτερα προβλήµατα, οι µεγάλες τράπεζες γίνονται ακόµη µεγαλύτερες µε τα λεφτά των φορολογουµένων και αργά ή γρήγορα κάποιες από αυτές θα καταρρεύσουν.

Κάποιες χώρες θα καταρρεύσουν πριν από αυτές, αφού οιπ ροϋπολογισµοί τους είναι πολύ µικρότεροι από αυτές τις υπερτράπεζες. Αν όµως πέσει ένα ντόµινο, θαµπορούσε να παρασύρει και πολλά άλλα σε ολόκληρο το σύστηµα, προτού προλάβουν νακάνουν κάτι οι σωτήρες του. Επειδή αυτό το σύστηµα θέριεψε υπακούοντας πάντα σε έναν µονάχα κανόνα: πως δεν υπάρχουν κανόνες.