Οι επισκέπτες στον πύργο του Γαλατά στην Κωνσταντινούπολη απολαμβάνουν την πανοραμική θέα της παλιάς πόλης κατά μήκος του Βοσπόρου. Κάτω από τον πύργο ξεδιπλώνεται μία πόλη 15 εκατ. κατοίκων, η οποία αποτελεί την καρδιά μιας εκ των ταχύτερα αναπτυσσόμενων οικονομιών στον κόσμο.
Το τουρκικό ΑΕΠ παρουσίασε αύξηση της τάξης του 8,5% κατά το προηγούμενο έτος, έναντι ρυθμού ανάπτυξης 9% το 2010. Πρόκειται για ρυθμούς ανάπτυξης με τους οποίους θα έμενε ικανοποιημένη ακόμα και η Κίνα. Ο Τζιμ Ο'Νιλ της Goldman Sachs, ο οποίος ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο BRICS για να περιγράψει τις αναδυόμενες οικονομίες της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας και της Κίνας, έχει συμπεριλάβει την Τουρκία στον όρο MIST, δηλαδή σε μία δεύτερη ομάδα ταχύτατα αναπτυσσόμενων χωρών, μαζί με το Μεξικό, την Ινδονησία και τη Νότιο Κορέα. Ωστόσο, η πρόσφατη ταχύτατη ανάπτυξη της Τουρκίας έρχεται με κάποιες παρενέργειες που έχουν καταστήσει ευάλωτη την οικονομία της.
Μια ανησυχία είναι ο πληθωρισμός, ο οποίος διαμορφώθηκε τον Μάρτιο στο 10,4%. Μία ακόμα μεγαλύτερη ανησυχία είναι η αυξανόμενη εξάρτηση της χώρας από τα ξένα κεφάλαια, με το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών να φτάνει κατά μέσο όρο πέρυσι στο 10% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι το έλλειμμα της Τουρκίας υπολείπεται μόνο από αυτό των ΗΠΑ.
Ακόμα πιο ανησυχητικό θα πρέπει να θεωρείται το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος του ξένου κεφαλαίου που χρηματοδοτεί το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών είναι περιοδικής φύσεως, δηλαδή, δεδομένης της εισροής του στις τράπεζες ή σε αγορές μετοχών και ομολόγων, μπορεί να αποχωρήσει ιδιαίτερα ταχύτατα. Η Τουρκία αντιμετώπισε προβλήματα κατά το τέλος του 2011, κατά τη διάρκεια της εντατικοποίησης των ανησυχιών για την Ευρωζώνη και τις τράπεζές της. Ενα μεγάλο μέρος του τουρκικού τραπεζικού συστήματος ανήκει μέχρι κάποιο βαθμό σε τράπεζες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, ενώ το 50% των εξαγωγών του πηγαίνει στην Ευρώπη. Οι αισιόδοξοι σημειώνουν ότι οι τράπεζες είναι επαρκώς κεφαλαιοποιημένες, ακόμα και μετά το πρόσφατο άλμα στην πιστωτική ανάπτυξη. Εκτός αυτού, τα δημόσια οικονομικά της χώρας θα τα ζήλευαν οι περισσότερες χώρες του πλούσιου κόσμου. Το δημόσιο χρέος υποχώρησε πέρυσι στο 40% του ΑΕΠ, έναντι του 74% το 2002.
Ακόμα κι έτσι, παρά τα αναμφισβήτητα δυνατά σημεία της, η εξάρτηση της Τουρκίας από την εξωτερική χρηματοδότηση την καθιστά επιρρεπή στους ευμετάβλητους κύκλους που διέπονται από την απληστία και τον φόβο των ξένων. Οταν οι προοπτικές για την παγκόσμια οικονομία είναι καλές ή όταν οι επενδυτές εμφανίζονται πρόθυμοι να αναλάβουν ρίσκα, τα κεφάλαια εισρέουν στην τουρκική οικονομία προς αναζήτηση υψηλότερων αποδόσεων. Οταν οι προοπτικές είναι αρνητικές, το «ζεστό χρήμα» αποχωρεί από την τουρκική οικονομία με ταχύτατους ρυθμούς, ασκώντας καθοδικές πιέσεις στη λίρα και στο επίπεδο δαπανών.
Οι αναταραχές στην τουρκική οικονομία κατά τους τελευταίους μήνες του 2011, οι οποίες εξάντλησαν τη ρηχή πισίνα συναλλαγματικών αποθεμάτων της χώρας, θα έπρεπε να αποτελέσουν μια προειδοποίηση για τους κινδύνους που μπορεί να έχει ο μεγάλος βαθμός εξάρτησης σε ξένα κεφάλαια. Ο κίνδυνος τότε ήταν ότι μία απότομη και παρατεταμένη παύση στην εισροή ξένων κεφαλαίων θα μπορούσε να προκαλέσει την απότομη προσγείωση της τουρκικής οικονομίας. Ο κίνδυνος πλέον είναι ότι μερικά ακόμα χρόνια ελλειμμάτων τρεχουσών συναλλαγών, καθώς και οι ροές κεφαλαίων που τα δημιουργούν, μπορούν να καταστήσουν την Τουρκία λιγότερο ανθεκτική όταν εμφανιστεί ο κίνδυνος. Ελάχιστες χώρες που «τρέχουν» μεγάλα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών κατάφεραν να αποφύγουν τα μετέπειτα προβλήματα. Δεν χρειάζεται κανείς να σταθεί στην κορυφή του πύργου του Γαλατά για να δει τα προβλήματα που έρχονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου