ΙΣΡΑΗΛ: "Bομβαρδισμός (του Ιράν) ή πυρηνική βόμβα?"

Tου David Ignatius / Washington Post

Ενα δημοφιλές καινούργιο σλόγκαν, που κυκλοφορεί στα κυβερνητικά γραφεία της Ιερουσαλήμ είναι ότι στο ζήτημα του Ιράν, το Ισραήλ καλείται να αποφασίσει ανάμεσα «στον βομβαρδισμό και τη βόμβα». Με άλλα λόγια, αν δεν επιτεθεί το Ισραήλ, το Ιράν θα αποκτήσει πυρηνικά όπλα.

Αυτή η απόλυτη επιλογή συνοψίζει τις διαθέσεις των κορυφαίων αξιωματούχων στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου: Είναι σαφές ότι η στρατιωτική εκδοχή παραμένει στο τραπέζι, παρά την επιτυχία των οικονομικών κυρώσεων για τον εξαναγκασμό του Ιράν να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις.

«Δεν πρόκειται για μπλόφα. Το υποστηρίζουν σοβαρά», λέει ο Εφραίμ Χαλεβί, πρώην επικεφαλής της Μοσάντ, της μυστικής υπηρεσίας του Ισραήλ. Πλειάδα άλλων ειδικών και αξιωματούχων επισήμαναν το ίδιο σε συνεντεύξεις τους, την περασμένη εβδομάδα: Ο κόσμος δεν θα έπρεπε να χαλαρώσει και να θεωρεί ότι μια αναμέτρηση με το Ιράν αναβλήθηκε για τον επόμενο χρόνο. Στο Ισραήλ, ο συναγερμός βρίσκεται στο κόκκινο.

Οι Ισραηλινοί προειδοποιούν την κυβέρνηση Ομπάμα ότι η ένταση παραμένει το 2012. Οταν κορυφαίος Ισραηλινός πολιτικός επισκέφθηκε πρόσφατα την Ουάσιγκτον και του ελέχθη ότι τα πράγματα έχουν ηρεμήσει, σε σχέση με την άνοιξη, ο Ισραηλινός επισήμανε ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου δεν έχει αλλάξει διόλου τις θέσεις της.

Οι διαπραγματεύσεις του Ιράν με τις μεγάλες δυνάμεις, γνωστές ως Ομάδα P +1 (Ρωσία, Κίνα, ΗΠΑ, Γαλλία, Βρετανία + Γερμανία) αντί να μειώσουν την ανησυχία του Ισραήλ ενδεχομένως την έχουν ενισχύσει. Οχι μόνο επειδή ο Νετανιάχου θεωρεί ότι οι Ιρανοί χρονοτριβούν. Φοβάται ότι ακόμη και αν οι διαπραγματευτές επιτύχουν τον στόχο τους και το Ιράν περιορίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου κατά 20% και εξάγει κατά το ίδιο ποσοστό τα υπάρχοντα αποθέματα του, θα παρέμεναν και πάλι πάνω από 6.000 κιλά ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού, που μέσα σ’ ένα χρόνο ή και λιγότερο θα μπορούσαν να μετατραπούν σε υλικό για την κατασκευή ατομικής βόμβας.

Ο Νετανιάχου θέλει να γυρίσει πίσω το ιρανικό πυρηνικό ρολόι, απομακρύνοντας όλο το εμπλουτισμένο ουράνιο. Κι αν δεν επιτευχθεί κάτι τέτοιο με διαπραγματεύσεις, ενδεχομένως να το προσπαθήσει με στρατιωτικά μέσα.

Το παιχνίδι των αριθμών στον εμπλουτισμό αποκαλύπτει μια βαθύτερη διαφορά: Για τον πρόεδρο Ομπάμα, το έναυσμα για τη λήψη στρατιωτικής δράσης θα ήταν μια απόφαση του ανώτατου ηγέτη του Ιράν να προχωρήσει στην κατασκευή βόμβας, κάτι που δεν έχει κάνει ακόμη. Για τον Νετανιάχου, η κόκκινη γραμμή είναι να παρεμποδίσει το Ιράν να φθάσει ακόμη και στο «κατώφλι» της ικανότητας κατασκευής της. Δεν νιώθει άνετα στην ιδέα ότι μπορεί να επιτραπεί στην Τεχεράνη να αποκτήσει ικανότητα εμπλουτισμού, που θα της επέτρεπε να κατασκευάσει τη βόμβα, ακόμη και υπό ένα φαινομενικά ειρηνικό πρόγραμμα.

Ο Νετανιάχου θεωρεί ότι απειλείται αυτή η ύπαρξη της χώρας του κι είναι έτοιμος να προχωρήσει μόνος του, επειδή είναι απρόθυμος να εμπιστευτεί τη διάσωση του εβραϊκού κράτους σε άλλους.

Ωστόσο, ορισμένοι Ισραηλινοί ειδικοί, ανάμεσά τους και πολλοί υποστηρικτές της κυβέρνησής του, απορρίπτουν αυτή την «υπαρξιακή» ρητορική για ένα καινούργιο Ολοκαύτωμα, με το επιχείρημα ότι εκμηδενίζει την αμυντική ικανότητα του Ισραήλ.

Αν και τα περισσότερα μέλη της κυβέρνησης Νετανιάχου ενδεχομένως θα τον υποστήριζαν, υπάρχουν ορισμένες διαφοροποιήσεις απόψεων. Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι στόχος του υπουργού Αμύνης Εχούντ Μπάρακ είναι να εμποδίσει το Ιράν να εισέλθει σε μια «ζώνη απυρόβλητου», όταν αρχίσει μια πλήρης λειτουργία των συσκευών φυγοκέντρισης, που είναι θαμμένες κάτω από ένα βουνό, κοντά στην Κομ. Το Ιράν ενδεχομένως θα εισέλθει σ’ αυτή τη ζώνη κάποια στιγμή προς το τέλος του έτους. Οπως το έχουν θέσει Ισραηλινοί αξιωματούχοι, η καταληκτική η μερομηνία για την ανάληψη δράσης «δεν είναι θέμα εβδομάδων, αλλά ούτε θέμα χρόνων».

Οι Αμερικανοί θεωρούν επίσης ότι ο Εχούντ Μπάρακ μπορεί να είναι πιο πρόθυμος από τον Νετανιάχου να αποδεχθεί μια συμφωνία, στην οποία το Ιράν διατηρεί κάποια δυνατότητα εμπλουτισμού -και μπορεί να διασώσει την εικόνα του, λέγοντας ότι δεν έχει συμβιβαστεί - αλλά δεν μπορεί να αποκτήσει αρκετό υλικό για να φτιάξει βόμβα.

Ορισμένοι Ισραηλινοί ειδικοί αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό το χρονοδιάγραμμα για τη «ζώνη απυρόβλητου». Πιστεύουν ότι καμιά εγκατάσταση, ούτε καν η σκληρή περιοχή της Κομ δεν είναι άτρωτη, σε μια έξυπνη επίθεση: Το Ιράν θα βρίσκεται στο απυρόβλητο μόνο με μια ενεργή πυρηνική ομπρέλα.

Αν και κατανοώ τις ανησυχίες του Νετανιάχου, νομίζω ότι μια ισραηλινή επίθεση θα ήταν αντιπαραγωγική. Θα κατακερμάτιζε τον διεθνή συνασπισμό εναντίον του Ιράν, θα κατέστρεφε το πρόγραμμα κυρώσεων, ενώ αρχίζει να αποδίδει, και θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες, ειδικά σε μια εποχή σαρωτικών αλλαγών στη Μέση Ανατολή.

Πριν κινηθεί, ο Νετανιάχου θα έπρεπε να θυμηθεί την καταστροφική εμπειρία του Μεναχέμ Μπέγκιν, ενός πρωθυπουργού όχι λιγότερο αφοσιωμένου στο Ισραήλ, τον οποίο καταδίωκε η σκέψη, τις τελευταίες μέρες της εξουσίας του, ότι ήταν λάθος η εισβολή στον Λίβανο το 1982 για την προστασία του Ισραήλ. Το πιθανό κόστος και όφελος από μια επίθεση στο Ιράν παραμένει άγνωστο, αν και όπως λέει ο Χαλεβί θα επρόκειτο για «ένα συμβάν, που θα επηρέαζε την πορεία αυτού του αιώνα», προς το καλύτερο ή το χειρότερο.