ΥΓΕΙΑ: Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον ιό του Δυτικού Νείλου

Της Ελένης Πετροπούλου

Συναγερμός στις υγειονομικές υπηρεσίες υγείας μετά τα πρώτα κρούσματα -για φέτος- του ιού του Δυτικού Νείλου στην Αττική. Σύμφωνα μάλιστα με τους επιστήμονες του Κέντρου Ελέγχου Πρόληψης Νοημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), η δραστηριότητα του ιού θα συνεχιστεί το επόμενο διάστημα, γι ΄αυτό οι πολίτες θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να τηρούν τα μέτρα προστασίας από τα κουνούπια.

Πιο... επιρρεπείς είναι οι ηλικιωμένοι και τα ανοσοκατεσταλμένα άτομα, με τα σοβαρότερα κρούσματα του ιού να εκδηλώνονται σε αυτή την ομάδα πληθυσμού.

Συνολικά από το 2010 έχουν καταγραφεί 370 κρούσματα του ιού, από τα οποία 272 εμφάνισαν εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση) και τα υπόλοιπα κρούσματα με ήπιες εκδηλώσεις (εμπύρετο νόσημα). Καταγράφηκαν συνολικά 44 θάνατοι, όλοι σε άτομα άνω των 65 ετών, τα οποία έπασχαν και από άλλα νοσήματα.

Όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, η προστασία από τα κουνούπια τόσο σε προσωπικό επίπεδο (χρήση εντομοαπωθητικών ουσιών, σήτες, κουνουπιέρες) όσο και σε επίπεδο κοινότητας (συστηματικές κουνουποκτονίες, καθαρισμός λιμναζόντων υδάτων) είναι το σημαντικότερο μέτρο προφύλαξης από τον ιό.

Τι απαντήσεις όμως δίνουν οι ειδικοί επιστήμονες του ΚΕΕΛΠΝΟ στις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με τον ιό του Δυτικού Νείλου;

 

Τι είναι η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου και πώς μεταδίδεται;

Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus, WNV)) είναι νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από τσίμπημα κουνουπιού, και προσβάλλει ζώα (άγρια πτηνά, άλογα) και τον άνθρωπο. Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι μέσω τσιμπήματος μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως το κοινό κουνούπι). Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα πτηνά. Ωστόσο, σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπάνια από τη μητέρα στο έμβρυο (συγγενής λοίμωξη). Σημειώνεται ότι ο ιός δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου;

Το 80% (4 στα 5) των ατόμων που μολύνονται δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα, ενώ υπολογίζεται ότι περίπου 20% αυτών που μολύνονται με τον ιό αναπτύσσουν ήπια συμπτωματολογία, όπως πυρετό, πονοκέφαλο, αδυναμία, πόνους στους μυς και τις αρθρώσεις, εμέτους και μερικές φορές δερματικά εξανθήματα (στον κορμό) και διόγκωση των λεμφαδένων. Τα συμπτώματα φεύγουν σε 4-7 ημέρες χωρίς να αφήσουν κατάλοιπα. Λιγότερα από 1 στα 100 άτομα (κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας) αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα). Τα συμπτώματα της σοβαρής νόσου περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, υψηλό πυρετό, δυσκαμψία αυχένα, απάθεια, αποπροσανατολισμό, κώμα, τρόμο, σπασμούς, μυική αδυναμία και παράλυση.

 

Πόσο σύντομα εμφανίζονται τα συμπτώματα και πόσο διαρκούν;

Μετά το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Συνήθως διαρκούν μερικές μέρες, αν και μερικές φορές η διάρκεια είναι μεγαλύτερη. Τα συμπτώματα της σοβαρής μορφής της νόσου (εγκεφαλίτιδα/μηνιγγίτιδα) μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες.

 

Πώς θεραπεύεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου. Στις ηπιότερες περιπτώσεις ο πυρετός και τα άλλα συμπτώματα περνούν μόνα τους, ενώ στα πιο σοβαρά περιστατικά που χρειάζεται να νοσηλευτούν χορηγείται υποστηρικτική θεραπεία (χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών, πιθανή εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας για μηχανική αναπνευστική υποστήριξη κ.λπ.).

 

Τι μπορώ να κάνω για να αποφύγω τη μόλυνση;

Να αποφεύγω τα τσιμπήματα των κουνουπιών με τη χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και πάνω από τα ρούχα και να κάνω χρήση εντομοκτόνων στον αέρα . Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί κατά τις σημαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα είδη κουνουπιών που μεταφέρουν τον ιό τσιμπούν από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.

Τα ρούχα πρέπει να καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια), ενώ πιο αποτελεσματικά είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα.

Τα συχνά λουτρά καθαριότητας είναι σημαντικά για την απομάκρυνση του ιδρώτα.

Στο σπίτι, να υπάρχουν αντι- κουνουπικά πλέγματα (σίτες που εμποδίζουν τη δίοδο κουνουπιών) σε παράθυρα, φεγγίτες κ.ά. και να γίνεται χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως χρήση εντομοαπωθητικών σε βρέφη έως και 2 μηνών). Είναι πιο αποτελεσματικές, όταν είναι εμβαπτισμένες σε εντομοαπωθητικό.

Επιπρόσθετα, η απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Σημειώνεται ότι ακόμα και το έδαφος που παραμένει για μεγάλα διαστήματα υγρό μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών. 

Επίσης χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών: Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητά των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων. 

Τέλος, καλό κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο ενήλικα κουνούπια) και χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).

 

Γιατί ονομάσθηκε ιός του Δυτικού Νείλου;
 

Ονομάσθηκε έτσι, γιατί αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα το 1937. Κρούσματα και επιδημίες λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου σε ανθρώπους και ζώα έχουν εκδηλωθεί στην Αφρική, την Ασία, τη Μ. Ανατολή (Ισραήλ), την Ευρώπη, την Αυστραλία, ενώ το 1999 αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ, όπου μέχρι και σήμερα έχει καταγραφεί μεγάλος αριθμός κρουσμάτων και η νόσος πλέον ενδημεί.

Από το 1996, μετά την πρώτη μεγάλη επιδημία στη Ρουμανία, έχουν αναφερθεί σποραδικά κρούσματα σε ανθρώπους σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ρουμανία, Ιταλία, Ουγγαρία, Τσεχία, Πορτογαλία, Γαλλία και Ισπανία). Σημειώνεται ότι στη Ρουμανία εμφανίζονται κρούσματα σε ανθρώπους σε ετήσια βάση. Το 2009 εμφανίστηκαν σποραδικά κρούσματα στην Ιταλία και το 2010 στην Πορτογαλία. Εξάλλου σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες εμφανίζονται περιστασιακά κρούσματα σε άλογα και άγρια πτηνά και διαπιστώνεται η μόλυνση των κουνουπιών.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ