Βουλή και κοινωνία

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ

Το ότι χιλιάδες άνθρωποι κραύγαζαν «Να καεί, να καεί το μπουρδέλο η Βουλή» δεν σημαίνει ότι είναι εναντίον του κοινοβουλευτισμού· εκδήλωση οργής για τους πολιτικούς ήταν, οι οποίοι βασιζόμενοι στο έκτρωμα «Περί ευθύνης υπουργών» βουτήχτηκαν στη διαφθορά και οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία.

Ναι, για το άρθρο 86 του Συντάγματος ο λόγος, που διαχωρίζει τους βουλευτές από τους κοινούς θνητούς, που εξασφαλίζει την ασυλία και την ατιμωρησία σε βουλευτές και υπουργούς.

Μια ισοπεδωτική κραυγή ήταν, που όμως φέρει μέσα της την άρση εμπιστοσύνης στο έως τούδε πολιτικό σύστημα της κομματοκρατίας. Τα κόμματα ουδέν έπραξαν για να αποτρέψουν την ταπείνωση της εργασίας, της υγείας, της ασφάλειας, των συντάξεων· με τη δειλή και ένοχη στάση τους συνέβαλαν στην απώλεια της αξιοπρέπειας των εργαζομένων. Ισως ακόμη να κουβαλάει μέσα της τούτη η κραυγή σπέρματα για την ανατροπή του υπάρχοντος κοινοβουλευτισμού και την ταυτόχρονη γέννηση ενός δημοκρατικότερου συστήματος. Επιτέλους εμφανίζεται στο προσκήνιο ένα ισχυρό αίτημα και μια ανάγκη για ουσιαστική συμμετοχή της κοινωνίας στην πολιτική δράση. Ανάγκη πάσα να συμμετάσχουν όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες στις αποφάσεις και στη θέσπιση νόμων.

Η κραυγή αυτή μεταφέρει την οργή γι' αυτά που χάθηκαν· ίσως, όμως, να 'ναι και το μήνυμα ότι ο κοινοβουλευτισμός και η αντιπροσώπευση, όπως υπάρχουν σήμερα, έχουν φτάσει στα όριά τους. Και πράγματι έχουν φτάσει. Είναι δυνατόν να επιτρέπουμε σε άλλους να μας επιβάλουν αυτό που εκείνοι κρίνουν ότι είναι για το καλό μας; Είναι δυνατόν οι νόμοι που ψηφίζονται και ισχύουν για όλους, να μη διαμορφώνονται και να μην ψηφίζονται από όλους;

Θα πει κανείς ότι είναι δύσκολο να αλλάξουν αυτά. Δεν είναι, αρκεί να επιδείξουμε ως κοινωνία μέριμνα και πάθος για τα κοινά, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί όταν γίνουμε θεσμός (δήμος) του πολιτικού συστήματος (αυτονομία, αυτοοργάνωση, αυτοκυβέρνηση, αυτοκαθορισμός...).

Το ότι έχει καταρρεύσει από μόνο του το υπάρχον πολιτικό σύστημα δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να βρει τρόπους για να ορθοποδήσει. Χρειάζεται να ανατραπεί και στη θέση του να χτιστεί η Δημοκρατία. Το χτίσιμο απαιτεί βεβαίως γερή παιδεία, κυρίως όμως προϋποθέτει τη θέληση για συμμετοχή. Οσο αμήχανα κι αν είναι τα πρώτα βήματα [κατάργηση οικογενειοκρατίας στην πολιτική και στην αρχηγική φύση των κομμάτων, κλήρωση, απαγόρευση βουλευτικής ιδιότητας σε μέλη της ίδιας οικογένειας, περιορισμός (αυστηρός) βουλευτικών θητειών, πραγματικός διαχωρισμός εξουσιών, ανεξαρτησία Δικαιοσύνης, φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας κ.λπ.], θα είναι, παρ' όλα αυτά, θετικά.

Γιατί η Δημοκρατία γεννήθηκε πολλούς αιώνες πριν από τον κοινοβουλευτισμό. Ο τελευταίος δεν είναι παρά μια έκφραση της δύναμης των λίγων, ενώ στη Δημοκρατία, όταν αναδύθηκε (κι έκτοτε την αφάνισαν) συμμετέχουν ως εξουσία τα κατώτερα στρώματα, ο δήμος. Καιρός, λοιπόν, να επανεμφανιστεί η Δημοκρατία στις γειτονιές, στις συνοικίες, στις κοινότητες, στα χωριά, στους δήμους, στις περιφέρειες.

Δεν νοείται κοινωνία (ανθρωπότητα) χωρίς Βουλή, χωρίς θέσμιση. Ναι, αλλά να συμμετέχουν άπαντες και όχι να παραμυθιαζόμαστε από τη «δημοκρατία» των κομμάτων, που στην ουσία είναι ολιγαρχικά. Το «κάψιμο» της Βουλής είναι η προβολή της συμβολικής κυριαρχίας της κοινωνίας.