Η θεοποίηση της ανταγωνιστικότητας...

Toυ ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ

Η εξέλιξη του ανθρώπου; Η κοινωνική πρόοδος; Η εργασία για όλους; Η παιδεία; Η δηµιουργικότητα; Οχι. Τίποτε από αυτά. Ποιο είναι λοιπόν σήµερα το νέο περιεχόµενο της περίφηµης «ευρωπαϊκής ιδέας»;

Η ανταγωνιστικότητα. Ετσι αποφασίζει να βαδίσει στο µέλλον η Ευρώπη. Με έναν οδοστρωτήρα που θα ρίξει τον έναν εργαζόµενο εναντίον του άλλου, θα ισοπεδώσει µισθούς, εργασία, κοινωνική προστασία, συντάξεις, δηµόσιες υπηρεσίες, θα αυξήσει τους φόρους για τους πολλούς και θα µειώσει τους φόρους για τους λίγους. Αυτό είναι το νόηµα της περίφηµης «βοήθειας προς τις χώρες που βρίσκονται σε δυσκολία». 

Οµως, όσο ακόµη αυτές οι χώρες θα στραγγαλίζονται και οι υπόλοιπες θα υποβάλλονται σε σκληρή λιτότητα, η κρίση δεν πρόκειται να υποχωρήσει. Επειδή δεν είναι ούτε κρίση χρέους ούτε ελλειµµάτων, αλλά κρίση υπερσυσσώρευσης. Πάνω στα ερείπια της κρίσης που καπνίζουν ακόµη νέες τεράστιες περιουσίες δηµιουργούνται, κάτω από την οργισµένη µατιά των λαών που τους ζητούνται διαρκώς νέες θυσίες. Για τις µεγάλες τράπεζες, η κρίση που ξέσπασετο 2008 δεν είναι παράµια µακρινή ανάµνηση. Εξακολουθούν να γεµίζουν τα ταµεία τους και µάλιστα µε κρατικό χρήµα. Η πραγµατική οικονοµία δεν µπορεί να φτάσει τα τεράστια κέρδη τους. Αντίθετα, ατροφεί, καθώς τα κεφάλαια µεταναστεύουν στη χρηµατοπιστωτική βιοµηχανία, που συσσωρεύει χρήµα ετοιµάζοντας την επόµενη κερδοσκοπική της κίνηση, µε τη σιγουριά πως τα όποια κέρδη της θα παραµείνουν ιδιωτικά, ενώ τη ζηµιά θα τηνπληρώσουν πάλιοι λαοί. Η ολιγαρχία του χρήµατος έχει κυριαρχήσει σε ολόκληρη την οικονοµία και επηρεάζει και ελέγχει τον πολιτικό µηχανισµό. Η συγκέντρωση του χρήµατος σε λίγα χέρια είναιτόσο µεγάλη, λέει ο οικονοµικόςαναλυτής Τσαρλς Χιου Σµιθ, πουη οικονοµία κινδυνεύει να εκραγεί.

Οι ευρωπαϊκές ηγεσίες, από τότε που άρχισε η περιπέτεια του ευρώ, πριν από είκοσι χρόνια, µας είχαν υποσχεθεί να ζήσουµε ευτυχισµένοι µέσα σε ένα ψέµα: σε µια Νοµισµατική Ενωση που έκλεινε τα µάτια µπροστά στις οικονοµικές ανισότητες των χωρών της. Η κρίσητης ευρωζώνης απέδειξε πως τα πράγµατα είναι αλλιώς. Οµως οι ψεύτες επιµένουν στο ψέµα τους: αν υπάρχει κρίση, πρέπει να είναι δηµοσιονοµική. Και η απάντηση είναι η λιτότητα.

«Είναι εκπληκτικό πώς όλη αυτή η κρίση παρουσιάστηκε ως δηµοσιονοµική», λέει ο οικονοµολόγος Πολ Κρούγκµαν. «Τα ελλείµµατα, που είναι ασφαλώς αποτέλεσµα της κρίσης, παρουσιάστηκαν αναδροµικά ως η αιτία της. Και όπου υπάρχει τέτοια στρεβλή άποψη, η οικονοµία είναι καταδικασµένη να χαθεί».

Η αυταπάτη της ολιγαρχίας είναι αυτή: πως θα συνεχίσει να προσθέτει στα πλούτη της, ενώ το εξαρθρωµένο σώµα της κοινωνίας θα εξακολουθήσει αδιαµαρτύρητα να δέχεται παντού ολοένα και πιο βαθιά πλήγµατα. Σε κάθε µας βήµα, όµως, ποτέ δεν ξέρουµε αν βαδίζουµε πάνω σε σπαρτά ή πάνωσε συντρίµµια, έγραφεο Αλφρέντ ντε Μυσέ στην «Εξοµολόγηση ενός παιδιούτου αιώνα του». ∆εν είναι τυχαίο που το έγραψε αυτό ανάµεσα σε δύο επαναστάσεις (1830 και 1848).