Η δημοκρατική Μέση Ανατολή

Tου Πασχου Μανδραβελη

Πριν από οκτώ περίπου χρόνια, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ τζούνιορ Μπους έκανε μια ομιλία που ήλπιζε ότι θα μείνει στην Ιστορία. Τον Νοέμβριο του 2003 ξεδίπλωσε το σχέδιο του νεοσυντηρητικού επιτελείου για την «εξαγωγή της Δημοκρατίας στη Μέση Ανατολή». Διαπίστωσε ότι «υπάρχει έλλειμμα δημοκρατίας στον αραβικό κόσμο» και ότι η «εξηντάχρονη ανοχή των δυτικών εθνών για την έλλειψη ελευθερίας στη Μέση Ανατολή ουδόλως συνετέλεσε στην ασφάλειά μας». 

Κατήγγειλε τους δικτάτορες του Ιράκ και της Συρίας ότι έχουν δημιουργήσει στις χώρες τους «παράδοση βασανισμών, καταπίεσης, μιζέριας και ερειπίων» και προειδοποίησε το καθεστώς της Τεχεράνης, ότι «πρέπει να προσέξει την απαίτηση για Δημοκρατία του ιρανικού λαού ή θα χάσει και το τελευταίο ίχνος νομιμότητας που διαθέτει». Ταυτόχρονα, είδε ότι κάποια καθεστώτα στην περιοχή (τα κατονόμασε: Μαρόκο, Μπαχρέιν, Κουβέιτ, Ομάν και Υεμένη) «άρχισαν να βλέπουν την ανάγκη αλλαγής». 

Φυσικά από την εξίσωση «ελευθερία στον αραβικό κόσμο, ασφάλεια στη Δύση» έλειπε η Σαουδική Αραβία, παρά το γεγονός ότι έχει καταπιεστικό καθεστώς, αλλά και αποδεδειγμένα δρουν στο έδαφός της οργανώσεις που χρηματοδότησαν στην επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. Μπορεί οι επικεφαλής των αεροπειρατών, αλλά και ο ίδιος ο Μπιν Λάντεν, είναι Σαουδάραβες, αλλά τα αμερικανικά συμφέροντα -κρατικά και ιδιωτικά- στη χώρα των Σαούντ είναι μεγάλα...

Τα κίνητρα αυτής της ομιλίας ήταν ασαφή. Κάποιοι επιχειρηματολόγησαν ότι δικαιολογούσε την καθόλα παράνομη (έστω για το ισχνό διεθνές δίκαιο που έχουμε) εισβολή στο Ιράκ. Κάποιοι την αποκάλεσαν τον φερετζέ των ιδιωτικών συμφερόντων που διαπλεκόταν με τον Λευκό Οίκο και τα οποία ήθελαν να βάλουν πόδι στον αραβικό κόσμο. Κάποιοι άλλοι σκέφτηκαν ότι ο Τζούνιορ δεν μπορούσε να κοιμηθεί από τη δόξα του Ρόναλντ Ρέιγκαν· επιχείρησε να επιτύχει στο τελευταίο μεγάλο χώρο ανελευθερίας -δηλαδή στη Μέση Ανατολή- ό,τι ο προκάτοχός του στην Ανατολική Ευρώπη. 

Το πιο πιθανό είναι να έχουμε συνδυασμό κινήτρων για ένα σκοπό: και παλαβούς νεοσυντηρητικούς που δεν καταλάβαιναν Ιστορία και πίστευαν ότι διά των όπλων θα εξάγουν τη δημοκρατία, και τα συμφέροντα του Ντικ Τσέινι με τη Χαλιμπάρτον και τη μωροφιλοδοξία του Τζούνιορ να αφήσει κάποιο (έστω αιματηρό) σημάδι στην Ιστορία.

Η επιχείρηση «εξαγωγή Δημοκρατίας» κόλλησε στον πρώτο σταθμό με φριχτά αποτελέσματα. Χιλιάδες εξακολουθούν να σκοτώνονται στο Ιράκ· η Δύση διχάστηκε βαθιά· η δημοκρατία συκοφαντήθηκε ως συνώνυμο των συμφερόντων και του αίματος· η αμερικανική οικονομία χαντακώθηκε. Τα μεγάλα ελλείμματα και το δυσθεώρητο χρέος των ΗΠΑ δεν δημιουργούνται τώρα με το λειψό Σύστημα Υγείας που πασχίζει να φτιάξει ο Ομπάμα· τα φούντωσαν οι νεοσυντηρητικοί με τις μεγαλόπρεπες ιδέες τους. Οι πόλεμοι κοστίζουν πολλαπλάσια από κόστος πρόσβασης των φτωχών στα νοσοκομεία.

Τελικώς, παρά τα επιτελεία και τα δισεκατομμύρια δολάρια, αυτό που δεν κατάφερε το, κουρσεμένο από τους νεοσυντηρητικούς, κράτος των ΗΠΑ, το επέτυχε με τη θυσία του ένας μικροπωλητής, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε στο παραθαλάσσιο χωριό Σίντι Μπου Σάιντ της Τυνησίας.  

Απέδειξε έτσι ότι η Δημοκρατία, δεν φυτεύεται. Φύεται όταν ωριμάζουν οι συνθήκες...