Του Θανάση Θ. ΝιάρχουΣε κεντρικούς και μη δρόμους, στις στάσεις του μετρό αλλά και μέσα στο ίδιο το μετρό, στα λεωφορεία της αστικής, η εικόνα έχει εξελιχθεί σε μόνιμη, σε βαθμό που αν μια γιγαντιαία οθόνη μπορούσε να την αναπαραγάγει στα σημεία όπου συντελείται, ανετότατα θα την χαρακτήριζε κανείς ως εφιάλτη: άνθρωποι μ΄ ένα μικροφωνάκι μπροστά στο στόμα τους, που το κρατάνε με ευλάβεια σχεδόν, ενώ ένα αρκετά μακρύ κορδόνι το συνδέει με κάτι στρογγυλό που σφηνώνει στο δεξί τους συνήθως αυτί.
Ρώτησα και μου είπανε πως το λένε hands free. Αν συμβεί ν΄ ακούσει κανείς, χωρίς, συνήθως, να έχει καμιάν απολύτως διάθεση, το τι λέγεται, οι εννιά στους δέκα, θα ήταν δυνατόν, πολύ αργότερα, ή και την επόμενη ακόμη μέρα, από ένα σταθερό τηλέφωνο, στο σπίτι ή στο γραφείο, ή και διά ζώσης ακόμη, να συζητήσουν το θέμα που τώρα μοιάζει να χρειάζεται επειγόντως τη δημόσια έκθεσή του προκειμένου να αντιμετωπιστεί.
Αν προσέξεις λίγο καλύτερα τις σχετικές επί του πεζοδρομίου «συνομιλίες» (ενώ νομιμότατα θα μπορούσε να σκεφτείς πως ο δεύτερος συνομιλητής ενδέχεται να είναι ανύπαρκτος) και συμβεί να μην έχεις αντιληφθεί το μικροφωνάκι, αλλά βλέπεις μόνον τα στόματα να ανοιγοκλείνουν, νομίζεις πως πρόκειται για ανθρώπους που έχουν κυριολεκτικά παραλοΐσει.
Αν προσέξεις λίγο καλύτερα τις σχετικές επί του πεζοδρομίου «συνομιλίες» (ενώ νομιμότατα θα μπορούσε να σκεφτείς πως ο δεύτερος συνομιλητής ενδέχεται να είναι ανύπαρκτος) και συμβεί να μην έχεις αντιληφθεί το μικροφωνάκι, αλλά βλέπεις μόνον τα στόματα να ανοιγοκλείνουν, νομίζεις πως πρόκειται για ανθρώπους που έχουν κυριολεκτικά παραλοΐσει.
Πλειοψηφούν ως θέματα στις «συνομιλίες» αυτές οι γνωριμίες με δημόσια, πολύ σημαντικά πρόσωπα και η υψηλόβαθμη εξοικείωση με την τεχνολογία. Οι λέξεις «site» και «e-mail» και όλες οι σχετικές είναι ψωμοτύρι. Ενώ ταυτόχρονα απορείς με την τόσο άμεσα συναισθηματική και εξόχως εχέμυθη προσωπική σχέση υπουργών, προσώπων της επικαιρότητας (τον τελευταίο καιρό δέσποζε το όνομα «Προβόπουλος») και καλλιτεχνών με ανθρώπους που, ενώ σου φαίνονται μια χαρά, κάτι σου λέει πως δεν έχουν ανταλλάξει ούτε «καλημέρα» με τα πρόσωπα που φέρονται ως επιστήθιοι φίλοι τους. Το εκλογικό αποτέλεσμα μετά την μεταπολίτευση θα έπρεπε να μελετάται σε σχέση με τους ψηφοφόρους ως ποιο βαθμό αισθάνονται ή έχουν την προοπτική ν΄ αποτελέσουν εκ των απορρήτων μέλη των οικογενειών του εκάστοτε πρωθυπουργού και των υπουργών του.
Όσο κι αν είναι αηδιαστική, να κατανοήσει κανείς την αλαζονεία μέσα σ΄ ένα σπίτι ή σ΄ ένα γραφείο, σε κάποιον που θέλει να κάνει εντύπωση με τις γνωριμίες του. Ποιος, όμως, ο λόγος να υφίσταται κανείς καθημερινά αυτούς τους κρουνούς της αλαζονείας στους δρόμους, όταν οι άνθρωποι που αλαζονεύονται δεν έχουν να κερδίσουν τίποτε, μα τίποτε απολύτως, αφού κι αν προκαλούν κάποια «εντύπωση» δεν είναι καν στιγμιαία. Ακόμη και ως σκηνή θεάτρου κι αν συνειδητοποιεί κανείς τον δρόμο, η «έκθεση» έχει κάποιο νόημα όταν μας γνωρίζει έναν χαρακτήρα, όχι όταν μας τον καταβαραθρώνει, επειδή δεν έχουμε κανένα περιθώριο να τον συναναστραφούμε.
Όσο κι αν είναι αηδιαστική, να κατανοήσει κανείς την αλαζονεία μέσα σ΄ ένα σπίτι ή σ΄ ένα γραφείο, σε κάποιον που θέλει να κάνει εντύπωση με τις γνωριμίες του. Ποιος, όμως, ο λόγος να υφίσταται κανείς καθημερινά αυτούς τους κρουνούς της αλαζονείας στους δρόμους, όταν οι άνθρωποι που αλαζονεύονται δεν έχουν να κερδίσουν τίποτε, μα τίποτε απολύτως, αφού κι αν προκαλούν κάποια «εντύπωση» δεν είναι καν στιγμιαία. Ακόμη και ως σκηνή θεάτρου κι αν συνειδητοποιεί κανείς τον δρόμο, η «έκθεση» έχει κάποιο νόημα όταν μας γνωρίζει έναν χαρακτήρα, όχι όταν μας τον καταβαραθρώνει, επειδή δεν έχουμε κανένα περιθώριο να τον συναναστραφούμε.
Σε τελευταία ανάλυση, θα ήταν πολύ μικρό ή ακόμη και μηδαμινό το κακό, αν ένας άνθρωπος που θέλει να δείξει στους άλλους, χωρίς κανένα όφελος, πόσο σπουδαίος είναι, το μόνο που κατορθώνει τελικά είναι να γελοιοποιείται. Να γελοιοποιείται δηλαδή για όσην ακριβώς ώρα ο ίδιος νομίζει ότι λογαριάζεται σπουδαίος.
Τα πράγματα όμως αλλάζουν δραματικά, όταν ο οιοσδήποτε μπορεί να εξοπλίζεται τόσο εύκολα μ΄ ένα μηχανηματάκι που, αντί να τον εξυπηρετεί, του δημιουργεί την εντύπωση ότι μπορεί να το χρησιμοποιεί ως μικρόφωνο ώστε όλη η ανθρωπότητα, όχι μόνον οι άνθρωποι σε μια στάση ή σ΄ ένα πεζοδρόμιο, να πληροφορείται κατάπληκτη για το πόσο σπουδαίος είναι, αφού είναι σ΄ επαφή με σπουδαίους ανθρώπους. Ένας άνθρωπος που εκφράζεται αλαζονικά στον προσωπικό του χώρο θεωρεί, υπό κλίμακα, όλη την ανθρωπότητα υποψήφιο ακροατή του, άρα και θύμα του.
Μα δεν είναι ανώδυνο, θ΄ αναρωτηθεί κανείς, τόσοι άνθρωποι να εκτονώνονται καθημερινά με το να φαντάζονται ότι υποχρεώνουν τους άλλους να τους λογαριάζουν σπουδαίους; Δεν είναι ανώδυνο, είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Με το να θεωρεί κανείς τον εαυτό του σπουδαίο, επειδή χάρη σ΄ ένα μηχανηματάκι, υποχρεώνει τους άλλους να τον ακούνε, εύκολα μπορούμε να φανταστούμε πόσο σπουδαίο λογαριάζει τον κάθε γνωστό ή άγνωστο μακελάρη που συμβαίνει αυθορμήτως να στήνονται μπροστά του εκατοντάδες μικρόφωνα και, επιπλέον, έχει, χωρίς να το προσπαθήσει, ακροατές του εκατομμύρια εκατομμυρίων ανθρώπους.
Ο Θανάσης Θ. Νιάρχος είναι ποιητής, συνεκδότης του περιοδικού «Η Λέξη».
Μα δεν είναι ανώδυνο, θ΄ αναρωτηθεί κανείς, τόσοι άνθρωποι να εκτονώνονται καθημερινά με το να φαντάζονται ότι υποχρεώνουν τους άλλους να τους λογαριάζουν σπουδαίους; Δεν είναι ανώδυνο, είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Με το να θεωρεί κανείς τον εαυτό του σπουδαίο, επειδή χάρη σ΄ ένα μηχανηματάκι, υποχρεώνει τους άλλους να τον ακούνε, εύκολα μπορούμε να φανταστούμε πόσο σπουδαίο λογαριάζει τον κάθε γνωστό ή άγνωστο μακελάρη που συμβαίνει αυθορμήτως να στήνονται μπροστά του εκατοντάδες μικρόφωνα και, επιπλέον, έχει, χωρίς να το προσπαθήσει, ακροατές του εκατομμύρια εκατομμυρίων ανθρώπους.
Ο Θανάσης Θ. Νιάρχος είναι ποιητής, συνεκδότης του περιοδικού «Η Λέξη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου