Οι περιβαλλοντολόγοι, Κασσάνδρες του πλανήτη

Toυ PAUL KRUGMAN (Τhe New York Times )

Με καταλαμβάνει συνεχώς αίσθημα απελπισίας για τη μοίρα του πλανήτη. Τα προγνωστικά έχουν γίνει πάρα πολύ απαισιόδοξα μόνον τα τελευταία χρόνια. Σε τι οφείλεται η απαισιοδοξία; Εν μέρει στο ότι ορισμένες από τις προβλεπόμενες αλλαγές, όπως η μείωση των πάγων στην Αρκτική, γίνονται πολύ ταχύτερα από όσο περιμέναμε. Εν μέρει, επίσης, επειδή διαπιστώνουμε πως ορισμένες αντιδράσεις της ίδιας της φύσης που διευρύνουν τις επιπτώσεις των εκπομπών καυσαερίων είναι ισχυρότερες από όσο είχαμε αντιληφθεί.
Το αποτέλεσμα είναι πως οι περιβαλλοντολόγοι έχουν εξελιχθεί σε Κασσάνδρες με το χάρισμα να προφητεύουν καταστροφές και την κατάρα να μην μπορούν να πείσουν κανέναν. Και δεν μιλάμε για καταστροφές στο απώτερο μέλλον. Η μεγάλη αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη μάλλον δεν θα σημειωθεί πριν από το δεύτερο ήμισυ του αιώνα, αλλά θα έχει γίνει μεγάλη ζημιά ώς τότε. Μια δημοσίευση του περιοδικού Science από το 2007 μιλάει για «επικείμενη» μετάβαση σε ένα πιο ξηρό κλίμα στο νοτιοδυτικό μέρος της Βόρειας Αμερικής και επικαλείται την «ευρεία συναίνεση όλων των κλιματικών μοντέλων» για αλλαγή, με χρονοδιάγραμμα ετών ή δεκαετιών.

Σε αυτό το σημείο οφείλω να υπογραμμίσω πως καμία τοπική καιρική εξέλιξη δεν μπορεί να αποδοθεί στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη. Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, όμως, θα είναι πολύ συνηθέστερα τέτοια φαινόμενα.

Σε έναν ορθολογιστικό κόσμο, η κλιματική αλλαγή θα ήταν το κυρίαρχο πολιτικό ζήτημα. Γιατί δεν είναι όμως; Εν μέρει επειδή είναι δύσκολο να διατηρήσει κανείς την προσοχή του κόσμου στο ίδιο θέμα. Και συνήθως μετά από ένα έτος με ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες έπονται άλλα πιο δροσερά. Και είναι εύκολο να πιστέψει κανείς πως έχει παρέλθει ο κίνδυνος. Ο σημαντικότερος λόγος, όμως, που αγνοούμε συστηματικά την κλιματική αλλαγή είναι αυτός που επισήμανε ο Αλ Γκορ. Η αλήθεια αυτή είναι πολύ άβολη.

Μια αντίδραση στην κλιματική αλλαγή με το σθένος που υπαγορεύει το μέγεθος της απειλής δεν θα είναι καταστρεπτική για την οικονομία στο σύνολό της, όσο κι αν έχει επικρατήσει αυτή η αντίληψη. Θα φέρει, όμως, τα πάνω κάτω στην οικονομία, πλήττοντας ισχυρά συμφέροντα και παράλληλα δημιουργώντας νέες ευκαιρίες. Και σε αντίθεση με τις βιομηχανίες του μέλλοντος, οι καθιερωμένες βιομηχανίες διαθέτουν στρατούς από λομπίστες που βρίσκονται σε πλήρη δράση.
Δεν είναι όμως μόνον θέμα συμφερόντων. Είναι και θέμα καθιερωμένων ιδεών. Επί τρεις δεκαετίες η κυρίαρχη πολιτική ιδεολογία της Αμερικής εξύψωσε τον ιδιωτικό τομέα και καταβαράθρωσε την κυβέρνηση. Η κλιματική αλλαγή, όμως, μπορεί να αντιμετωπισθεί μόνον με δράσεις της κυβέρνησης. Και αντί να παραδεχθούν τα όρια της ιδεολογίας τους, πολλοί δεξιοί έχουν επιλέξει να αρνηθούν την ύπαρξη του προβλήματος.

Αντιμετωπίζουμε λοιπόν τη μεγαλύτερη πρόκληση που έχει αντιμετωπίσει ως τώρα το ανθρώπινο είδος στην καλύτερη περίπτωση ως ένα πολιτικό ζήτημα. Δεν ισχυρίζομαι πως η κυβέρνηση Ομπάμα έκανε λάθος να θέσει σε προτεραιότητα τη μεταρρύθμιση του συστήματος Υγείας. Επρεπε να δείξει στους ψηφοφόρους μια απτή επιτυχία πριν από τον Νοέμβριο. Πρέπει, όμως, να ακολουθήσει η νομοθεσία για την κλιματική αλλαγή. Και τα οικονομικά μοντέλα συναινούν όλα στην άποψη ότι το κόστος της μείωσης των εκπομπών καυσαερίων είναι μικρότερο από αυτό που φοβόμαστε.