Του Ρούσσου Βρανά
Να ευχαριστήσουµε τον Γιάννη Βαρουχάκη, καθηγητή των οικονοµικών στο Πανεπιστήµιο Αθηνών, επειδή χάρη σε αυτόν µάθαµε πως είχε κάποτε υπάρξει ο ιταλός µαθηµατικός Βίτο Βολτέρα.
Το 1926 αυτός ο µαθηµατικός είχε παρατηρήσει ένα ενδιαφέρον κυκλικό φαινόµενο στην Αδριατική: «Τα µεγάλα ψάρια ευηµερούσαν καταβροχθίζοντας τα µικρότερα, ο αριθµός των οποίων µειωνόταν τόσο πολύ, που τα µεγάλα ψάρια άρχισαν κάποτε να εξαφανίζονται λόγω έλλειψης τροφής. Ετσι, αφού τα µεγάλα ψάρια σχεδόν εξαφανίστηκαν, ο πληθυσµός των µικρότερων ανέκαµψε. Οταν όµως ανέκαµψε αρκετά, τα µεγάλα ψάρια που επιβίωσαν άρχισαν να ευηµερούν ξανά (τρώγοντας τα µικρότερα) και ο αριθµός τους να αυξάνεται εις βάρος των µικρότερων. Μέχρι που, για µια ακόµη φορά, τα µεγάλα πείνασαν πάλι. Και φτου κι από την αρχή».
Ο ιταλός µαθηµατικός εξέφρασε αυτό το φαινόµενο µε µια σειρά από διαφορικές εξισώσεις. Και τις ονόµασε εξισώσεις θύτη και θύµατος. Για να ισχύουν αυτές οι εξισώσεις, απαιτούνται δύο προϋποθέσεις: Πρώτον, να υπάρχουν πάντα δύο τάξεις ψαριών, µεγάλα και µικρά. Και δεύτερον, να ζουν σε ένα σταθερό περιβάλλον, που δεν θα ανατρέπει ποτέ την πρώτη προϋπόθεση.
Οι εξισώσεις θύτη και θύµατος µπορούν να εξηγήσουν πολλά στο κοινωνικό και οικονοµικό σύστηµα στο οποίο ζούµε. Οπως ας πούµε γιατί συµβαίνουν αυτά που έγραψε η καναδή συγγραφέας Μοντ Μπάρλοου µε την ευκαιρία της συνόδου των χωρών της G20 στο Τορόντο: «Ο κόσµος είναι τόσο βαθιά διαιρεµένος σε πλούσιους και φτωχούς όσο ποτέ άλλοτε στην Ιστορία. Το πλουσιότερο 10% κατέχει το 85% του παγκόσµιου πλούτου, ενώ το µερίδιο του φτωχότερου 50% σε αυτόν τον πλούτο περιορίζεται µόλις στο 1%. Και οι τρεις πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσµο έχουν περισσότερα χρήµατα από τις 48 φτωχότερες χώρες».
Οι εξισώσεις του Βολτέρα µπορούν επίσης να εξηγήσουν τα λόγια που είχε πει πριν από λίγο καιρό ο αντιπρόεδρος της παρατράπεζας Γκόλντµαν Σακς λόρδος Γκρίφιθς, όταν είχε ερωτηθεί γιατί οι τραπεζίτες καταβροχθίζουν τόσα πολλά, ενώ ο λαός αναγκάζεται να βολευτεί µε τόσα λίγα: «Ο λαός πρέπει να µάθει να υποµένει τις ανισότητες. Επειδή αυτός είναι ένας τρόπος για να πετύχουµε ευηµερία για όλους. Σε µια διεθνή ανταγωνιστική αγορά, ας µην ντρεπόµαστε να ανταµείβουµε τους τραπεζίτες που εξασφαλίζουν απασχόληση».
Μπροστά στην κατακραυγή που είχαν ξεσηκώσει τότε αυτά τα λόγια, ακόµη και η συντηρητική «Ντέιλι Τέλεγκραφ» είχε αναρωτηθεί: «Μήπως ο λόρδος Γκρίφιθς διαβάζει Οργουελ;».
Στο τρίτο κεφάλαιο της «Φάρµας των ζώων», το Καρφί λέει στα ζώα: «Ολόκληρη η διοίκηση και η οργάνωση αυτής της φάρµας βρίσκεται στα χέρια µας. Νύχτα µέρα φροντίζουµε για την καλοπέρασή σας. Κι αν πίνουµε το γάλα και τρώµε τα µήλα, είναι για το καλό σας». Στον κόσµο της φάρµας δεν ανατράπηκαν ποτέ οι δύο προϋποθέσεις των εξισώσεων του Βολτέρα. Οµως, αυτά συµβαίνουν µόνο στη λογοτεχνία, που έχει πάντα λιγότερη φαντασία από την κοινωνία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου