"Η Ασημαντότητα ποτέ δεν ανέχθηκε τη Μεγαλοσύνη"

Toυ ΚΛΕΑΝΘΗ ΓΡΙΒΑ

«Το ότι υπήρξε ο Σωκράτης δείχνει πως η δυνατότητα του ‘να είναι κανείς Σωκράτης’ ανήκει στο ανθρώπινο ον».

Κ. Καστοριάδης

«Ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης παραδέχτηκε ότι αρνήθηκε να παραχωρήσει την άδειά του στον Μίκη Θεοδωράκη και στο Κίνημα Ανεξάρτητων Πολιτών «Σπίθα» για τη διοργάνωση συγκέντρωσης διαμαρτυρίας ανάλογη με εκείνη που έγινε προ ημερών στα Προπύλαια… Αντιπρότεινε να γίνει η συγκέντρωση στην Πλατεία της Αρχαίας Αγοράς (Άγαλμα Βενιζέλου) ή της νέας Παραλίας, γύρω από το άγαλμα του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο Μίκης Θεοδωράκης αρνήθηκε – και με δημόσια δήλωσή του παρομοίωσε την απαγόρευση με αντίστοιχες απαγορεύσεις που είχε υποστεί σε πολύ δυσκολότερες εποχές και κατέληξε ότι θα καταλάβει την πλατεία ο ίδιος από σήμερα το απόγευμα. Η εκδήλωση είναι προγραμματισμένη για αύριο Πέμπτη 9-6-2011» (Βήμα, 8-6-2011)

Το ότι υπάρχει ο Μίκης Θεοδωράκης, δείχνει πως η δυνατότητα ‘να είναι κανείς Μίκης Θεοδωράκης’ ανήκει στο ανθρώπινο ον.

Όπως και το ότι υπάρχει ο Μπουτάρης δείχνει πως η δυνατότητα ‘να είναι κανείς Μπουτάρης’ ανήκει επίσης, στο ανθρώπινο ον.

Αλλά, υπάρχει μια ασύλληπτη ποιοτική διαφορά ανάμεσα στον τρόπο που υπάρχει ένας γίγαντας (Μπετόβεν της λαϊκής μουσικής, και όχι μόνο) και ένας νάνος.

Στην ιστορία είχαν (και, ευτυχώς, έχουν ακόμη) διαφορετικό βάρος οι υστερικόμορφες συμπεριφορές των σαλονιών και οι ρωμαλέες κραυγές του «νοητού ήλιου της δικαιοσύνης». Το χάσμα ανάμεσα στις πλακίτσες του μπαράκια-μανάκια και στη Μακρόνησο, ήταν, είναι και θα παραμένει αβυσσαλέο.

Τελικά, κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από το παρελθόν του, ούτε και απ’ αυτό που είναι και γίνεται κάθε στιγμή.

Ο Μίκης συνδέεται άρρηκτα με τη ζωή και την ιστορία της Θεσσαλονίκης.

• Από τη Θεσσαλονίκη εμπνεύστηκε ο Γιάννης Ρίτσος τον «Επιτάφιο», το πρώτο ποιητικό κείμενο που μελοποίησε ο Μίκης, με το οποίο άλλαξαν δραστικά οι σχέσεις μας με την έντεχνη λαϊκή μουσική.

• Στη Θεσσαλονίκη έκανε ο Μίκης την παρθενική του εμφάνιση ως πολιτικός ηγέτης εθνικής εμβέλειας, την επομένη της στυγερής δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη (22 Μαΐου 1963) από τα αθύρματα του κράτους, του παρακράτους, του υπόκοσμου και της Gladio.

• Στη Θεσσαλονίκη, κατά τη διάρκεια της δίκης για την υπόθεση Λαμπράκη,

ο Μίκης, καταθέτοντας ενόρκως, κατηγόρησε ευθέως τα ανάκτορα (και τη Φρειδερίκη, ονομαστικά) ως εμπνευστής της δολοφονίας.

Απέναντι σ’ αυτά, όσο κι αν βασανίσω τη μνήμη μου, μου είναι αδύνατο να εντοπίσω ίχνη κάποιας ουσιαστικής αγωνιστικής σχέσης του κ. Μπουτάρη με τη Θεσσαλονίκη (εάν, φυσικά, εξαιρεθούν κάποια σαλόνια και μπαράκια).

Και μόνο εξαιτίας αυτής ακριβώς, της κραυγαλέας ποιοτικής διαφοράς των σχέσεών του καθενός με τη Θεσσαλονίκη, ο κ. Μπουτάρης (και όχι η Θεσσαλονίκη) όχι μόνο δεν είχε το δικαίωμα να αρνηθεί να φιλοξενήσει τον Μίκη στην κεντρική της πλατεία, αλλά, αντιθέτως, ήταν υποχρεωμένος να τον υποδεχθεί και να του παρασταθεί στην ομιλία του, δείχνοντας έτσι το σεβασμό του σε όλους εκείνους που μάτωσαν στις πιο δύσκολες στιγμές της μεταπολεμικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης (από τις οποίες ο ίδιος απουσίαζε).

Κατά τη διάρκεια του Μάη 1968, όταν του έθεσαν το ζήτημα σύλληψης του Σαρτρ,

επειδή πουλούσε την απαγορευμένη αριστερίστικη εφημερίδα «Υπόθεση του Λαού», ο Ντε Γκολ απάντησε «Στη Γαλλία, δεν συλλαμβάνουν ένα Βολταίρο».

Αλλά, δεδομένου ότι ο κ. Μπουτάρης δεν είναι Ντε Γκολ, ποτέ δεν θα μπορούσε να πει «στη Θεσσαλονίκη, δεν προσβάλλουν έναν Θεοδωράκη».

Επιτέλους, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι είναι εθνική προσβολή να αντιμετωπίζεται ένας μέγιστος συνθέτης, που ενσωμάτωσε τη μεγάλη ποίηση στην καθημερινή μας ζωή και υπήρξε πάντοτε δίπλα μας, παρών στην πρώτη γραμμή όλων των δημοκρατικών αγώνων στη μεταπολεμική περίοδο (σ’ αντίθεση με τον κ. Μπουτάρη, που δεν θυμάμαι κάποια συμμετοχή του σ’ αυτούς), να αντιμετωπίζεται ως δημόσια παρουσία υποδεέστερη μιας ποδοσφαιρικής ομάδας στην οποία ο κ. Μπουτάρης και οι συν αυτώ παραχώρησαν πρόσφατα την πλατεία Αριστοτέλους και μια εξέδρα στην οποία δέσποζε ένα τεράστιο πανό που έγραφε «Γαμιέται η ΕΠΟ και ο (τάδε)».

Όποια διάβρωση και εάν έχει υποστεί το ατομικό και συλλογικό σύστημα αξιών μας και όσο κι αν δεν το κατανοούν ο κ. Μπουτάρης και η μικρο-αυλές του, αποτελεί έσχατη Ύβρη (με το σημαντικό περιεχόμενο του όρου) και μέγιστο θράσος να αρνούνται (από αφέλεια, βλακεία, κουτοπονηριά ή ιδιοτέλεια), στον «Επιτάφιο», το ανεπανάληπτο «Άξιον Εστί», το μοναδικό «Πνευματικό Εμβατήριο», ή η εκπληκτική πολιτική-ερωτική λειτουργία «Κατάσταση Πολιορκίας» (έργα που ποτέ δεν κατανοητά από τα σαλόνια και τα μπαράκια, στα οποία πολλοί, είθισται, να περιφέρουν το κενό, τη μοναξιά και την ανυπαρξία τους), ό,τι παραχώρησαν στο «Γαμιέται η ΕΠΟ...».