ΚΙΝΑ: H σκοτεινή πλευρά της οικονομικής ανόδου του Δράκου και η διαφθορα των κομμουνιστών του χαβιαριού

Tου David Ignatius 

Aρθρογράφου της Washington Post

Η υπόθεση Μπο Σιλάι είναι ενδεικτική της κινεζικής πραγματικότητας και διαφωτιστική για εκείνους που ανησυχούν μήπως η ανερχόμενη Κίνα υποκαταστήσει τις ΗΠΑ στο εγγύς μέλλον. 

Κατ’ αρχάς οι Κινέζοι γνωρίζουν ότι το εν λόγω σκάνδαλο είναι η κορυφή μόνο του παγόβουνου της διαφθοράς, που μαστίζει τη χώρα. 

Κατά δεύτερο λόγο, η ηγεσία στο Πεκίνο αντιλαμβάνεται ότι το σκάνδαλο θα ήταν πολύ πιο θορυβώδες εάν ο Λευκός Οίκος δεν είχε τηρήσει σιγήν ιχθύος τους δύο τελευταίους μήνες.

Τα όσα συνθέτουν την ιστορία του Μπο, του έκπτωτου κομματικού ηγέτη στην πόλη Τσονγκίνγκ του κινεζικού Νότου, είναι τόσο εξωφρενικά και περίπλοκα, ώστε μόνο στα αζήτητα ενός βιβλιοπωλείου θα τα έβρισκε κανείς, εφόσον γίνονταν αντικείμενο συγγραφής κατασκοπευτικού περιεχομένου. Στην υπόθεση εμπλέκονται η ραδιούργα σύζυγος του Μπο, ένας νεκρός Βρετανός, που ίσως ήταν ο εραστής της, ένας αρχηγός αστυνομίας που προσπάθησε να γλιτώσει καταφεύγοντας στο αμερικανικό προξενείο, από όπου εκδιώχθηκε, αφού «τραγουδούσε» επί 24 ώρες.

Εμπειρογνώμων επί των κινεζικών θεμάτων συνδέει τον Μπο με τον Νιουτ Γκίνγκριτς. Πρόκειται για έναν χαρισματικό, αδυσώπητα φιλόδοξο άνθρωπο, τον οποίο όλοι οι ευρισκόμενοι στα ανώτερα κλιμάκια της κινεζικής ηγεσίας ήθελαν να αναχαιτίσουν, προτού αυτός, ασκώντας τη γοητεία του, αναρριχηθεί στα ύψη της ελίτ, δηλαδή της επιτροπής του Πολιτικού Γραφείου του κινεζικού Κ. Κ.

Η διαφθορά που ήλθε στην επιφάνεια στην περίπτωση του Μπο δεν είναι κάτι πρωτοφανές στην Τσονγκίνγκ. Ο Κένεθ Λίμπερταλ, ειδήμων εις τα της Κίνας του Ιδρύματος Μπρούκινγκς, ισχυρίζεται πως ανάλογα δίκτυα υπάρχουν σε ολόκληρη την κινεζική επικράτεια. Ανώτεροι κομματικοί αξιωματούχοι χρησιμοποιούν τους συγγενείς τους για να συλλέγουν μίζες και δωροδοκίες μέσω πληρωμών σε μεγάλα δικηγορικά γραφεία ή ιδιωτικές εταιρείες, ακριβώς όπως έκανε ο Μπο και η σύζυγός του. Ακόμη και οι πλέον αξιοσέβαστοι αξιωματούχοι έχουν, ως λέγεται, συγγενείς, των οποίων η συμπεριφορά είναι ύποπτη.

«Εάν το κόμμα δεν μετασχηματιστεί από μόνο του, θα δεχτεί μοιραίο πλήγμα», λέει ο Τσενγκ Λι, άλλος εμπειρογνώμων του Μπρούκινγκς. Εάν η ηγεσία προσπαθήσει να κάνει τα στραβά μάτια, το σύστημα μπορεί να εκραγεί.

Η υπόθεση Μπο είναι μία από αυτές τις υποθέσεις που επιτρέπουν στους εκτός Κίνας να ρίξουν μια ματιά στη σκοτεινή πλευρά της κινεζικής οικονομικής ανόδου. Την ίδια αίσθηση της εσωτερικής παρατήρησης έχει κάποιος που βλέπει έναν περιφερειακό αξιωματούχο να ξοδεύει ένα εκατομμύριο δολάρια σε μία νύχτα στο καζίνο του Μακάο, λέει ένας παρατηρητής των εσώτερων της Κίνας. Πώς μπόρεσε, άραγε, ένας σχετικά νέος αξιωματούχος να έχει στη διάθεσή του τόσα χρήματα για τζόγο; Η απάντηση είναι ότι τα έκλεψε μέσω της οικογένειας και των φίλων του, λέει ο παρατηρητής.

Η ενδημικής μορφής διαφθορά είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους η Κίνα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια περίοδο πολιτικής αστάθειας, τη στιγμή που εδραιώνει τα καταπληκτικά οικονομικά κέρδη του πρόσφατου παρελθόντος. Οσο πλούσια και αν μοιάζει η νέα Κίνα, είναι γεμάτη δίκτυα διεφθαρμένης εξουσίας και προνομίων και διοικείται από μια νευρική ελίτ, η οποία μεταφέρει τα παράνομα λάφυρα σε λογαριασμούς στο εξωτερικό, προτού την πιάσουν στα πράσα. Ο Λίμπερταλ επισημαίνει ότι η αγωνία διακατέχει τώρα τους διεφθαρμένους συμμάχους στο δίκτυο του Μπο. Ολοι τους είναι έρμαια της έρευνας, που οδήγησε στην κατάρρευση του αφεντικού της Τσονγκίνγκ.

Στο σημείο αυτό ακριβώς υπεισέρχεται η Αμερική και ο σταθεροποιητικός της ρόλος στην Κίνα, που συγκλονίζεται ακόμη από το σκάνδαλο. Οταν ο αρχηγός της αστυνομίας της Τσονγκίνγκ, ο Γουάνγκ Λιζούν, μπήκε στο αμερικανικό προξενείο στο Τσενγκντού στις αρχές Φεβρουαρίου, μετέφερε κάτι ανάλογο με πολιτική δυναμίτιδα. Προφανώς και είχε στην κατοχή του έγγραφα, που να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς του περί του Μπο, της γυναίκας του και όλης της διεφθαρμένης παρέας. Μετά τη μαρτυρία του αστυνομικού, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επικοινώνησε με ανώτερους Κινέζους αξιωματούχους στο Πεκίνο, που ήλθαν στο Τσενγκντού, έβαλαν τον λαλίστατο αστυνομικό σε ένα αεροπλάνο με προορισμό το Πεκίνο, όπου και κρατείται.

Οι ΗΠΑ μπορούσαν να δημοσιοποιήσουν το σκάνδαλο και να προκαλέσουν μεγάλη ταραχή στους Κινέζους. Αντ’ αυτού, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, με τη βοήθεια εμπειρογνωμόνων περί τα κινεζικά στον Λευκό Οίκο, αποφάσισε να χειριστεί την υπόθεση ως εσωτερικό πολιτικό ζήτημα, στο οποίο εμπλέκεται ένας διεφθαρμένος αστυνομικός. Ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί βουλευτές παραπονιούνται ότι οι ΗΠΑ θυσίασαν έναν πιθανό φυγά. Πρόκειται για ανοησία. Θα ήταν σφάλμα το να χρησιμοποιήσει κανείς ένα τοπικό όργανο της τάξης για να παίξει πολιτικά παιχνίδια. Οι αξιωματούχοι στην Ουάσιγκτον ορθώς έπραξαν.

Ο ρόλος του υποστηρικτή της Κίνας συνεχίστηκε όλο τον Φεβρουάριο και στη διάρκεια μιας επίσκεψης του Σι Ζινπίνγκ, μελλοντικού σύμφωνα με τις ενδείξεις προέδρου της Κίνας, στις ΗΠΑ. Ο Λευκός Οίκος του Ομπάμα σίγησε και πάλι ως προς τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό της Κίνας, γνωρίζοντας ότι η επίσκεψη του Σι αποτελούσε σημείο καμπής και ότι η δημιουργία μιας καλής σχέσης με τον άνθρωπο, που πιθανότατα θα κυβερνήσει την Κίνα την επόμενη ταραχώδη δεκαετία, ήταν υπόθεση άκρως σημαντική.

Η Κίνα έχει ανάγκη μια καλή σχέση με την Αμερική πολύ περισσότερο από όσο φαίνεται. Η κοντόφθαλμη εκμετάλλευση των βασάνων της Κίνας θα ήταν απόδειξη μωρίας, τη στιγμή μάλιστα κατά την οποία η χώρα διέρχεται στάδιο μετάβασης προς μια νέα ηγεσία – περισσότερο ανοιχτή ελπίζουν όλοι.