Η μετεκλογική ατζέντα των κρίσιμων εθνικών θεμάτων

Του Αθανασιου Eλλις

Τη στιγμή που η οικονομία εύλογα μονοπωλεί το ενδιαφέρον σε αυτές τις εκλογές, σωρεία σημαντικών ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής, αρκετά εκ των οποίων έχουν και μείζονες οικονομικές προεκτάσεις, επιβάλλουν εγρήγορση. 

Οι σχέσεις με την Τουρκία παραμένουν το κυρίαρχο εθνικό θέμα. Μετά δε την ανακάλυψη σημαντικών αποθεμάτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά και την πρόθεση της Αθήνας να προχωρήσει σε έρευνες με στόχο την αξιοποίηση δικών της κοιτασμάτων, το περίπλοκο ελληνοτουρκικό παζλ αποκτά και σαφή ενεργειακή διάσταση.  

Παράλληλα, το ζήτημα που θα βρεθεί πιο άμεσα στην ατζέντα του επόμενου πρωθυπουργού, εάν έχει ορκισθεί έγκαιρα η νέα κυβέρνηση, είναι το Σκοπιανό, καθώς η ΠΓΔΜ θα επιχειρήσει να θέσει το ζήτημα κατά την επερχόμενη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στις 20 και 21 Μαΐου στο Σικάγο όπου θα συζητηθεί επίσης η αντιπυραυλική άμυνα της Συμμαχίας και ο ρόλος που θα διαδραματίσουν συγκεκριμένα κράτη-μέλη που βρίσκονται στη νοτιοανατολική Ευρώπη.

Ελληνοτουρκικές σχέσεις. 

Ελλοχεύει ο κίνδυνος να επιχειρήσει η Αγκυρα να αξιοποιήσει την πολιτική αβεβαιότητα και οικονομική αδυναμία της Αθήνας, όπως αποδεικνύει η αμφισβήτηση του καθεστώτος στην περιοχή του Καστελλόριζου. Λόγω του συγκεχυμένου πολιτικού τοπίου των τελευταίων μηνών στο εσωτερικό της Ελλάδας δεν έχει συγκληθεί η δεύτερη συνάντηση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών που εγκαινιάσθηκε από τους κ. Παπανδρέου και Ερντογάν τον Μάιο του 2010 στην Αθήνα. Το σκηνικό περιπλέκει η διαδικασία ολοκλήρωσης του νέου τουρκικού Συντάγματος και η πρόθεση του Ταγίπ Ερντογάν να εκλεγεί ο πρώτος πρόεδρος της χώρας με τις αυξημένες εξουσίες που θα απορρέουν από τη νέα διοικητική δομή της χώρας.

ΑΟΖ, Κυπριακό. 

Καθώς σε αντίθεση με τους προκατόχους τους, οι σημερινοί ηγέτες του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. έχουν προβάλει δημόσια και με σχετικά έντονο τρόπο το δικαίωμα της Ελλάδας να ανακηρύξει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (έχοντας για συμβολικούς λόγους συμπεριλάβει στα ψηφοδέλτια επικρατείας ανθρώπους με γνώση του αντικειμένου) αναμένεται με ενδιαφέρον ο μετεκλογικός χειρισμός του λεπτού αυτού θέματος. Ενώ στο περίπλοκο παζλ εμπλέκονται και άλλες χώρες όπως η Αίγυπτος και η Λιβύη, θέση της Ελλάδας είναι η διατήρηση του σχετικού κυριαρχικού δικαιώματος και η οριοθέτηση όλων των θαλασσίων ζωνών μέσα από διαδικασίες που προβλέπει το διεθνές δίκαιο.

Στο Κυπριακό, καταγράφεται στασιμότητα παρά τις επανειλημμένες τριμερείς συναντήσεις του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών με τον πρόεδρο Χριστόφια και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερογλου. Η εκφρασθείσα επιθυμία της διεθνούς κοινότητας για επίτευξη λύσης πριν από την ανάληψη, τον Ιούλιο, της εκ περιτροπής προεδρίας της Ε.Ε. από τη διαιρεμένη Κυπριακή Δημοκρατία, δεν υλοποιήθηκε. Το πολιτικό πρόβλημα έχει πλέον αποκτήσει και μείζονες οικονομικές παραμέτρους μετά τον εντοπισμό φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ και τη στενή συνεργασία που αναπτύσσεται μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ, αλλά και τις περιοδικές απειλές που εκτοξεύει η Αγκυρα.

Σκόπια στο ΝΑΤΟ. 

Το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων επανέρχεται στο προσκήνιο καθώς ο Νίκολα Γκρούεφσκι έχει διαμηνύσει την πρόθεσή του να το θέσει στη σύνοδο του Σικάγου. Ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας αισθάνεται ενισχυμένος μετά την απόφαση της Χάγης, αλλά προς το παρόν το ΝΑΤΟ και σημαντικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, διαμηνύουν στην ΠΓΔΜ ότι ισχύει η απόφαση του Βουκουρεστίου που θέτει ως προϋπόθεση για ένταξη των Σκοπίων την εξεύρεση κοινά αποδεκτής ονομασίας με την Αθήνα. Εάν δεν υπάρξει πρωθυπουργός και κυβέρνηση έως τότε, την Ελλάδα θα εκπροσωπήσει είτε ο κ. Παπαδήμος είτε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας. Σε κάθε περίπτωση, στο τραπέζι παραμένει ως τελευταία επίσημη πρόταση του Μάθιου Νίμιτς το «Βόρεια Μακεδονία», ενώ τα προηγούμενα χρόνια συζητήθηκαν διάφορες σύνθετες ονομασίες με γεωγραφικό προσδιορισμό όπως το «Δημοκρατία του Βαρδάρη».

ΗΠΑ, Ρωσία. 

Ψηλά στην ατζέντα θα βρεθούν επίσης οι αποφάσεις για τον σχεδιασμό του ενεργειακού χάρτη της Ευρώπης όπου οι ΗΠΑ πιέζουν για αποφυγή ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία και η Μόσχα κατηγορεί την Ουάσιγκτον για απόπειρα ελέγχου της ενεργειακής τροφοδοσίας της Γηραιάς Ηπείρου.

Τέλος, η νέα κυβέρνηση θα κληθεί να διαχειρισθεί και τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου όπου η Αραβική Ανοιξη έχει δημιουργήσει νέους συσχετισμούς, όχι απαραίτητα προς όφελος της Αθήνας, η οποία λόγω της οικονομικής κατάστασης έχει περιορισμένες δυνατότητες να διαδραματίσει τον ρόλο που της αναλογεί.