(photo: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και η Ελίζα Μαρέλλι, με μαθητές του Ζωγράφειου Λυκείου, στην εκδήλωση για τα 117 χρόνια της λειτουργίας του.)
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΓΚΙΩΝΗ
Σήμερα θ' αναφερθώ σ' έναν σημαντικό εθνικό ευεργέτη (από αυτούς που θα θέλαμε να ήταν αχρείαστοι, αν δεν είχαμε ένα κράτος σε μόνιμο μπατιριλίκι). Πρόκειται για τον Χρηστάκη Ζωγράφο, του οποίου το όνομα έχει συνδεθεί με σημαντικά εκπαιδευτήρια, με πιο γνωστό το Ζωγράφειο Λύκειο Κωνσταντινούπολης, που συμπληρώνει 118 χρόνια λειτουργίας - φθίνουσας δυστυχώς.
Αφορμή η εκδήλωση με τίτλο «Μια βραδιά για το Ζωγράφειο», που οργανώνει ο σύλλογος «Φίλοι του Ελαφρού Τραγουδιού» την Τρίτη 31 Μαΐου, 7 μ.μ. στον φιλολογικό σύλλογο «Παρνασσός». Θα παρευρεθεί εκπρόσωπος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, θα μιλήσουν ο νυν διευθυντής του Ζωγράφειου Γιάννης Δερμιτζόγλου και ο επί σειρά ετών προκάτοχός του Δημήτρης Φραγκόπουλος. Θ' ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα με τη Γιολάντα ντι Τάσο και την Ελίζα Μαρέλλι (η δεύτερη σε τραγούδια του καταγόμενου από τη Σμύρνη Ζοζέφ Κορίνθιου). Τα έσοδα θα διατεθούν για την ενίσχυση του Ζωγράφειου.
Είχε προηγηθεί ανάλογη εκδήλωση πέρσι στην Πόλη, για τα 117 χρόνια του Ζωγράφειου, με τη συμμετοχή της Μαρέλλι, παρουσία του Πατριάρχη, που έχει μαθητεύσει στο ίδιο Λύκειο, ενώ έχουν προηγηθεί κι έχουν ακολουθήσει και άλλες εκδηλώσεις - στην Ελλάδα και στην Πόλη. Κι ας προστεθεί ότι από το 2004 έχει ιδρυθεί στην Αθήνα σύλλογος «Φίλοι του Ζωγράφειου Λυκείου Κωνσταντινούπολης», με σκοπό την άντληση πόρων για τη λειτουργία του.
Αρκούν οι εκδηλώσεις αυτές για να διασωθεί, όχι μόνο το συγκεκριμένο εκπαιδευτήριο, αλλά και όσα άλλα παρεμφερή ιδρύματα έχουν απομείνει στην Πόλη; Δύσκολο, για τον βασικό λόγο ότι ο εκεί Ελληνισμός, με τους αλλεπάλληλους διωγμούς, είναι ελάχιστος -εκεί γύρω στις 2.000- και συνακόλουθα τα παιδιά. Τα τρία σημαντικότερα ελληνικά εκπαιδευτήρια της Πόλης, η Μεγάλη του Γένους Σχολή (από το 1454), το Ζάππειο Παρθεναγωγείο (από το 1885) και το Ζωγράφειο Λύκειο (από το 1893), μόλις και μετά βίας συγκεντρώνουν συνολικά τους 200 μαθητές.
Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης (1923), μόνο Ελληνες με τουρκική υπηκοότητα μπορούν να παρακολουθήσουν μαθήματα. Σε κοινή εκδήλωση των ομογενειακών σχολείων στη Μεγάλη του Γένους Σχολή, παρουσία, για πρώτη φορά, υπουργού Παιδείας της Τουρκίας, της Νιμέτ Τσουμπουκτσού, ο διευθυντής του Ζωγράφειου Γιάννης Δερμιτζόγλου έθεσε στην υπουργό δύο βασικά αιτήματα:
α) Οι χριστιανοί ορθόδοξοι της Τουρκίας, που δεν είναι Ελληνες, να έχουν το δικαίωμα να φοιτούν στα σχολεία,
β) Τούρκοι πολίτες, που επιθυμούν να μάθουν ελληνικά, να έχουν επίσης τη δυνατότητα να φοιτήσουν. «Αν δεν γίνουν αυτά, δεν βλέπω να υπάρχει μέλλον για την παιδεία των Ρωμιών», τόνισε. Και όσοι νοιάζονται και αγωνιούν περιμένουν...
Ο Χρ. Ζωγράφος
Και ολίγα τινά για τον Χρηστάκη Ζωγράφο (1820-1896), που δεν υπήρξε μόνο χρηματοδότης του Λυκείου της Πόλης, αλλά και άλλων εκπαιδευτηρίων στη Β. Ηπειρο. Με καταγωγή από το Κεστράτι της Β. Ηπείρου, απόφοιτος της Ζωσιμαίας Σχολής Ιωαννίνων (ιδρύθηκε το 1828 από τους αδελφούς Ζωσιμάδες - έμποροι που πρόκοψαν στη Ρωσία), ξεκινώντας ως τραπεζικός υπάλληλος στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια στο Παρίσι, κατάφερε να πετύχει επαγγελματικά, να κερδίσει χρήματα και ν' αγοράσει και να αξιοποιήσει μεγάλες αγροτικές εκτάσεις στους νομούς Καρδίτσας και Τρικάλων.
Οι γενναίες δωρεές του συνέβαλαν αποφασιστικά στη μόρφωση των υπό οθωμανικό ζυγό Ελλήνων. Αρκεί να αναφερθεί ότι για τη δημιουργία του Λυκείου της Πόλης διέθεσε το αστρονομικό για την εποχή ποσό των 10.000 χρυσών λιρών. Ο ίδιος κάλυπτε επίσης τα έξοδα διατροφής και ένδυσης μαθητών φτωχών οικογενειών.
Θα κλείσω το σημερινό σημείωμα με την αφετηρία ενός κειμένου μου στην παρούσα εφημερίδα, από ένα δημοσιογραφικό ταξίδι, τον Ιούνιο του 1983 (πριν από 28 χρόνια), επί δικτατορίας Εβρέν, στην Πόλη (αναδημοσιεύεται στον τόμο «Κωνσταντινούπολη», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Καστανιώτη»):
«Ας το πούμε από την αρχή: Στην Κωνσταντινούπολη, εκεί όπου άλλοτε ζούσαν και καθόριζαν με την πολλαπλή δραστηριότητά τους τον παλμό της εκατό χιλιάδες Ελληνες, σήμερα αυτοί που έχουν απομείνει δεν ξεπερνούν τις πέντε χιλιάδες - κατ' άλλους δεν είναι ούτε τρεις. Οι περισσότεροι απ' αυτούς θα είχαν ήδη φύγει, αν η στρατοκρατική κυβέρνηση δεν τους είχε απαγορεύσει να πουλάνε τις περιουσίες τους. "Για να μας αναγκάσουν να φύγουμε γυμνοί" -η ελληνική άποψη. "Για να τους υποχρεώσουμε να μείνουν" - η άποψη που διατυπώνεται από Τούρκους.»
Είναι σαφές ότι έκτοτε τα πράγματα οδεύουν όλο και προς το χειρότερο για τον Ελληνισμό -και τα εκπαιδευτήρια- της Πόλης...
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου