Tου Γιώργου Καπόπουλου
Οι τριγμοί αποσταθεροποίησης στα αραβικά καθεστώτα που έχουν πάρει μορφή ντόμινο δεν αφορούν τα συγκεκριμένα μόνο καθεστώτα ή τις ηγετικές προσωπικότητες που βρίσκονται στην εξουσία επί δεκαετίες. Πρόκειται, από ό,τι φαίνεται, για το τέλος μιας εποχής, μιας περιόδου που κράτησε δύο αιώνες και όπου τα κράτη της περιοχής είτε προσπαθούσαν να αποτινάξουν τον αποικιακό ζυγό είτε προσπαθούσαν να περιχαρακωθούν απέναντι στις ιμπεριαλιστικές βλέψεις των μεγάλων δυνάμεων της Δύσης υιοθετώντας το δυτικό μοντέλο κρατικής και πολιτειακής οργάνωσης, αλλά και αναφορές και αξίες του κοσμικού κράτους και του διαφωτισμού. Είτε στη συντηρητική είτε στη φιλελεύθερη είτε στην ριζοσπαστική τους εκδοχή, τα καθεστώτα αυτού του τύπου έχουν καταστεί συνολικά παράγοντας πολιτικής και κοινωνικής αποσταθεροποίησης.
Η Αίγυπτος είναι η πιο χαρακτηριστική περίπτωση: Λίγα χρόνια μετά την εισβολή του Βοναπάρτη το 1798 ο Μοχάμεντ Αλί -Αλβανός που είχε γεννηθεί στην Καβάλα- κατέλυε το καθεστώς των Μαμελούκων και προσπάθησε να οργανώσει διοίκηση και στρατό κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ο εκσυγχρονισμός της υποτελούς στο Σουλτάνο, Αιγύπτου, απέτυχε με κατάληξη τη βρετανική κατοχή από το 1882, η οποία στην πράξη κράτησε μέχρι το πραξικόπημα των Ελευθέρων Αξιωματικών του Νάσερ τον Ιούλιο του 1952.
Από την παραπάνω κατάσταση πραγμάτων προκύπτουν και οι δύο λόγοι που σήμερα -με αίτημα τον εκδημοκρατισμό- την αντιπολίτευση εκπροσωπούν διάφορες μορφές και εκφάνσεις του πολιτικού Ισλάμ:
Πρώτον, η συνολική φθορά όλων των κινημάτων που είχαν δυτικού τύπου κοσμικές εκσυγχρονιστικές αναφορές, που για την κοινή γνώμη ταυτίζονται όχι μόνον με τη δικτατορική διακυβέρνηση και τη διαφθορά, αλλά προβάλλουν ως οπισθοφυλακή της αποικιοκρατίας. Ετσι τα διάφορα πολιτικά ρεύματα, συντηρητικά και ριζοσπαστικά, αναζητούν διέξοδο έκφρασης μέσω των αναφορών και αξιών του Ισλάμ, χωρίς η δυναμική αυτή, στη συντριπτική της πλειοψηφία, να ταυτίζεται με τον ισλαμικό φονταμενταλισμό. Μια παρόμοια δυναμική την είδαμε εκτός Αραβικού Κόσμου στην Τουρκία που κατέληξε στο σημερινό κυβερνών κόμμα ΑΚΡ του Ερντογάν, την είδαμε στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη με τη Χαμάς, στην Αίγυπτο με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και την Αλγερία με το Ισλαμικό Μέτωπο Σωτηρίας.
Δεύτερον, στο Ιράκ και τη Συρία, όπου οι καθεστωτικοί μηχανισμοί αποτελούνταν κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, από θρησκευτικές μειοψηφίες η πλειοψηφία -Σουνίτες στη Συρία και Σιίτες στο Ιράκ- ήταν φυσικό να αναζητήσουν την πολιτική τους έκφραση σε οργανώσεις με θρησκευτικές αναφορές, καθώς το κοσμικό κράτος πρόβαλε στην πλειοψηφία των πολιτών σαν άλλοθι, σαν περιτύλιγμα της κυριαρχίας της μειοψηφικής θρησκευτικής κοινότητας.
Σε ό,τι αφορά το πολιτικό στίγμα των αντιπολιτευτικών οργανώσεων και κομμάτων με ισλαμικές αναφορές, τα καθεστώτα του αραβικού κόσμου οδήγησαν τις εξελίξεις στη δυναμική της αυτοεκπληρούμενης προφητείας: Στο όνομα της απόκρουσης του ισλαμικού φονταμενταλισμού απαγορεύθηκε η νόμιμη λειτουργία και έκφραση του μετριοπαθούς πολιτικού Ισλάμ, με αποτέλεσμα πρώτον, να εμποδίζεται η μετεξέλιξή του σε παράταξη εναλλακτικής κυβερνητικής διαχείρισης στο πλαίσιο μια συντεταγμένης νομιμότητας και από την άλλη να δημιουργείται πρόσφορο έδαφος για τους ακραίους φονταμενταλιστές.
Έχοντας δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την αύξηση της επιρροής του ακραίου φονταμενταλισμού τα καθεστώτα του Αραβικού Κόσμου επιζητούν τη στήριξη της Δύσης -η Αίγυπτος των ΗΠΑ, και η Αλγερία, η Τυνησία και το Μαρόκο της Γαλλίας- για να αποκρούσουν τον ισλαμικό κίνδυνο Τα όσα συμβαίνουν στην Τυνησία, την Αίγυπτο και την Αλγερία φωτίζουν το αντίθετο, ότι τα σημερινά αραβικά καθεστώτα πριμοδοτούν ντε φάκτο τους κάθε είδους εξτρεμισμούς εμποδίζοντας την ελεύθερη πολιτική έκφραση του μετριοπαθούς πολιτικού Ισλάμ.Αυτό είναι και το τελευταίο στοίχημα που χάνουν μετά το στοίχημα της αυτοδύναμης ανάπτυξης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
HMEΡΗΣΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου