Η κουλτούρα της διαφθοράς

Του ΑΝΘΟΥ ΛΥΚΑΥΓΗ

Αυτά που επεσήμανε ο Ισοκράτης δυόμισι χιλιάδες τόσα χρόνια πριν (εδώ στην ίδια πόλη των Αθηνών) προσιδιάζουν απόλυτα -και όχι τυχαία- προς όσα σήμερα βιώνομεν ως μέρος της νεοελληνικής σήψεως. Διαπιστώνοντας διαχρονικώς δηλαδή ότι: «Το της πόλεως όλης ήθος, ομοιούται τοις άρχουσι...», Με ό,τι ευγλώττως αυτό σημαίνει. Και ταυτοχρόνως διαβιβάζοντας προς τους διαχειριστές των κοινών το μήνυμα όπως: «Εκ των κοινών επιμελειών απαλλάττεσθε μη πλουσιότεροι, αλλ' ενδοξότεροι. Πολλώ γαρ χρημάτων, κρείττων ο παρά του πλήθους έπαινος...» Και ο έχων ώτα ακούειν, ακουέτω...

Κι αυτό ισχύει μεν για όσους είναι τεταγμένοι στην υπηρεσία των πολιτών, διαχειριζόμενοι δημόσια έσοδα και υποθέσεις της πολιτείας. Αλλά -και υπό το κράτος πάντοτε αυτών που σήμερα οι Ελληνες παρακολουθούμε ως μέρος της καθάρσεως ενός εν πολλοίς «σεσηπότος τραύματος»- πρέπει ευτόλμως να εγκύψουμε και ν' ανατάμουμε το πρόβλημα όπως όντως είναι και όχι όπως συνήθως το αποφεύγουμε. Να ψηλαφήσουμε δηλαδή επιτέλους την υπό μετάστασιν κακοήθη νεοπλασία που κοινωνικώς μας διαβρώνει. 

Γιατί; 

Διότι το θέμα δεν είναι μόνο αυτά τα σηψαιμικά συμπτώματα που περιστασιακά εν πολλοίς ανέκυψαν και αποβαίνουν μέρος της ενδοστρεφούς κριτικής ή και της δικαιολογημένης οργής όσων αισθάνονται ότι αποβαίνουν θύματα τέτοιων εκτροπών. Θύματα βεβαίως είναι όλοι. Κράτος, θεσμοί, πολίτες. Το πρώτο γιατί διασύρεται ως αναξιόπιστο. Οι δεύτεροι γιατί καταρρακώνονται και ουσιαστικώς καταντούν ανενεργοί. Και οι τελευταίοι γιατί τελικά είναι αυτοί που «πληρώνουν το μάρμαρο». Εμείς δηλαδή. Με ό,τι αυτό σημαίνει. Και σημαίνει πολλά. Καθώς οι συνέπειες μεταφράζονται σε δυνάμει πτωχοποίηση. Κι εννοούμε πτωχοποίηση και θεσμών και αξιών και ήθους και βιοτικού επιπέδου. Γιατί κάμνουν λάθος όσοι τυχόν διαχωρίζουν το ένα από το άλλο.

Το αίτιο που κυοφορεί τη χρεοκοπία εγκυμονείται στη διαφθορά και στην άτοπη διαχείριση των κοινών. Αφενός από τις εξουσίες. Και αφετέρου από τους ίδιους τους πολίτες, οι οποίοι και τις αναδεικνύουν και τις στηρίζουν και τις ανέχονται. Συνανεχόμενοι και όσα το σύστημα καλλιεργεί που δεν πρέπει. Εάν δούμε με όρους ολικής αντιλήψεως και αναλόγου αξιολογήσεως όσα σήμερα συμβαίνουν -και των οποίων οι πολίτες αποβαίνομεν μετ' αφελούς εκπλήξεως κοινωνοί- θα ερμηνεύσουμε καλύτερα την εθνική παθογένεια. Γιατί σε τελική ανάλυση, περί αυτής πρόκειται. Θα δούμε δηλαδή: Αφενός την «εκ των άνω» ανήκεστη σήψη. Και αφετέρου την οριζόντια και διαβρωτική ανάκλαση, σε υποθέσεις ευρείας λεηλασίας του δημοσίου από ευωχούμενους λειτουργούς. Και όχι μόνον, αλλά και από πολίτες ως συνεργούς και ωφελουμένους. Αποδέκτες δηλαδή των ψιχίων της λεηλασίας. Οπόταν και το ένοχο σύστημα επαναπαύεται αποπλένοντας τις παρεκτροπές με την καλλιέργεια της «κοινής συνενοχής».

Γιατί: Η διαφθορά στα καθ' ημάς δεν αποτελεί μέρος μεμονωμένων φαινομένων. Αντιθέτως αφέθηκε (σκοπίμως ή από αδιαφορία) να ευρυνθεί και ν' αποβεί αναπόσπαστο μέρος του «ελληνικού κεκτημένου»! Η αλήθεια. Κι αυτό ακριβώς έχει μετεξελιχθεί τελικά σε «κουλτούρα της διαφθοράς». Που αποτελεί σήμερα εν πολλοίς σήμα κατατεθέν του εθνικού γίγνεσθαι. Με ό,τι αυτό σημαίνει. Οπου η παρά φύσιν ανεντιμότης μεταποιείται σε κατά φύσιν συμπεριφοράν. Ενώ η εντιμότης καταντά να θεωρείται περίπου κοινωνική ανικανότης. Κατ' ακρίβειαν βλακεία. Αδυσώπητη αντιστροφή δηλαδή των όρων...