Υγεία και ελεύθερη αγορά

Toυ ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ

Πως τα δελτία ειδήσεων για τις απεργίες µοιάζουν σήµερα πια ολοένα και πιο πολύ µε πολεµικά ανακοινωθέντα, αυτό το έχουµε καταλάβει. Με τακτικές ανθρωποφαγίας, οι κυβερνήσεις ρίχνουν τη µία κοινωνική οµάδα εναντίον της άλλης. Και παραδίδουν ολόκληρο τον λαό στον νόµο της ζούγκλας. οταν όµως πρόκειται για την υγεία του λαού, αυτό γίνεται ένα ζήτηµα ζωής ή θανάτου.

Στον νόµο της ζούγκλας επιχειρείται σήµερα να παραδοθεί η υγεία των ανθρώπων. Αφού πρώτα επιδόθηκε σε τελετές ανθρωποφαγίας, βάζοντας γιατρούς να πολεµούν µε µάνατζερ και µάνατζερ µε γιατρούς, η γαλλική κυβέρνηση παραδίδει σιγά σιγά το άλλοτε περήφανο γαλλικό σύστηµα υγείας στα χέρια των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών (σαν πρώτο βήµα αύξησε κατά 25% τα νοσήλια στα δηµόσια νοσοκοµεία). Ετσι, γράφειο πολιτικός και γιατρός ελίαριέ στο περιοδικό «Μαριάν», βλέπουµε σήµερα αυτό το δηµόσιο σύστηµα να εµπιστεύεται τυφλά τους µηχανισµούς της προσφοράς και της ζήτησης, µε την ελπίδα πως το «αόρατο χέρι της αγοράς» θα µπορέσει να βελτιώσει το χαµηλό επίπεδο των υπηρεσιών υγείας. 

Στην αµερική, αν ο Οµπάµα δεν προώθησε ριζικές φιλολαϊκές µεταρρυθµίσεις στο σύστηµα υγείας είναι επειδή απέφυγε να συγκρουστεί µε τα µεγάλα ιδιωτικά συµφέροντα, τα οποία έχουν καταφέρει να επιβάλουν στην κοινή γνώµη την πεποίθηση πως η καλύτερη απάντηση για τα προβλήµατα της υγείας είναι η ελεύθερη αγορά. Ορισµένοι µάλιστα επιµένουν ότι αυτό επιβεβαιώνεται και από την οικονοµική θεωρία. Ο Πολ Κρούγκµαν δεν είναι, ούτε θα ήθελε, να ήταν ένας από αυτούς.

Ο Αµερικανός οικονοµολόγος πιστεύει πως η υγεία δεν είναι, ούτε και µπορεί να γίνει, ένα αγοραίο προϊόν. Γιατί ποτέ δεν ξέρει κανείς αν και πότε θα χρειαστεί τις υπηρεσίες υγείας. Αυτό σηµαίνει πως πρέπει να έχει κάποιου είδους ασφάλιση. ∆ηλαδή κάποιον άλλο που θα αποφασίζει για λογαριασµό του. Και εδώ δεν χωράει η περίφηµη «ελευθερία επιλογής του καταναλωτή». Ποιος θα µπορούσε να εµπιστευθεί την υγεία του στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες; ∆εν κάνουν αυτή τη δουλειά επειδή νοιάζονται για την υγεία µας. Η δική µας αρρώστια είναι δική τους ζηµιά. Γι’ αυτό ασφαλίζουν υγιείς και γυρίζουν τις πλάτες σε αρρώστους. Σαν τους τραπεζίτες, µας προσφέρουν µια οµπρέλα στην καλοκαιρία και µας την παίρνουν πίσω µε την πρώτη βροχή. Η θεραπεία µας είναι το κόστος τους. «Γι’ αυτό ακριβώς», λέει ο ελί αριέ, «η παράδοση των δηµόσιων υπηρεσιών υγείας στα χέρια του ιδιωτικού τοµέα είναι µία από τις µεγαλύτερες µεταπολεµικές κοινωνικές ήττες».

Τα συστήµατα υγείας δεν είναι όλα ίδια. Υπάρχουν µεικτά συστήµατα που λειτουργούν καλύτερα από τα δηµόσια. Και δηµόσια που λειτουργούν καλύτερα από τα µεικτά. «οµως δεν θα βρει κανείς πουθενά ούτε ένα επιτυχηµένο σύστηµα υγείας που να είναι στηριγµένο στις αρχές της ελεύθερης αγοράς», καταλήγει ο Πολ Κρούγκµαν. «Στην υγεία, η ελεύθερη αγορά δεν λειτούργησε ποτέ. ούτε στη θεωρία ούτε στην πράξη».