Η «ολέθρια σχέση» πολιτικής - κράτους

Γράφει ο Γιάννης Λούλης

Ας απλοποιήσουμε τα περίπλοκα: Η τύχη της χώρας κρίνεται από το κατά πόσον θα συρρικνώσουμε το δημόσιο τομέα που έγινε θηλιά, για δεκαετίες, στην οικονομία. Εδώ πρέπει να επικεντρωθούν βαθιές τομές και μεταρρυθμίσεις. Αυτή τη συνταγή, εμείς πρώτοι οφείλαμε να την εφαρμόσουμε. Με εκτεταμένες και άμεσες ιδιωτικοποιήσεις. Με δραστικές περικοπές στην κρατική κραιπάλη, που περιλαμβάνει όργιο προνομίων στον ευρύ και στενό δημόσιο τομέα. Με άρση κρατικών ρυθμίσεων που εμποδίζουν το άνοιγμα της οικονομίας στον ανταγωνισμό, για να υπάρξει ανάπτυξη.

Με κλείσιμο άχρηστων οργανισμών. Με απολύσεις περιττού και μη αποδοτικού προσωπικού. Προφανώς τούτος ο δημόσιος τομέας, με τα χρέη του, έχει πνίξει τον ιδιωτικό τομέα, που μπορεί, με το δυναμισμό του, να μας βγάλει από την κρίση. Η άνοδος των εξαγωγών, που είναι ο πιο αισιόδοξος δείκτης της οικονομίας σήμερα, είναι χαρακτηριστικό δείγμα του δυναμισμού που πρέπει να απελευθερωθεί από τον πνιγηρό κρατικό εναγκαλισμό. Όμως ο εναγκαλισμός συνεχίζεται διότι οι μεταρρυθμίσεις είτε καρκινοβατούν είτε είναι άτολμες. 

 Για τη βαθύτατη σημερινή κρίση δεν ευθύνεται το Μνημόνιο, το οποίο δαιμονοποιούν οι λαϊκιστές της δεξιάς και της αριστεράς, συν το κρατικιστικό παλαιό ΠΑΣΟΚ. Ούτε μπορούσαμε φυσικά να αποφύγουμε μια αρχική φάση βαθιάς ύφεσης. Άλλωστε μόνο αν υλοποιήσουμε τις μεταρρυθμίσεις θα βγούμε από την ύφεση.

Υπάρχει όμως και μια επόμενη πραγματικότητα: Ο δημόσιος τομέας, με όλα τα πλοκάμια του, χτίσθηκε μέσα από πολιτικές αποφάσεις. Αυτές εξηγούνται από την «ολέθρια σχέση» πολιτικής και κράτους. Αυτή οδήγησε στη διόγκωση του δημόσιου τομέα, ειδικά τη δεκαετία του 1980, αρχικά από ένα μείγμα ιδεοληψιών και πελατειακής σκοπιμότητας.

Από τότε, στη θεωρία, ο χώρος της πολιτικής αναγνώρισε τις προγενέστερες στρεβλώσεις. Όμως όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις, ενώ θεωρούσαν το δημόσιο τομέα «μεγάλο ασθενή», συντήρησαν ό,τι είχε ήδη εδραιωθεί. Από τότε, μέχρι τη σημερινή κατολίσθηση της οικονομίας, οι πάντες μιλούσαν για «εκσυγχρονισμό» και «μεταρρυθμίσεις». Όσα έγιναν ήσαν σταγόνα στον ωκεανό. Σκόρπιες και άτολμες πρωτοβουλίες δεν έκοψαν τη θηλιά του κράτους.

Γιατί συνέβη αυτό; Λόγω ιδεοληψιών; Προφανώς, όχι. Καθώς από το 1990 και μετά, όλα τα ιδεολογήματα έχαναν έδαφος. Πολιτικές σκοπιμότητες απέτρεψαν τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα. Ουδείς ήθελε να χάσει το μπλοκ των ψηφοφόρων των ΔΕΚΟ και του στενού δημοσίου τομέα. Έτσι ούτε μισθοί πάγωσαν ούτε επιδόματα κόπηκαν. 

Παράλληλα, ο δημόσιος τομέας παρέμεινε όχημα που εξυπηρετούσε τους κομματικούς στρατούς. Ενώ οι κρατικοδίαιτοι κομματικοί συνδικαλιστές, όταν απειλούσαν με «κοινωνική αναταραχή», οδηγούσαν τους πολιτικούς σε ηττοπαθή αναδίπλωση. Γι' αυτό σήμερα, ενώ η κοινωνία ζητά, περισσότερο παρά ποτέ, τη συρρίκνωση του δημοσίου τομέα, η πλειονότητα των πολιτικών αντιτάσσονται στην προοπτική αυτή. 

Όταν ο Γιάννης Ραγκούσης τόλμησε να μιλήσει για αξιολογήσεις υπαλλήλων του δημοσίου τομέα και μετά απολύσεις, συνάντησε αντιδράσεις συναδέλφων του. Γι' αυτό η λαϊκιστική ΝΔ επιστράτευσε τον έσχατο παραλογισμό οι απολυμένοι να αποτελούν «έμμισθη εφεδρεία» με τα λεφτά των φορολογούμενων!

 

Άρα για να σωθεί η χώρα πρέπει να διαρραγεί η «ολέθρια σχέση» πολιτικής και κράτους. Τούτη την ευθύνη οφείλει να αναλάβει εξ ολοκλήρου η κυβέρνηση. Με τα στελέχη εκείνα που έχουν θάρρος και αίσθηση χρέους. Στην προσπάθεια αυτή η κυβέρνηση, δεν θα βρει παρά ελάχιστους συμμάχους κατά μιας σχέσης που οδηγεί τη χώρα στη χρεοκοπία.