Το ταγκό... της Ελλάδας με τη χρεοκοπία

Tης ZEZAΣ ZHKOY

Χωρίς να το ομολογεί κανείς... αλλά όπως διαπιστώνεται από τις εξελίξεις, η κυβέρνηση Παπανδρέου δεν είπε την αλήθεια αλλά ούτε και τα μίντια, πως παρά το πακέτο οικονομικής διάσωσης των 110 δισ. από Ε. Ε. /ΔΝΤ, δεν αίρεται ο κίνδυνος χρεοκοπίας του ελληνικού κράτους και της κήρυξης στάσης πληρωμών.

Με το ΔΝΤ να έχει ήδη αποφασίσει τη «στάση πληρωμών» προς την Ελλάδα, θεωρώντας ότι η χώρα δεν πληροί πλέον τις προϋποθέσεις που θα του επέτρεπαν να συνεχίσει τη χρηματοδότηση καταβάλλοντας την 5η δόση, η χώρα είναι στον γκρεμό. Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο αναζητούν τρόπους για να καλύψουν τη «μαύρη» τρύπα που δημιουργείται, αλλά με ελάχιστες πιθανότητες, όπως προειδοποίησε ο επικεφαλής του Eurogroup, Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ. 

Η «στάση πληρωμών» του ΔΝΤ προς την Ελλάδα οφείλεται στο γεγονός ότι με βάση το καταστατικό του, το Ταμείο δεν μπορεί να στηρίζει χώρες για τις οποίες δεν έχει τις απαραίτητες εγγυήσεις ότι αποκλείεται στους επόμενους μήνες να «βαρέσουν κανόνι». Το ΔΝΤ εκτιμά ότι στην περίπτωση της Ελλάδας οι εγγυήσεις αυτές δεν υφίστανται πλέον για να επαναλάβει τις πληρωμές του, οι οποίες ως γνωστόν αναλογούν στο 30% των δανείων προς την Ελλάδα.

Δύο διάσημοι Aμερικανοί οικονομολόγοι έχουν προτείνει ήδη –από τις αρχές του έτους– για την Ελλάδα ένα «σενάριο Αργεντινής». Ομολογουμένως, όταν έμαθα το σενάριο ανατρίχιασα. Ομως, τώρα, με έχουν ζώσει τα φίδια. Στο γαλλικό περιοδικό «Μαριάν», ο διάσημος Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτζ (φίλος και σύμβουλος, ως γνωστόν, του Γιώργου Παπανδρέου) σε συνέντευξή του είπε: 

«Η Αργεντινή αποτελεί ένα καλό παράδειγμα. Αφού υποτίμησε το νόμισμά της και αναδιάρθρωσε το χρέος της, πλήρωσε ένα υψηλό τίμημα. Γνώρισε όμως στη συνέχεια έξι χρόνια ανάπτυξης, που της επέτρεψαν να μειώσει το ποσοστό της φτώχειας από 40% σε 13%. Η ανεργία της είναι σήμερα μικρότερη από εκείνη που γνωρίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες. Μπορεί να μη λύθηκαν όλα τα προβλήματά της, αλλά η κατάσταση είναι σήμερα αντικειμενικά καλύτερη από πριν. Βγαίνοντας από το ευρώ και αναδιαρθρώνοντας το χρέος τους, η Ελλάδα και η Ισπανία θα ανακτούσαν την ανταγωνιστικότητά τους. Δεν θα είχαν, βέβαια, πλέον πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, αλλά αυτό συμβαίνει ήδη με την Ελλάδα. Αυτό που τους συμβαίνει σήμερα είναι η χειρότερη δυνατή τιμωρία...».

Ανάλογες απόψεις έχει διατυπώσει και ο άλλος Aμερικανός νομπελίστας, ο Πολ Κρούγκμαν. Οι δύο οικονομολόγοι δεν μπορεί ασφαλώς να κατηγορηθούν για άγνοια. Ούτε για δόλο, ότι θα ήθελαν, ας πούμε, την κατάρρευση του ευρώ γιατί το είδαν από την αρχή με κακό μάτι. Το πιο σουρεαλιστικό απ’ όλα είναι ότι τους διαψεύδει ο υπουργός που τη δεκαετία του ’90 επεξεργάστηκε και εφήρμοσε τη λεγόμενη «στρατηγική της Αργεντινής» κατ’ απαίτησιν του ΔΝΤ. Και προειδοποιεί την Ευρώπη ότι μια τέτοια στρατηγική θα ισοδυναμούσε με αυτοκτονία!

Ο «μοιραίος» υπουργός Οικονομικών της Αργεντινής Ντομίνγκο Καβάλιο διαψεύδει την άποψη ότι η υποτίμηση του πέσο βοήθησε να σταματήσει η ανάληψη χρημάτων από τις τράπεζες. Το ακριβώς αντίθετο συνέβη: οι αναλήψεις πολλαπλασιάστηκαν, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να αναγκαστεί να μετατρέψει τον απλό περιορισμό στο ύψος των αναλήψεων («corralito») σε πλήρη κατάσχεση κάθε τύπου τραπεζικού λογαριασμού («corraln»). Οσο για την ταχεία ανάκαμψη μετά το 2003, ήταν αποτέλεσμα της πρωτοφανούς βελτίωσης στους όρους των εξωτερικών συναλλαγών. Και παρ’ όλα αυτά, ολόκληροι τομείς της οικονομίας κατέρρευσαν (ενέργεια, μεταφορές, κτηνοτροφία).

Ο εφιάλτης των δανειστών είναι μήπως αυτοί οι λαοί ξυπνήσουν από τον λήθαργό τους και απαιτήσουν από τις κυβερνήσεις τους να κάνουν ό, τι ακριβώς έκανε ο λαός της Αργεντινής, όταν είδε πως η λιτότητα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κατέστρεψε την οικονομία της. Διαγράφοντας μονομερώς το 70% του εξωτερικού χρέους της, η χώρα ξανάγινε αξιόχρεη.

Η εμπειρία από τις χώρες που ακολούθησαν τον δρόμο της Αργεντινής έδειξε πως η διαγραφή ενός σημαντικού μέρους του χρέους μιας χώρας δεν κάνει την οικονομία της λιγότερο, αλλά περισσότερο αξιόπιστη, όπως διαπιστώνουν Αμερικανοί οικονομολόγοι. Οσο για τον δικαστικό δρόμο που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν οι δανειστές, υπάρχει μια βασική παραδοχή του διεθνούς δικαίου πως καμία κυρίαρχη χώρα δεν μπορεί να υποχρεωθεί να συνομολογήσει την οικονομική αυτοκτονία της, εξαναγκαζόμενη σε μέτρα λιτότητας που θα εξανδραποδίσουν τον λαό της. Τα κράτη είναι κυρίαρχα. Και όταν δεν το αντιλαμβάνονται αυτό οι κυβερνήσεις τους, το αντιλαμβάνονται οι λαοί τους.