Διαβάζω, γράφω, ψηφίζω

Tου Αποστολου Λακασα

Σσσστ, αρχίζουν οι πανελλαδικές εξετάσεις. Ομολογώ ότι μου είναι ιδιαίτερα αναζωογονητική η ιδέα ότι η καθημερινότητά μου θα εστιάσει (και) σε κάτι άλλο πλην του… θρίλερ των εξελίξεων στην κεντρική πολιτική σκηνή.  

Την Δευτέρα αρχίζει για χιλιάδες παιδιά -και τις οικογένειές τους- το κρισιμότερο τεστ στην έως τώρα εκπαιδευτική τους διαδρομή. Περίπου 120.000 υποψήφιοι θα συμμετάσχουν στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις για μια θέση στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.

Το παράδοξο είναι ότι πολλοί από τους τελειοφοίτους θα κληθούν, 18 ετών πλέον στις προσεχείς εκλογές (στις 17 Ιουνίου), παράλληλα με τις κομβικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ να αποτυπώσουν για πρώτη φορά στη ζωή τους τις πεποιθήσεις τους για την πορεία της χώρας, σε μια πολύ κρίσιμη εκλογική διαδικασία. Πόσο έχουν διαπαιδαγωγηθεί αυτά τα παιδιά από το σχολείο στο να διαχειρίζονται και να μετουσιώσουν σε συνειδητή εκλογική επιλογή τις απόψεις τους;

Το ελληνικό σχολείο τις τελευταίες δεκαετίες, παρότι με εξαιρέσεις έχει καταφέρει να ανοιχτεί σε νέες παιδαγωγικές ιδέες, παραμένει ένα κλειστό σύστημα που δεν μπορεί να διαχειριστεί και να αναπτύξει την κριτική σκέψη – πόσο μάλλον τη διάθεση για αλλαγή και επαναστατικότητα που είναι συνώνυμη με το νεαρό της ηλικίας. 

Οι εκπαιδευτικοί, πολλοί με φρέσκες ιδέες και όρεξη, μετά λίγα χρόνια καριέρας καταλήγουν να προσεγγίζουν τον μίζερο μέσο όρο, που υπηρετεί διεκπεραιωτικά την εκπαιδευτική διαδικασία. Η συντεχνιακή λογική, η έλλειψη υποδομών αλλά και στήριξης από την Πολιτεία κάνει τους εκπαιδευτικούς να λιμνάζουν, οχυρωμένοι πίσω από την ελάχιστη υποχρέωσή τους για ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης. 

Την ίδια στιγμή, οι μαθητές υπό τον φόρτο των σχολικών αλλά και των εξωσχολικών μαθημάτων, αδυνατούν -ή κουράζονται γρήγορα- να χαρούν και να δρέψουν ουσιαστικούς καρπούς από την εκπαιδευτική διαδικασία. Ετσι, περιορίζονται σε μια χρησιμοθηρική διαχείριση της σχολικής ύλης, η οποία άλλωστε επιβραβεύεται με τα εξίσου εύκολα 18άρια, 19άρια και 20άρια που μοιράζουν αφειδώς οι εκπαιδευτικοί.  

Φτάνουν, λοιπόν, οι 18χρονοι στα εξεταστικά κέντρα ουσιαστικά αβέβαιοι για τις γνώσεις τους και το μορφωτικό υπόβαθρό τους, με αποτέλεσμα να αγωνιούν μήπως δεν παπαγαλίσουν και το τελευταίο «και», υπό τον φόβο της απώλειας κάποιων μορίων.

Ας μη γελιόμαστε. Τον ίδιο φόβο θα έχουν οι 18χρονοι εκλογείς όταν προσέλθουν και στα εκλογικά κέντρα. Ανίκανοι να διαχειριστούν την πρόθεσή τους να «μιλήσουν οι ίδιοι για τις απόψεις τους», θα αναπαράξουν τα οικογενειακά και σχολικά στερεότυπα, τα οποία, παρότι χοντροκομμένα, καμία σχέση δεν έχουν με τον νεανικό, αναμενόμενα ανώριμο πολιτικό λόγο. Αντίθετα, συνθλίβουν τους νέους με τη βαριά, θεσμική νομιμοποίηση που έχουν, αφού το σχολείο δεν έχει καταφέρει να αναπτύξει στα παιδιά την κριτική σκέψη, τη δυνατότητα να μη βλέπουν τον εαυτό τους ως απλές μονάδες ενός συστήματος αλλά ως πολίτες του κόσμου, ανοιχτούς στις αλλαγές.