ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ: Στο φως χειρόγραφα του Μπιν Λάντεν

Tου David Ignatius

Aρθρογράφου της Washington Post

Το πιο συναρπαστικό χαρακτηριστικό των εγγράφων που κατασχέθηκαν από το οίκημα του Οσάμα μπιν Λάντεν, πέρα από τα αποδεικτικά στοιχεία που απασχόλησαν τα πρωτοσέλιδα και αφορούσαν σχέδια δολοφονίας Αμερικανών ηγετών, είναι ότι επιτρέπουν στον αναγνώστη να διεισδύσει στο μυαλό του ηγέτη της Αλ Κάιντα.

Εχω δει μικρό μόλις δείγμα των χιλιάδων αντικειμένων που άρπαξαν οι Αμερικανοί κομάντος τη νύχτα της 2ας Μαΐου 2011. Ακόμη, όμως, και τα λίγα αυτά έγγραφα -που μου επέδειξε ανώτατο στέλεχος της κυβέρνησης Ομπάμα- προσφέρουν καλή εικόνα του τρόπου, με τον οποίο ο Μπιν Λάντεν αντιμετώπιζε τον κόσμο στα χρόνια πριν από τον θάνατό του.

Η ιστορία θυμίζει το θεατρικό έργο «Το Λιοντάρι τον χειμώνα», με τον Μπιν Λάντεν να κρύβεται στο οίκημα της Αμποταμπάντ και να βηματίζει στο προαύλιο, να παρακολουθεί τηλεόραση και να επικοινωνεί μέσω μηνυμάτων με τις συζύγους του. Ηταν την ίδια ώρα ένας κοσμοπολίτης αρχηγός διεθνούς τρομοκρατικού δικτύου, αλλά και ένας μοναχικός ισλαμιστής μύστης, που υποστήριζε τις απόψεις του χάρη σε απαγγελίες αποσπασμάτων του Κορανίου ή μνημονεύοντας τις μάχες του Προφήτη.

Πένθιμη ατμόσφαιρα κυριαρχεί στα χαρτιά και τις σημειώσεις του Μπιν Λάντεν και αυτό όχι μόνο λόγω του θανάτου πολλών συνεργατών του, τους οποίους επαινεί κάθε λίγες σελίδες, αλλά γιατί ο Λάντεν ένιωθε ότι το κίνημά του έχασε το δυναμισμό του. Ζούσε άλλωστε σε ιδιαίτερα περιορισμένο περιβάλλον, στο οποίο ακόμη και η αποστολή απλού μηνύματος μπορούσε να αποδειχθεί μοιραία, λόγω της αδιάλειπτης αμερικανικής ηλεκτρονικής παρακολούθησης.

Ο Λάντεν φιλοδοξούσε να διασώσει ό,τι μπορούσε από το δίκτυό του, απομακρύνοντάς το από τις επικίνδυνες Φυλετικές Περιοχές του Πακιστάν. Στις σημειώσεις του, διαβάζουμε: «Πολύ σημαντικό: Απομάκρυνση των Αδελφών Ηγετών από το Ουαζιριστάν... Να επιλέξουμε απομακρυσμένες τοποθεσίες, όπου θα είναι ασφαλείς από αεροφωτογράφιση και βομβαρδισμό».

Αυτή η διαταγή απομάκρυνσης περιλαμβάνεται στο πιο αποκαλυπτικό από τα έγγραφα που είδα. Πρόκειται για «οδηγία» 48 σελίδων προς τον Ατίγια Αμπντ αλ Ραχμάν, τον «προσωπάρχη» του Μπιν Λάντεν. Σε όλο το έγγραφο, ο Λάντεν αναρωτιέται μήπως η Αλ Κάιντα απέτυχε στην αποστολή της του Ιερού Πολέμου (Τζιχάντ).

Στο έγγραφο αυτό, ο Λάντεν ξεκινά υπενθυμίζοντας τις ημέρες δόξας της Αλ Κάιντα μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, όταν οι μουτζαχεντίν της οργάνωσης ήταν «οι πρωτοπόροι και οι σημαιοφόροι της ισλαμικής κοινότητας, καθώς αυτή πολεμά τη συμμαχία Σταυροφόρων - Σιωνιστών». Ο ηγέτης της Αλ Κάιντα συνεχίζει, όμως, με πικρόχολο σχόλιο γύρω από τα σφάλματα των οπαδών του και ειδικότερα για τις δολοφονίες μουσουλμάνων στο Ιράκ και αλλού. Το αποτέλεσμα, λέει ο Λάντεν, είναι ότι «αυτό θα μας επιτρέψει να κερδίσουμε πολλές μάχες, αλλά θα μας κάνει να χάσουμε τον πόλεμο στο τέλος». Πιο κάτω, ο Λάντεν σχολιάζει «την τεράστια ζημιά», που προκαλούν αυτοί οι ζηλωτές του Ισλάμ. «Δεν φτάνει που πλήττουν τη φήμη της οργάνωσης, αλλά δεκάδες χιλιάδες από αυτούς συλλαμβάνονται στην Αίγυπτο και τη Σαουδική Αραβία», γράφει ο Οσάμα μπιν Λάντεν.

Ο ανήσυχος Λάντεν ζητεί από τους οπαδούς του να εγκαταλείψουν τις επιζήμιες αυτές επιθέσεις εναντίον μουσουλμανικών εθνών, «επιλέγοντας αντίθετα ως στόχους κατά προτεραιότητα αμερικανικά συμφέροντα σε μη ισλαμικές χώρες, όπως στη Νότια Κορέα». Σε άλλο εδάφιο του κειμένου, υπογραμμίζει: «Η έμφαση πρέπει να δοθεί σε πράξεις, οι οποίες συμβάλλουν στην αφαίμαξη του αμερικανικού εχθρού».

Με τους οπαδούς του να βρίσκονται κυνηγημένοι, ο Λάντεν τονίζει τις αναγκαίες αρχές του συνωμοτικού βίου. Προειδοποιεί τους υφισταμένους του για τον κίνδυνο να μιλούν σε δημοσιογράφους, επισημαίνοντας ότι «ένα ηλεκτρονικό τσιπ εντοπισμού μπορεί να τοποθετηθεί στα προσωπικά σας αντικείμενα» και ότι «μπορεί να πέσετε θύματα παρακολούθησης, από το έδαφος ή μέσω δορυφόρου». Ο ηγέτης της οργάνωσης συστήνει τεχνικές αποφυγής παρακολούθησης, όπως την αλλαγή αυτοκινήτων μέσα σε σήραγγα, ενώ προειδοποιεί τα στελέχη της οργάνωσης που ταξίδεψαν μέσω του Ιράν, ζητώντας τους να πετάξουν στα σκουπίδια κάθε τι που απέκτησαν εκεί, καθώς «οι Ιρανοί δεν είναι αξιόπιστοι», όντας ικανοί να κρύψουν συσκευές παρακολούθησης «ακόμη και στα πιο μικρά ηλεκτρονικά τσιπ, που μπορούν να τοποθετηθούν μέσα σε ιατρική σύριγγα».

Σε κάποιο σημείο του εγγράφου, ο Λάντεν ζητεί από τον Ατίγια να επιλέξει δέκα αδελφούς, οι οποίοι θα «σπουδάσουν πιλότοι» και θα είναι έτοιμοι «να πραγματοποιήσουν επιθέσεις αυτοκτονίας και να ολοκληρώσουν τολμηρές, σημαντικές και ακριβείς αποστολές».

Ο Λάντεν μίλησε για σφάλματα «πέρα από την ανθρώπινη βούληση», λέγοντας ότι ήταν απαραίτητο να ζητούμε συγγνώμη, όταν τα σφάλματα αυτά διαπράττονται εν καιρώ πολέμου. Στο τέλος της μακροσκελούς επιστολής-οδηγίας προς τον Ατίγια, ο Λάντεν μιλά για τον γιο του, Χάμζα, και την επιθυμία του ο νεαρός να φοιτήσει σε ιερατική σχολή του Κατάρ, ώστε να «αντικρούσει τα επιχειρήματα όσων είναι καχύποπτοι απέναντι ή μάχονται το Τζιχάντ». Το ύφος του θυμίζει άνθρωπο που νιώθει το τέλος του να πλησιάζει και θα ήθελε ο γιος του να αποκαταστήσει την καλή του φήμη. «Πλησιάζουμε σε στάδιο, όπου η στενομυαλιά μπορεί να μας σκοτώσει», γράφει ο Λάντεν στην τελευταία σελίδα, χωρίς να γνωρίζει τη στιγμή εκείνη πόσο δίκιο έχει.