ΗΠΑ: Ενας θρύλος αποσύρεται

Της Δωρας Aντωνιου

Πενήντα χρόνια ιστορίας κατέπλευσαν χθες στον Φαληρικό Ορμο. Το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Εντερπράιζ» (USS Enterprise CVN - 65), ένας θρύλος των θαλασσών, 49 χρόνια μετά την πρώτη επίσκεψή του στην Ελλάδα, τον Μάρτιο του 1963, σταθμεύει για τρεις ημέρες στη χώρα μας, πλέοντας προς τον Περσικό Κόλπο, στην 22η και τελευταία αποστολή πριν από την απόσυρσή του από την ενεργό υπηρεσία. Τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, το πλοίο συμμετείχε σχεδόν σε όλες τις μεγάλες πολεμικές συγκρούσεις και κρίσεις στον πλανήτη.

Περισσότεροι από 200.000 ναύτες υπηρέτησαν σε αυτό, φιλοξένησε τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, πάνω του γυρίστηκε η κινηματογραφική ταινία «Top Gun» και έδωσαν συναυλία οι «Hootie and the Blowfish». Πρόκειται για το πρώτο πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο που ναυπηγήθηκε και είναι το μεγαλύτερο σε μήκος πολεμικό πλοίο στον κόσμο. To χτίσιμό του άρχισε το 1958, σηματοδοτώντας την έναρξη εξοπλιστικού προγράμματος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, που περιελάμβανε την κατασκευή έξι αεροπλανοφόρων αυτού του τύπου. Τελικά κατασκευάστηκε μόνο ένα και το πρόγραμμα διεκόπη, λόγω υψηλού κόστους.

Το «Εντερπράιζ» άρχισε το παρθενικό του ταξίδι, δοκιμαστικό πλου τριών μηνών για έλεγχο των συστημάτων του, στις 12 Ιανουαρίου του 1962. Τον επόμενο μήνα χρησιμοποιήθηκε ως σταθμός για την παρακολούθηση της πρώτης επανδρωμένης αποστολής της NASA σε διαστημική τροχιά, αυτής τους αστροναύτη Τζον Γκλεν. Τον Αύγουστο του 1962, το πλοίο εντάχθηκε στον 6ο Στόλο και επισκέφθηκε για πρώτη φορά τη Μεσόγειο.

Η πυραυλική κρίση της Κούβας, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, και η διαταγή του Προέδρου Κένεντι για εναέριο και ναυτικό αποκλεισμό της νήσου, ήταν η επόμενη αποστολή του αεροπλανοφόρου.

Τη διετία 1963 - 1964, το «Εντερπράιζ» συμμετείχε σε δύο ακόμη αποστολές στη Μεσόγειο, όπου, μαζί με τα πλοία «Λονγκ Μπιτς» και «Μπέινμπριντζ», αποτέλεσαν τον πρώτο εξ ολοκλήρου πυρηνοκίνητο σχηματισμό πολεμικών πλοίων.

Τον Νοέμβριο του 1965, το αεροπλανοφόρο μετακινήθηκε στον 7ο Στόλο του Ειρηνικού Ωκεανού και στις 2 Δεκεμβρίου έγινε το πρώτο πυρηνοκίνητο πλοίο που ενεπλάκη σε μάχη, στον πόλεμο του Βιετνάμ. Τα αεροσκάφη του επιχείρησαν εναντίον των Βιετκόνγκ. Μέχρι το 1975, το «Εντερπράιζ» συμμετείχε έξι φορές σε πολεμικές επιχειρήσεις στη Νοτιοανατολική Ασία, ενώ έλαβε μέρος σε σχηματισμούς ναυτικής αποτροπής στη θαλάσσια περιοχή της Κορέας και στον Κόλπο της Βεγγάζης. Το 1974 έγινε το πρώτο αεροπλανοφόρο στο οποίο στάθμευσαν τα νέα μαχητικά F-14 Tomcats. Τον Φεβρουάριο του 1975, το «Εντερπράιζ» διατάχθηκε να μεταβεί στο Μαυρίκιο, σε ανθρωπιστική αποστολή, καθώς το νησί είχε χτυπηθεί σφοδρά από τυφώνα. Τον Απρίλιο του ίδιου έτους, συμμετείχε στην επιχείρηση εκκένωσης της Σαϊγκόν.

Τον Φεβρουάριο του 1977, το «Εντερπράιζ» βρέθηκε στις ακτές της Ανατολικής Αφρικής, όταν ξέσπασε κρίση με την αιχμαλωσία Αμερικανών πολιτών από το καθεστώς Ιντι Αμίν στην Ουγκάντα. Ακολούθησε η ένατη αποστολή του στον Ειρηνικό και τον Ιανουάριο του 1979, το πλοίο αποσύρθηκε για εργασίες εκσυγχρονισμού, που διήρκεσαν 36 μήνες. Το 1982 επέστρεψε στις θάλασσες και στις αποστολές στη Νοτιοανατολική Ασία.

Στις 28 Απριλίου του 1986, το «Εντερπράιζ» έγινε το πρώτο πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο που διέσχισε τα Στενά του Σουέζ για να υποστηρίξει τις αμερικανικές επιχειρήσεις βομβαρδισμού της Λιβύης. Ηταν η πρώτη επίσκεψή του στη Μεσόγειο ύστερα από 22 χρόνια. Το 1988 συμμετείχε στον βομβαρδισμό ιρανικών πολεμικών πλοίων στον Περσικό Κόλπο, ως αντίποινα για την τοποθέτηση από το Ιράν ναρκών σε διεθνή ύδατα. Τον Σεπτέμβριο του 1989 έπλευσε στις Φιλιππίνες, κατόπιν αιτήματος της Κορασόν Ακίνο προς τις ΗΠΑ να συνδράμουν για την αντιμετώπιση πραξικοπήματος εναντίον της.

Ακολούθησε ένας ακόμη εκσυγχρονισμός το 1990 που, εκτός των άλλων, επιμήκυνε το σκάφος κατά έξι μέτρα. Το 1996 συμμετείχε στην επιχείρηση εναέριου αποκλεισμού της Βοσνίας και το 1998 έλαβε μέρος στην πρώτη φάση των επιχειρήσεων κατά του Ιράκ στον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου. Η 11η Σεπτεμβρίου βρήκε το «Εντερπράιζ» στον Περσικό Κόλπο και ενεπλάκη άμεσα στις επιχειρήσεις κατά του Αφγανιστάν που άρχισαν τον Οκτώβριο του 2001. Μέχρι το 2008, οπότε και αποσύρθηκε εκ νέου για επισκευές, συμμετείχε σε αποστολές στον Περσικό Κόλπο. Ενώ αρχικά προγραμματιζόταν η απόσυρσή του το 2014, η έκταση των επισκευών και το μεγάλο κόστος τους, οδήγησαν στην απόφαση αυτό να γίνει στα τέλη του 2012. Τον περασμένο χρόνο, το «Εντερπράιζ» επιχείρησε και πάλι στον Περσικό Κόλπο και συμμετείχε στις επιχειρήσεις για καταπολέμηση της πειρατείας στα ανοιχτά της Σομαλίας.

Η τελευταία του αποστολή θα διαρκέσει επτά μήνες. Η τελετή αφυπηρέτησης του θρυλικού πλοίου θα πραγματοποιηθεί την 1η Δεκεμβρίου 2012. Το καλοκαίρι του 2013 θα αρχίσει η διαδικασία απομάκρυνσης των πυρηνικών καυσίμων από τους αντιδραστήρες που το κινούν, η οποία αναμένεται να διαρκέσει μέχρι το 2015. Θα ακολουθήσει η διάλυσή του, καθώς οι σκέψεις για μετατροπή του σε μουσείο φαίνεται ότι εγκαταλείπονται, λόγω υψηλού κόστους.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ