Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος
Ο Πούτιν επιστρέφει στο Κρεμλίνο για μια εξαετία με δυνατότητα επανεκλογής του το 2018. Αν όλα πάνε κατ' ευχήν για τον ισχυρό άνδρα της Ρωσίας, το 2024 θα έχει κλείσει περίπου ένα τέταρτο αιώνα στην εξουσία.
Αν το 2000 υπήρχε μια πραγματική δυναμική αισιοδοξίας για μια έστω αυταρχική ανασύνταξη που θα τερμάτιζε τη χαώδη περίοδο Γέλτσιν, θα διαμόρφωνε ένα σταθερό πολιτικό σύστημα και θα κατοχύρωνε τη θέση της Μόσχας στους μεταψυχροπολεμικούς διεθνείς συσχετισμούς, σήμερα κυριαρχεί -στην καλύτερη περίπτωση- η επιφύλαξη και στη χειρότερη η αβεβαιότητα.
Το ερώτημα που κυριαρχεί μετά την πρώτη οκταετία Πούτιν στην Προεδρία και την τετραετή θητεία του ως επικεφαλής της κυβέρνησης είναι τι καινούριο μπορεί να προσδοκά η χώρα από ένα προσωποπαγές πολιτικό σύστημα, που παραμένει ζητούμενο αν μπορεί να διαχειρισθεί τη λαϊκή δυσαρέσκεια και να απορροφήσει θεσμικά τη δυναμική της εναλλαγής.
Μπορεί ο Πούτιν να αποτελέσει εγγύηση ομαλής μετάβασης σε μια αυθεντική δημοκρατία ή θα εγκλωβίσει τη χώρα σε μια ακινησία παρόμοια μ' αυτή που διαμορφώθηκε στην περίοδο Μπρέζνιεφ από το 1964 μέχρι και το 1982 με συνέπεια την παρακμή και την διάλυση της ΕΣΣΔ;
Οι παραπάνω εσωτερικές αβεβαιότητες καταγράφονται σε μια στιγμή που η περιφερειακή και η παγκόσμια συγκυρία είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές για τη Μετακομμουνιστική Ρωσία:
Στην πρώην ΕΣΣΔ, το «πρόσω εξωτερικό» όπως αποκαλείται από τη ρωσική διπλωματία η ηγεμονική επικυριαρχία της Μόσχας είναι πλέον αδιαμφισβήτητη από την Ουκρανία, στον Καύκασο μέχρι και την Κεντρική Ασία, με μοναδικό υστερόγραφο την απομονωμένη Γεωργία μια διαφοροποίηση με ημερομηνία λήξης. Παρά τη ματαίωση της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. στην πρώην ΕΣΣΔ, δεν φαίνεται να υπάρχει σαφής ρωσική στρατηγική για την πολιτική και οικονομική συνεργασία και ολοκλήρωση της αχανούς αυτής ευρασιατικής έκτασης.
Η παγκόσμια οικονομική κρίση είχε μέχρι στιγμής καταλυτικές γεωπολιτικές συνέπειες: Η διατλαντική σχέση έχει βρακυκυκλωθεί, ενώ οι ΗΠΑ και οι μεγάλες δυνάμεις της Ε.Ε. έχουν εισέλθει σε μια περίοδο εσωστρέφειας, εξελίξεις που συνολικά ενισχύουν τη διαπραγματευτική ισχύ της Ρωσίας, χωρίς όμως να έχει καταγραφεί ουσιαστική πρόοδος προς την κατεύθυνση μιας κοινής προσέγγισης στη διαχείριση κρίσεων -όπως φάνηκε πέρσι στη Λιβύη και φέτος στο Ιράν- αλλά δεν έχει καν καταγραφεί μια δυναμική τερματισμού του ανταγωνισμού στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ενεργειακό ψυχρό πόλεμο ΗΠΑ- Ρωσίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Με δυο λόγια, ο Πούτιν επιστρέφει στο Κρεμλίνο με ανοικτές τις περισσότερες προκλήσεις που βρήκε όταν πήρε τη σκυτάλη από το Γέλτσιν στις αρχές του 2000:
Η διαμόρφωση ενός δημοκρατικού πλουραλισμού με οργανωμένες πολιτικές δυνάμεις αντιπροσωπευτικές της κοινωνίας παραμένει ζητούμενη. Η αυταρχική ανασύνταξη μετά το 2000 με την προσαρμογή των μηχανισμών ασφαλείας και διοίκησης στη μετασοβιετική πραγματικότητα δεν απαντά πλέον στις σημερινές προκλήσεις.
Σε ό,τι αφορά την πρώην ΕΣΣΔ και τη διεθνή σκηνή, ο Πούτιν πέτυχε το ρωσικό βέτο απέναντι στη Δύση να είναι πολύ πιο σεβαστό από ό,τι στην περίοδο Γέλτσιν. Το «όχι» στη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. αλλά και το βέτο ή η αποχή στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνιστούν μια πολιτική εσωστρέφειας και περιχαράκωσης που θα χάσει την όποια αποτελεσματικότητά της στο βαθμό που η Δύση θα υπερβαίνει την οικονομική κρίση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου