Του ΤΑΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥΟΤΑΝ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΟΥ «ΚΑΝΕΝΑ», ΚΑΝΕΙΣ ΜΑΣ ΔΕΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕ ΟΤΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΤΟΣΟ ΣΥΝΤΟΜΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΤΟΝ ΚΟΡΥΦΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΟ ΘΑ ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕ ΝΑ ΤΟΝ ΥΠΗΡΕΤΗΣΕΙ ΕΝΑΣ ΟΜΟΪΔΕΑΤΗΣ ΜΑΣ
Μα και βέβαια αναφέρομαι στον νέο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτόν που οι ηγέτες των είκοσι επτά κατάφεραν να εκλέξουν ύστερα από πολύχρονες διαβουλεύσεις, διαπραγματεύσεις, παζάρια, ανταλλαγές και συναφείς πολιτικές δραστηριότητες. Πρόκειται για έναν Βέλγο πολίτη φλαμανδικής καταγωγής με δυσπρόφερτο όνομα, άγνωστο παρελθόν, χλωμό παρόν και εξ ίσου άγνωστο μέλλον.
Τον ξέρατε προτού τον ακούσετε, αν τον ακούσατε; Όχι. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα τον μάθετε ποτέ. Το αξίωμά του, όπως και αυτό της συντρόφου του επί των εξωτερικών υποθέσεων, δεν διαθέτει παρά ένα αμφίβολο περίγραμμα αρμοδιοτήτων αντάξιο της άχρωμης πολιτικής του φυσιογνωμίας και μιας πολιτικής Ευρώπης η οποία, αν υπάρχει ακόμη, αυτό το χρωστάει στην ιστορική της αδράνεια.
Για του στραβού το δίκιο, και για την Ιστορία, οφείλω να αναγνωρίσω ότι στην πατρίδα του ο Βαν Ούτις δεν είναι και τόσο άγνωστος. Στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν είχε διακριθεί στους αγώνες για τον διαχωρισμό του Βελγίου σε Φλαμανδία και Βαλλονία. Η περγαμηνή φαίνεται ότι κρίθηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες η καταλληλότερη για την προώθηση της ενοποίησης. Αν μη τι άλλο, διαθέτουν ισχυρό το αίσθημα της διαλεκτικής σύνθεσης.
Ας είμαστε ρεαλιστές, που λένε. Η θέση του προέδρου της Ε.Ε. δεν έχει παρά συμβολική αξία, οπότε δεν θα πρέπει να μας απασχολεί παραπάνω από τη δική μας αστερόεσσα ή τα υδατογραφήματα που κοσμούν το ευρώ μας. Ας μετρήσουμε όμως το βάρος του δικού μας συμβόλου δίπλα στο βάρος του προέδρου Ομπάμα ή του Πούτιν: συμβολική αξία έχει και η θέση του προέδρου των ΗΠΑ, όμως όταν ο Ομπάμα αντικατέστησε τον Μπους κάτι άλλαξε στον κόσμο, κι ας μην είχε κάνει ακόμη το παραμικρό για να αποκαλύψει το πραγματικό του αντίκρυσμα.
Τα σύμβολα δημιουργούν προσδοκίες, κι αν δεν τις δημιουργούν τότε δεν έχουν ούτε καν συμβολική αξία. Ο Βαν Ούτις από αυτήν την άποψη είναι απολύτως προσαρμοσμένος στις προδιαγραφές μιας πολιτικής Ευρώπης, η οποία εδώ και μερικές δεκαετίες δεν είναι σε θέση να δημιουργήσει καμιά προσδοκία στους πολίτες της. Ο «Κανένας» στην εξουσία, που λένε.
Της λείπουν οι ηγετικές μορφές. Το όραμα, όσο ζωντανό κι αν ήταν μετά τον πόλεμο, δεν θα είχε γίνει ποτέ πραγματικότητα αν δεν υπήρχαν οι προσωπικότητες για να το ενσαρκώσουν, όπως ο Μονέ, ο Ντε Γκωλ, ο Αντενάουερ ή ο Ντε Γκάσπερι.
Τον ξέρατε προτού τον ακούσετε, αν τον ακούσατε; Όχι. Το πιθανότερο είναι ότι δεν θα τον μάθετε ποτέ. Το αξίωμά του, όπως και αυτό της συντρόφου του επί των εξωτερικών υποθέσεων, δεν διαθέτει παρά ένα αμφίβολο περίγραμμα αρμοδιοτήτων αντάξιο της άχρωμης πολιτικής του φυσιογνωμίας και μιας πολιτικής Ευρώπης η οποία, αν υπάρχει ακόμη, αυτό το χρωστάει στην ιστορική της αδράνεια.
Για του στραβού το δίκιο, και για την Ιστορία, οφείλω να αναγνωρίσω ότι στην πατρίδα του ο Βαν Ούτις δεν είναι και τόσο άγνωστος. Στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν είχε διακριθεί στους αγώνες για τον διαχωρισμό του Βελγίου σε Φλαμανδία και Βαλλονία. Η περγαμηνή φαίνεται ότι κρίθηκε από τους Ευρωπαίους ηγέτες η καταλληλότερη για την προώθηση της ενοποίησης. Αν μη τι άλλο, διαθέτουν ισχυρό το αίσθημα της διαλεκτικής σύνθεσης.
Ας είμαστε ρεαλιστές, που λένε. Η θέση του προέδρου της Ε.Ε. δεν έχει παρά συμβολική αξία, οπότε δεν θα πρέπει να μας απασχολεί παραπάνω από τη δική μας αστερόεσσα ή τα υδατογραφήματα που κοσμούν το ευρώ μας. Ας μετρήσουμε όμως το βάρος του δικού μας συμβόλου δίπλα στο βάρος του προέδρου Ομπάμα ή του Πούτιν: συμβολική αξία έχει και η θέση του προέδρου των ΗΠΑ, όμως όταν ο Ομπάμα αντικατέστησε τον Μπους κάτι άλλαξε στον κόσμο, κι ας μην είχε κάνει ακόμη το παραμικρό για να αποκαλύψει το πραγματικό του αντίκρυσμα.
Τα σύμβολα δημιουργούν προσδοκίες, κι αν δεν τις δημιουργούν τότε δεν έχουν ούτε καν συμβολική αξία. Ο Βαν Ούτις από αυτήν την άποψη είναι απολύτως προσαρμοσμένος στις προδιαγραφές μιας πολιτικής Ευρώπης, η οποία εδώ και μερικές δεκαετίες δεν είναι σε θέση να δημιουργήσει καμιά προσδοκία στους πολίτες της. Ο «Κανένας» στην εξουσία, που λένε.
Της λείπουν οι ηγετικές μορφές. Το όραμα, όσο ζωντανό κι αν ήταν μετά τον πόλεμο, δεν θα είχε γίνει ποτέ πραγματικότητα αν δεν υπήρχαν οι προσωπικότητες για να το ενσαρκώσουν, όπως ο Μονέ, ο Ντε Γκωλ, ο Αντενάουερ ή ο Ντε Γκάσπερι.
Σήμερα η Ευρώπη μοιράζεται ανάμεσα σε έναν Ναπολέοντα μπονζάι, έναν ερωτύλο ανθυπομουσολίνι και μια νοικοκυρά την οποία όλοι την παίρνουν στα σοβαρά επειδή κανείς δεν είναι σε θέση να πάρει εαυτόν στα σοβαρά. Της λείπει και η συνείδηση. Έως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου η πολιτική Ευρώπη προχωρούσε με άλματα και χωρίς καμιά κρίση. Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα της Ανατολής λειτουργούσαν ως το φυσικό της σύνορο. Μετά την κατάρρευσή τους δεν βρέθηκε κανείς Ευρωπαίος πολιτικός να πει ότι ο κομμουνισμός δεν έπεσε επειδή έχασε τον πόλεμο με την Αμερική, γιατί δεν έγινε κανένας πόλεμος. Έπεσε γιατί αυτές οι κοινωνίες ανήκουν στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και είχαν σύνορα με τη δημοκρατική Ευρώπη. Στην Κούβα, παρά την εξαθλίωση, το σύστημα καλά κρατεί.
Αυτό που ήταν προφανές για τους πολιτικούς της δεκαετίας του ΄60 δεν είναι πλέον προφανές. Η Ευρώπη, έως σήμερα τουλάχιστον, οικοδομήθηκε χωρίς κανείς να αναρωτηθεί για το τι είναι αυτό που όλοι θέλουν να οικοδομήσουν. Ενοχές απέναντι στο παρελθόν; Απώθηση των προβλημάτων, όπως αυτό της πολυ-πολιτισμικότητας; Μήπως μιλάμε σήμερα για Ευρώπες και όχι για Ευρώπη; Οι ερωμένες του Δία έγιναν πολλές, η απουσία κρίσης έφερε την άμβλυνση της κρίσης και ο Ούτις ανέλαβε να γίνει το σύμβολο της πολιτικής της αμηχανίας.
Στη Γαλλία ιδρύθηκε υπουργείο Μετανάστευσης και Εθνικής Ταυτότητας. Τη στιγμή που η Γαλλία, υποτίθεται, είναι από τους πιο στιβαρούς υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ιδέας, την απασχολεί η δική της εθνική ταυτότητα. Στην Ελβετία- η οποία, αν και δεν είναι μέλος της Ένωσης, είναι Ευρώπη- με δημοψήφισμα απαγορεύτηκε η ανέγερση μιναρέδων στα τεμένη. Το δικό μας Σύνταγμα εξακολουθεί να θεωρεί την καθ΄ ημάς ορθοδοξία «κυριαρχούσα» θρησκεία κι εμείς, ασυνείδητα, πάντα αναφερόμαστε στην Ευρώπη σαν να είναι κάτι το διαφορετικό από εμάς.
Αυτό που ήταν προφανές για τους πολιτικούς της δεκαετίας του ΄60 δεν είναι πλέον προφανές. Η Ευρώπη, έως σήμερα τουλάχιστον, οικοδομήθηκε χωρίς κανείς να αναρωτηθεί για το τι είναι αυτό που όλοι θέλουν να οικοδομήσουν. Ενοχές απέναντι στο παρελθόν; Απώθηση των προβλημάτων, όπως αυτό της πολυ-πολιτισμικότητας; Μήπως μιλάμε σήμερα για Ευρώπες και όχι για Ευρώπη; Οι ερωμένες του Δία έγιναν πολλές, η απουσία κρίσης έφερε την άμβλυνση της κρίσης και ο Ούτις ανέλαβε να γίνει το σύμβολο της πολιτικής της αμηχανίας.
Στη Γαλλία ιδρύθηκε υπουργείο Μετανάστευσης και Εθνικής Ταυτότητας. Τη στιγμή που η Γαλλία, υποτίθεται, είναι από τους πιο στιβαρούς υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ιδέας, την απασχολεί η δική της εθνική ταυτότητα. Στην Ελβετία- η οποία, αν και δεν είναι μέλος της Ένωσης, είναι Ευρώπη- με δημοψήφισμα απαγορεύτηκε η ανέγερση μιναρέδων στα τεμένη. Το δικό μας Σύνταγμα εξακολουθεί να θεωρεί την καθ΄ ημάς ορθοδοξία «κυριαρχούσα» θρησκεία κι εμείς, ασυνείδητα, πάντα αναφερόμαστε στην Ευρώπη σαν να είναι κάτι το διαφορετικό από εμάς.
ttheodoropoulos @oceanida.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου