Η αθλιότητα της «επικοινωνίας»

Του ΘΑΝΑΣΗ ΝΙΑΡΧΟΥ

Oλόκληρος ο τίτλος, όπως θα έπρεπε να διαβαστεί, είναι «Η αθλιότητα της “επικοινωνίας” στους δημόσιους χώρους».

Όσους ακούμε να μιλάνε στα κινητά στους δρόμους, στα μέσα συγκοινωνίας, στις εισόδους θεάτρων και κινηματογράφων, σε πολυθόρυβα μαγαζιά, το κάνουν μόνο για να τους ακούν οι άλλοι. Σ΄ έναν από τους εκατό να έχει συμβεί κάτι που να έπρεπε να το πληροφορηθεί. Είδατε ποτέ κανέναν απ΄ όλους αυτούς που μιλάνε στα κινητά, να φεύγει αλλόφρων και να μη συνεχίζει τη συνομιλία με τους άλλους που είναι μαζί του, ή να διακόπτει το θέαμα που παρακολουθεί; Πράγμα που σημαίνει πως ό,τι συμβαίνει να «ανταλλάσσει» εκείνη τη στιγμή στο κινητό, θα μπορούσε να το κάνει άνετα αργότερα. Γιατί όταν τα πράγματα είναι εξόχως σοβαρά, όπως σ΄ έναν προθάλαμο χειρουργείου που αγωνιά κανείς πραγματικά για έναν δικό του άνθρωπο, ή σε μια κηδεία, δεν διανοείται ούτε καν ν΄ αντιληφθεί την ύπαρξη του κινητού. Και δεν διανοείται γιατί ξέρει πως όποιον, ή όποιους πραγματικά χρειάζεται εκείνη τη στιγμή(έστω κι αν είναι ο άνθρωπος που χειρουργείται), τους έχει δίπλα του.

Όταν υποφέρει κανείς πραγματικά, το μόνο που δεν τον ενδιαφέρει είναι να επιδειχθεί. Αν επιχειρούσε κανείς μια στατιστική όλων αυτών που ακούει στους δρόμους να «ανταλλάσσονται» στο κινητό, σπάνια θα θυμόταν κάποιον να λέει: «Φεύγω αμέσως για το νοσοκομείο, θα βρίσκομαι εκεί πριν από εσάς» ή κάτι παρεμφερές . Όλα είναι του τύπου, ή μάλλον κωδικοποιούνται σε φράσεις όπως «Ετοίμασε ό,τι υπάρχει στο ψυγείο» ή «Μη συνεχίζεις άλλο, είμαι εξοργισμένη, μ΄ έχεις φτάσει στα όριά μου».

Αν και δεν υπάρχει τίποτα πιο σοβαρό από τα μεγάλα διεθνή θέματα και προβλήματα που, καθώς καθορίζουν τη ζωή όλων μας , έχουν πάντα επείγοντα χαρακτήρα, άρα θα έπρεπε να είναι η πρώτη «ύλη» ακόμη και της τηλεφωνικής μας επικοινωνίας, ό,τι «ανταλλάσσεται» συνήθως σ΄ αυτήν έχει ακραιφνώς προσωπικό χαρακτήρα. Αλλά το να μιλάει κανείς για τα παγκόσμια θέματα σε δημόσιο χώρο, δεν υπογραμμίζεται ως ξεχωριστός παρά μονάχα από κάποιον που έχει μυαλό. Ενώ εκείνος που μιλάει δυνατά στο κινητό για το εστιατόριο όπου πρόκειται να φάει, ή για τις ημερομηνίες που τραγουδάει η Άννα Βίσση, στην ουσία θεωρεί όλους τους άλλους γύρω του που τον ακούν ως ανεγκέφαλους.

Αλλά και πάλι το κακό θα ήταν μικρό σε περίπτωση που περιοριζόταν στην αναξιοπρέπεια που χαρακτηρίζει κάποιον που υποχρεώνει τους άλλους να τον ακούν σε ό,τι λέει. Ή αν παρέμενε στην οργή που αισθάνεται κανείς όταν ο άλλος που έχει απέναντί του συνειδητοποιεί τον εαυτό του τόσο «σπουδαίο» ώστε να χρειάζεται να ενημερωθεί για τα προσωπικά του θέματα η ανθρωπότητα ολόκληρη.

Όταν θεωρείς φυσικούς σου ακροατές τους επιβάτες του Μετρό, δείχνεις πως σε ενοχλεί η έλλειψη ενός μικροφώνου που η έντασή του θα κάλυπτε ολόκληρη την υδρόγειο. Η πραγματική συμφορά έγκειται στο γεγονός πως όλοι αυτοί που χρησιμοποιούν το κινητό, ή έστω οι περισσότεροι, παύουν ν΄ αντιλαμβάνονται σιγά σιγά πως για να επικοινωνήσει κανείς πραγματικά με έναν άνθρωπο χρειάζεται να καταβάλει την ίδια, ή και μεγαλύτερη, προσπάθεια, όταν πριν από το κινητό ή και τη σταθερή ακόμα τηλεφωνία, έπρεπε να αγωνιστεί κανείς για να τον βρει. Και αφού τον έβρισκε, προκειμένου ν΄ ανταμειφθεί για τον χρόνο της αγωνίας και της προσδοκίας του, να κάνει ό,τι είναι δυνατόν περισσότερο για να ευχαριστήσει τον άλλον.

Δεν είναι, αλήθεια, μαγικό πως όσο κι αν εξελίσσεται ο κόσμος μας, χρειάζεται να συμπεριφέρεται κανείς, προκειμένου να επικοινωνήσει με τους άλλους, με τους τρόπους που συμπεριφερόταν ο άνθρωπος όταν ο κόσμος αυτός βούλιαζε στα σκοτάδια ενός Μεσαίωνα;

O Θανάσης Θ. Νιάρχος είναι ποιητής, συνεκδότης του περιοδικού «Η Λέξη».