Του Larry Rohter / The New York Times
Αφού συνελήφθη το 1974 από τη Σαβάκ, τη μυστική Αστυνομία του Σάχη, ο ιρανός
συγγραφέας Μαχμούντ Ντοουλαταμπαντί (φωτογραφία) ρώτησε τους ανακριτές
τι ακριβώς έγκλημα είχε διαπράξει.
«Κανένα», του απάντησαν. «Οποιον
συλλαμβάνουμε, όμως, έχει κάποιο βιβλίο σου. Αρα έχεις απήχηση στους
επαναστάτες».
Από την εποχή εκείνη, το Ιράν έχει ζήσει μια ισλαμική
επανάσταση και τρεις δεκαετίες θεοκρατικής κυβέρνησης. Και ο 71χρονος
Ντοουλαταμπαντί έχει γράψει πολλά ακόμη βιβλία, περιλαμβανομένου του
«Συνταγματάρχη», που μόλις κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ. Ενα πράγμα παραμένει
αναλλοίωτο: οι διοικούντες στο Ιράν εξακολουθούν να τον αντιμετωπίζουν
ως ανατρεπτικό στοιχείο.
«Ως συγγραφέας, έχω δημιουργήσει επικές
αφηγήσεις για τη χώρα μου, οι οποίες αναγκαστικά περιλαμβάνουν ένα
μεγάλο μέρος της ιστορίας που δεν έχει γραφτεί», είπε πριν από λίγο
καιρό στους «Νιου Γιορκ Τάιμς». «Για να το κάνω αυτό, χρειάστηκε να έχω
μεγάλη υπομονή, επιμονή και μικρές προσδοκίες από τη ζωή».
Ο «Συνταγματάρχης» είναι ένα μυθιστόρημα για την επανάσταση του 1979 και τη βίαιη
περίοδο που ακολούθησε. Τα πέντε παιδιά του ήρωα, ο οποίος υπηρέτησε
στον Στρατό του Σάχη, ακολούθησαν διαφορετικές πολιτικές κατευθύνσεις
και πλήρωσαν βαρύ τίμημα. «Οποιος ενδιαφέρεται έστω και ελάχιστα για το
Ιράν πρέπει να διαβάσει αυτό το βιβλίο», έγραψε η εφημερίδα
«Ιντιπέντεντ». Το μυθιστόρημα γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του '80,
όταν διανοούμενοι στο Ιράν εκτελούνταν και ο Ντοουλαταμπαντί
ανακρινόταν από τη μυστική Αστυνομία.
«Το έκρυψα σ' ένα συρτάρι όταν το
τελείωσα», λέει. «Μου είχαν απαγορεύσει άλλωστε ήδη να διδάσκω στο
πανεπιστήμιο και μου είχαν πει να μένω στο σπίτι μου, κάτι που με
βόλευε, γιατί έγραφα το επόμενο βιβλίο μου».
Ο «Συνταγματάρχης» μπορεί
έτσι να έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και τα γερμανικά, αλλά δεν υπάρχει
σε εγκεκριμένη περσική εκδοχή.
Ο ίδιος ο συγγραφέας υπέβαλε πριν από
τρία χρόνια το χειρόγραφο στο υπουργείο Πολιτισμού και Ισλαμικής
Καθοδήγησης, το οποίο πρέπει να εγκρίνει όλα τα βιβλία, αλλά δεν πήρε
απάντηση.
Κι ύστερα οι ιρανοί αναγνώστες έμαθαν για το βιβλίο κι άρχισαν να το
ζητούν. «Τελικά, αναγκάστηκε να το διαβάσει ο αντιπρόεδρος του
υπουργείου που είναι υπεύθυνος για τα βιβλία. Μου τηλεφώνησε και μου
είπε ότι είναι ένα καλό βιβλίο. Αλλά ότι είναι μια διαφορετική αφήγηση
της επανάστασης και σίγουρα δεν είναι η αφήγηση των κυβερνώντων. Δεν μου
είπε ούτε ΝΑΙ ούτε ΟΧΙ. Κι έτσι η έκδοση κόλλησε».
Ο συγγραφέας θα μπορούσε να εκδώσει τον «Συνταγματάρχη» στα περσικά
απευθυνόμενος σε ιρανούς εκδότες που ζουν στην Ευρώπη και την
Καλιφόρνια. Θα μπορούσε επίσης να εξασφαλίσει μια παράνομη έκδοση
(σαμιζντάτ) στο Ιράν. Προτιμά όμως να μείνει πιστός στους νομικούς
διαύλους. «Η φιλοσοφία μου δεν είναι η σύγκρουση», τονίζει. «Θέλω να
συνεχίσω να γράφω και να είμαι ένας ιρανός συγγραφέας στο Ιράν κι έτσι
δεν θέλω συγκρούσεις. Είναι καλό για το καθεστώς - το σημερινό, το
χθεσινό και το μελλοντικό - να έχει την εμπειρία συγγραφέων που
εργάζονται μέσα στο σύστημα. Δεν χρειάζεται όποιος διαφωνεί να είναι
αναγκασμένος είτε να συγκρουστεί είτε να φύγει».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου