Εξαιρετικό άρθρο Του ΤΑΚΗ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ(O Τάκης Φωτόπουλος είναι πολιτικός φιλόσοφος και διευθυντής από το 1992 του διεθνούς θεωρητικού περιοδικού Society & Nature/Democracy and Nature/The International Journal of Inclusive Democracy.)
Το γεγονός ότι οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ έχουν οδηγήσει την οικονομία, με τις πράξεις και παραλείψεις τους σε ολόκληρη τη μεταπολεμική περίοδο, στα πρόθυρα της χρεοκοπίας είναι αναμφισβήτητο, όπως θα προσπαθήσω να δείξω εν συντομία.
Από την άλλη, το ότι επίσημα το Δημόσιο δεν έχει δηλώσει ακόμη πτώχευση, οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι, σαν μέλος της ΟΝΕ, αυτό θα ήταν αδιανόητο, όχι μόνο για το «γόητρο» της Ε.Ε. αλλά και γιατί δυνητικά θα έβαζε σε κίνδυνο τη σταθερότητα του ίδιου του ευρώ. Ιδιαίτερα, όταν και άλλες χώρες της περιφέρειας/ημιπεριφέρειας της Ε.Ε. αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα -κυρίως οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Το τίμημα όμως που θα πληρώσουν ιδιαίτερα τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα (οι εργάτες, οι μισθωτοί, οι υπο-απασχολούμενοι και οι συνταξιούχοι) τα προσεχή χρόνια θα είναι πολύ ακριβό.
Και είναι ακριβώς, επειδή το σοσιαλφιλελεύθερο ΠΑΣΟΚ ανέλαβε δεσμεύσεις στους επιτρόπους που μας κυβερνούν από τις Βρυξέλλες για τα επαχθέστατα μέτρα τα οποία θα ακολουθήσουν, που του δόθηκε πιστοποιητικό «του πολλά υποσχόμενου καλού μαθητή» (όπως απαιτούσαν οι αγορές για να σταματήσουν η καταστροφική κερδοσκοπία σε βάρος των κρατικών ομολόγων και η πιθανή παραπομπή στο ΔΝΤ) και όχι βέβαια επειδή τους τρόμαξαν οι ψευτολεονταρισμοί του πρωθυπουργού που θύμιζαν πρόβατο... που βρυχάται.
Ας δούμε όμως συνοπτικά γιατί η σημερινή, ουσιαστική, χρεοκοπία είναι σαφώς συστημικό πρόβλημα που δεν αναφέρεται μόνο στη σημερινή παγκόσμια κρίση, ούτε είναι απλώς «πολιτικό» θέμα που το δημιούργησε η Νέα Δημοκρατία, όπως το περιέγραψε ο σοβαροφανής υπ. Οικονομικών, «ξεχνώντας» τον ρόλο του κόμματός του στη δημιουργία της σωρευτικής διαδικασίας που μας οδήγησε στη σημερινή κατάσταση!
Ας δούμε όμως συνοπτικά γιατί η σημερινή, ουσιαστική, χρεοκοπία είναι σαφώς συστημικό πρόβλημα που δεν αναφέρεται μόνο στη σημερινή παγκόσμια κρίση, ούτε είναι απλώς «πολιτικό» θέμα που το δημιούργησε η Νέα Δημοκρατία, όπως το περιέγραψε ο σοβαροφανής υπ. Οικονομικών, «ξεχνώντας» τον ρόλο του κόμματός του στη δημιουργία της σωρευτικής διαδικασίας που μας οδήγησε στη σημερινή κατάσταση!
Στην πραγματικότητα, δηλαδή, τόσο το εξωτερικό όσο και το δημόσιο χρέος άρχισαν να εκρήγνυνται αμέσως με την ένταξή μας στην ΕΟΚ τη δεκαετία του 1980, που συνέπεσε με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.(1)
Το μεν εξωτερικό χρέος, διότι οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ στη χώρα μας, αφήνοντας ουσιαστικά την όλη αναπτυξιακή διαδικασία στις δυνάμεις της αγοράς, δημιούργησαν το παράδοξο μιας «καταναλωτικής κοινωνίας χωρίς παραγωγική βάση», με αποτέλεσμα να καταναλώνουμε πολύ περισσότερα απ' ό,τι παράγουμε και αντίστοιχα να εισάγουμε πολλαπλάσια απ' ό,τι εξάγουμε.
Το δε δημόσιο χρέος, διότι το ΠΑΣΟΚ, υπό τον ιδρυτή του τη δεκαετία του 1980, θέλησε να συνδυάσει την καταναλωτική αυτή κοινωνία με ένα υποτυπώδες κοινωνικό κράτος, αλλά με «ξένα κόλλυβα». Δηλαδή, όχι φορολογώντας άγρια τα σκανδαλωδώς φοροδιαφεύγοντα προνομιούχα κοινωνικά στρώματα (στα οποία ανήκαν και πολλοί υποστηρικτές του), μέσα από μια ανακατανομή εισοδήματος (στην οποία σαν «σοσιαλιστικό» κόμμα ευαγγελιζόταν), αλλά με την εύκολη λύση του συσσωρευόμενου δανεισμού. Και, βέβαια, την εξυπηρέτηση των δανείων, σε όρους συνεχώς διογκούμενων τοκοχρεολυσίων, τελικά πλήρωναν πάλι κυρίως τα ασθενέστερα στρώματα που δεν διέθεταν την πολυτέλεια της φοροδιαφυγής!
Ετσι, το δημόσιο χρέος μέσα σε 10 χρόνια τριπλασιάστηκε, από περίπου 8% του ΑΕΠ το 1979 σε 33% το 1989 και αντίστοιχα το συνολικό εξωτερικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) από 13% σε 38%. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν από ένα μέσο όρο 28,6% του ΑΕΠ στη δεκαετία του 1970 σε 44,3% στη δεκαετία του 1980 και ότι πάνω από το ένα τρίτο αυτής της αύξησης των δαπανών οφειλόταν στην τεράστια αύξηση των πληρωμών για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, αφού μόνον οι πληρωμές για τόκους τριπλασιάστηκαν σαν ποσοστό του ΑΕΠ (2).
Ετσι, το δημόσιο χρέος μέσα σε 10 χρόνια τριπλασιάστηκε, από περίπου 8% του ΑΕΠ το 1979 σε 33% το 1989 και αντίστοιχα το συνολικό εξωτερικό χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό) από 13% σε 38%. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι δημόσιες δαπάνες αυξήθηκαν από ένα μέσο όρο 28,6% του ΑΕΠ στη δεκαετία του 1970 σε 44,3% στη δεκαετία του 1980 και ότι πάνω από το ένα τρίτο αυτής της αύξησης των δαπανών οφειλόταν στην τεράστια αύξηση των πληρωμών για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, αφού μόνον οι πληρωμές για τόκους τριπλασιάστηκαν σαν ποσοστό του ΑΕΠ (2).
Σήμερα, σύμφωνα με την Deutsche Bank, το δημόσιο χρέος είναι περίπου 135% του ΑΕΠ και το εξωτερικό χρέος 150%! (3)
Ετσι, ακόμη και με τους υπολογισμούς του νέου προϋπολογισμού (που συνήθως υπερτιμά τα έσοδα), το ένα τέταρτο των συνολικών εσόδων θα διατεθεί για την πληρωμή τόκων. Δηλαδή, πάνω από το 5% του ΑΕΠ (που είναι σχεδόν διπλάσιο του ποσοστού της δεκαετίας του '80) θα διατεθεί για τόκους, ώστε να μπορούμε να συνεχίσουμε τον παραπέρα δανεισμό μας!
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι τα δάνεια αυτά ωφέλησαν την παραγωγή, αφού χρησιμοποιήθηκαν καθαρά για καταναλωτικούς σκοπούς, όπως φανερώνει το γεγονός ότι την ίδια περίοδο ολοκληρώθηκε και η ουσιαστική αποδιάρθρωση του μεταποιητικού και αγροτικού τομέα, την οποία υποδηλώνει και το διογκούμενο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, σαν συνέπεια της ένταξή μας στην ΕΟΚ και αργότερα στην ΟΝΕ, που έκανε ακόμη λιγότερο ανταγωνιστικά τα ελληνικά προϊόντα, αφού υπολογίζεται ότι αυτό την αρχή της δεκαετίας μέχρι σήμερα έχει ακριβύνει το νόμισμά μας κατά 20%. (4)
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι τα δάνεια αυτά ωφέλησαν την παραγωγή, αφού χρησιμοποιήθηκαν καθαρά για καταναλωτικούς σκοπούς, όπως φανερώνει το γεγονός ότι την ίδια περίοδο ολοκληρώθηκε και η ουσιαστική αποδιάρθρωση του μεταποιητικού και αγροτικού τομέα, την οποία υποδηλώνει και το διογκούμενο έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο, σαν συνέπεια της ένταξή μας στην ΕΟΚ και αργότερα στην ΟΝΕ, που έκανε ακόμη λιγότερο ανταγωνιστικά τα ελληνικά προϊόντα, αφού υπολογίζεται ότι αυτό την αρχή της δεκαετίας μέχρι σήμερα έχει ακριβύνει το νόμισμά μας κατά 20%. (4)
Ούτε, βέβαια, από τα δάνεια αυτά ωφελήθηκαν οι πολίτες και ιδιαίτερα τα κατώτερα εισοδηματικά στρώματα, που όμως ουσιαστικά σηκώνουν το βάρος αυτών των χρεών, δεδομένου ότι οι έμμεσοι φόροι χτυπούν κατ' εξοχήν τα στρώματα αυτά, ενώ συγχρόνως είναι και οι μόνοι που πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους.
Ετσι, το ποσοστό του ΑΕΠ που καλυπτόταν από τις δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση και την υγεία, ακόμη και το 1988, μετά από χρόνια «σοσιαλιστικής» διακυβέρνησης, ήταν μόλις το 50% του αντίστοιχου των ευρωπαϊκών χωρών του ΟΟΣΑ,5 ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό είναι ακόμη το 66% αυτού στην Ε.Ε. -αφού στο μεταξύ τετραπλασιάσαμε το δημόσιο χρέος! (6)
Και, φυσικά, η κατανομή εισοδήματος χειροτέρευσε ακόμη και με τα επίσημα στοιχεία, με αποτέλεσμα το 20% των φτωχότερων να εισπράττει σήμερα, λιγότερο από το 7% του εισοδήματος, ενώ το 20% των πλουσιότερων σχεδόν το 42% και η ανισοκατανομή στην Ελλάδα να είναι σημαντικά μεγαλύτερη ακόμη και από τον μέσο όρο της Ε.Ε.(7)
Τέλος, οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση στις Βρυξέλλες, με την απειλή αν δεν τις εφαρμόσει να σταματήσουν τα φτηνά δάνεια στις ελληνικές τράπεζες που δάνειζαν με τη σειρά τους το Δημόσιο (με το αζημίωτο, βέβαια!) και ν' ακολουθήσουν χειρότερα μέτρα, ακόμη και βαριά πρόστιμα, σημαίνουν: ακόμη μεγαλύτερη συμπίεση των μισθών, ημερομισθίων και συνταξιοδοτικών δαπανών (Ασφαλιστικό), ελαστικότερες σχέσεις εργασίας (δηλαδή μερική και περιστασιακή απασχόληση), μεγαλύτερη ανεργία (πάγωμα προσλήψεων, παραπέρα ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ.), συμπίεση κοινωνικών δαπανών για κοινωνική προστασία και περίθαλψη («νοικοκύρεμα», δηλαδή χειρότερες υπηρεσίες για όσους δεν μπορούν να πληρώνουν ιδιωτικά σχολεία και κλινικές).
Τέλος, οι δεσμεύσεις που ανέλαβε η κυβέρνηση στις Βρυξέλλες, με την απειλή αν δεν τις εφαρμόσει να σταματήσουν τα φτηνά δάνεια στις ελληνικές τράπεζες που δάνειζαν με τη σειρά τους το Δημόσιο (με το αζημίωτο, βέβαια!) και ν' ακολουθήσουν χειρότερα μέτρα, ακόμη και βαριά πρόστιμα, σημαίνουν: ακόμη μεγαλύτερη συμπίεση των μισθών, ημερομισθίων και συνταξιοδοτικών δαπανών (Ασφαλιστικό), ελαστικότερες σχέσεις εργασίας (δηλαδή μερική και περιστασιακή απασχόληση), μεγαλύτερη ανεργία (πάγωμα προσλήψεων, παραπέρα ιδιωτικοποιήσεις κ.λπ.), συμπίεση κοινωνικών δαπανών για κοινωνική προστασία και περίθαλψη («νοικοκύρεμα», δηλαδή χειρότερες υπηρεσίες για όσους δεν μπορούν να πληρώνουν ιδιωτικά σχολεία και κλινικές).
Με άλλα λόγια, ακόμη χειρότερη κατανομή του εισοδήματος, την οποία βέβαια δεν πρόκειται να βελτιώσουν τα επικοινωνιακά τρικ της νέας κυβέρνησης που κάνει αναδιανομή με εφάπαξ επιδόματα «της παρηγοριάς», ενώ συγχρόνως αυξάνει το χαράτσωμα των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων με τους έμμεσους φόρους!
Και όλα αυτά, μέσα σ' ένα μπαράζ «επικοινωνιακού σοσιαλισμού» στον οποίο ειδικεύεται το νέο ΠΑΣΟΚ (με βάση τις οδηγίες των Αμερικάνων ή αμερικανοσπουδαγμένων συμβούλων του) και, φυσικά, καταστολής, όπου δεν αρκεί ο επικοινωνιακός λόγος και απαιτείται ράβδος...
(1). Βλ. Τ. Fotopoulos, «Economic restructuring and the debt problem», International Review off Applied Economics (vol 6, no 1, 1992)
http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/english/brvarious/restruct_irae_92.htm
(2). Στο ίδιο, Πίν. 1
(3). Wolfgang Munchau, «Greece can expect no gifts from Brussels», «Financial Times», 30/11/2009
(4). «Financial Times», 25/11/2009
(5). OECD, Economic Surveys: Greece (1990)
(6). World Bank, World Development Indicators 2008, Πίν. 2.10 & 2.15
(7). Στο ίδιο, Πίν. 2.8
1 σχόλιο:
Τα στοιχεία πραγματικά είναι τρομακτικά.
Το πρόβλημα είναι ότι η χώρα έχει σταματήσει να παράγει.
Δεν υπάρχουν πλέων παραγωγικές μονάδες όπως η βιομηχανία και η βιοτεχνία που υπήρχαν κάποτε οι οποίες έφερναν στη χώρα συνάλλαγμα.
Ετσι τα ευρώ που διαθέτει η χώρα διαρκώς και λιγοστεύουν αφού τα στέλνουμε έξω προς εξηπηρέτηση του δημόσιου χρεους, χωρίς να μπορούμε να τα αναπληρώσουμε.
Αν υποθέσουμε ότι το κράτος σήμερα κατέσχετε όλα τα διαθέσιμα χρήματα που υπάρχουν στη χώρα, αυτά δεν θα έφταναν για να αποπληρωθούν τα δάνεια!
Είναι πραγματικά τρομακτικό, διότι αν αναλογιστούμε, οτι τα χρήματα που μαζεύουμε από το εξωτερικό με τη μορφή συναλλάγματος είναι ελάχιστα, τότε αντιλαμβανόμαστε πόσο δύσκολη είναι η θέση μας.
Ας είναι καλά οι κυβερνήσεις των προηγουμένων 30 ετών που φρόντησαν να διώξουν από τη χώρα όλες εκείνες τις μεγάλες επιχειρήσεις που έφερναν το συνάλαγμα αλλά και τη διαχείρηση που έκαναν ώστε να μας φέρουν σήμερα σε αυτό το σημείο.
Το μεγαλείο της ανικανότητας και της λαμογιάς!
Δημοσίευση σχολίου