ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Μπορεί η Αριστερά να σηκώσει κεφάλι?

ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ

Του Raffaele Simone / LE MONDE

H Αριστερά σηκώνει άραγε ξανά το κεφάλι, μετά τη σειρά των νικών της Δεξιάς στην Ευρώπη; 

Από το 2011, ένα αριστερό αεράκι γίνεται αισθητό: πρώτα στη Δανία, μετά στη Σλοβακία και τώρα στη Γαλλία. Ενα ερώτημα τίθεται: η Αριστερά ξαναρχίζει την πορεία της, που είχε διακοπεί στην αρχή του αιώνα, ή μήπως η Δεξιά αρμενίζει προς νέες επιτυχίες;  

Η απάντηση δεν είναι μόνο πολιτική, αλλά επίσης «πολιτισμική» με την ευρεία έννοια. Σε πολιτικό επίπεδο, οι νίκες της Δεξιάς στην Ευρώπη οφείλονταν εν μέρει σε μια κόπωση με τη δημοκρατία, με τη βραδύτητα και τα τελετουργικά της. Εξάλλου, τα προνόμια των πολιτικών και η διαφθορά, που καμιά δημοκρατική χώρα δεν κατάφερε να εξαλείψει, εξηγούν την έκταση της απογοήτευσης απ' αυτό το μοντέλο και από το σύστημα των κομμάτων γενικά.

Το σημαντικότερο είναι όμως το γεγονός ότι η Αριστερά αγνόησε πολλά κρίσιμα ζητήματα, κάνοντάς τα δώρο στη Δεξιά - αρχίζοντας από τη μετανάστευση, λαθραία ή μη. Ανθρωπιστική καταστροφή αρχικά (με οικονομικά οφέλη για τις χώρες προορισμού), η μετανάστευση έγινε γρήγορα ένα από τα πιο ακανθώδη προβλήματα της Δύσης, αλλά η Αριστερά δεν βρήκε τίποτε να πει.  

Ηρθαν να προστεθούν κι άλλα προβλήματα, για τα οποία η Αριστερά σιώπησε. Για παράδειγμα, σχετικά με την καταστροφική επίδραση σε πλανητική κλίμακα του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού και του νεοφιλελευθερισμού, κύριου προϊόντος της παγκοσμιοποίησης.

Ως απάντηση σ' αυτά τα προβλήματα, η Δεξιά προωθεί προτάσεις πιο απλές, βάναυσες, που αρέσουν στις μάζες (ακόμη και της Αριστεράς) και εξασφαλίζουν άμεση εκλογική ανταπόκριση.  

Η Αριστερά θα πρέπει να κάνει την προσπάθεια (η οποία δεν μπορεί παρά να είναι μνημειώδης) να ανοίξει τα ξεχασμένα ζητήματα και να επεξεργαστεί προτάσεις στο ύψος της εποχής της - δηλαδή να επινοήσει προγράμματα και λύσεις που, χωρίς να αρνούνται τα ιδεώδη της, να μη μας θυμίζουν μόνο τη μεταμέλεια και τη λιτότητα και να μην προκαλούν μαζική φυγή προς τους πολιτικούς (και φορολογικούς) παράδεισους.

Η βαθύτερη αιτία της κρίσης της Αριστεράς βρίσκεται όμως στο επίπεδο της μαζικής κουλτούρας. Κατανάλωση, εξάντληση των φυσικών πόρων του πλανήτη, μετατροπή του ελεύθερου χρόνου σε σπατάλη του ατόμου και του περιβάλλοντος, υπερβολική λατρεία του σώματος, υποβάθμιση της διανοητικής δραστηριότητας, περιορισμός της ζωής στη διασκέδαση και της δημόσιας σφαίρας στη μιντιακή φόρμα... Ολα αυτά, προερχόμενα από τις ΗΠΑ, κυριαρχούν σήμερα και έχουν μετατοπίσει προς τα δεξιά τον ίδιο τον άξονα του δυτικού κόσμου. 

Οποιος ανάμεσά μας δηλώνει αριστερός, αν έχει υποκύψει σ' αυτόν τον τρόπο ζωής, έχει ήδη, τοις πράγμασι, περάσει στη Δεξιά. 

Το παράδειγμα του Ντομινίκ Στρος-Καν είναι εντυπωσιακό: τι απέμενε από τον σοσιαλιστή στον άνθρωπο αυτό; 

Είναι σαφές πως διαγράφεται μπροστά μας ένα άλλο, μνημειώδες καθήκον: να πολεμήσουμε στον τρόπο ζωής τη στροφή του κόσμου προς τα δεξιά, που, αν δεν υπάρξει γρήγορα αποτελεσματική αντίδραση, μπορεί να καταστρέψει ακόμη και τον πλανήτη. Διότι ο πλανήτης μας έχει ανάγκη μερικές ιδέες της Αριστεράς.