Δάσκαλε που δίδασκες...

Tης Τασουλας Kαραϊσκακη

Ειδικά σήμερα, που τα κοινωνικά συμβάντα εκρήγνυνται σαν αλυσιδωτός πάταγος, στις θυελλώδεις ελληνικές ημέρες των διάπυρων «χαρακωμάτων», των σκοτεινών προοπτικών, των αποκαρδιωτικών καταστάσεων, δεν θα έπρεπε να χάσουμε το «παιχνίδι» με την εκπαίδευση. Ωστόσο, αμφότερες οι πλευρές, υπουργείο Παιδείας και εκπαιδευτική κοινότητα, εγκλωβίζονται στην επιφάνεια της επικαιρότητας, στις ανυποχώρητες θέσεις, αδυνατώντας να κάνουν την υπέρβαση. Δηλαδή, να ενδιαφερθούν περισσότερο για την τύχη του ελληνικού σχολείου και λιγότερο για τη δημόσια εικόνα ή τη βολή τους.

Από φέτος (από Σεπτέμβριο) προαιρετικά η εσωτερική αξιολόγηση στα σχολεία και από του χρόνου υποχρεωτικά, διεμήνυσε δι’ εγκυκλίου η κ. Διαμαντοπούλου. Να μη συμμετάσχουν οι εκπαιδευτικοί στη διαδικασία, προέτρεψε η ΟΛΜΕ.

Σε μια εποχή που οι εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας τροποποιούν κάθε λεπτό τις ανθρώπινες δυνατότητες, στην Ελλάδα δεν έχουμε καθαρή εικόνα αυτού που λαμβάνει χώρα στις σχολικές αίθουσες. Από το 1982 που καταργήθηκε –και ορθώς– ο θεσμός του επιθεωρητή, δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια το πώς παρέχεται η εκπαίδευση και ποιο είναι το αποτέλεσμά της, αφού έκτοτε δεν εφαρμόστηκε κάποιο σύστημα αξιολόγησης. Οι υπουργοί Παιδείας ετοίμαζαν νόμους (πάνω από επτά έχουν προωθηθεί συνολικά), εξέδιδαν Προεδρικά Διατάγματα, η Ομοσπονδία των εκπαιδευτικών εξέφραζε αντιρρήσεις για τα κριτήρια του εκάστοτε συστήματος, τους φόβους της για την αναβίωση του αμαρτωλού καθεστώτος της επιθεώρησης, την άρνησή της για τη σύνδεση μισθού και παραγωγικότητας και οι ψηφισθείσες ρυθμίσεις αποσύρονταν.

Σίγουρα η αξιολόγηση είναι μια πολύπλοκη λεπτή διαδικασία, τρωτή σε ιδεολογίες, κομματικές–συνδικαλιστικές σκοπιμότητες, κοινωνικά πρότυπα, την κυρίαρχη τάση της φρενήρους κούρσας των υψηλών επιδόσεων, που ενισχύει την ανισότητα... Εξαρτάται από τον παράγοντα άνθρωπο, του αξιολογητή, ο οποίος εκφράζει κρίσεις όχι μόνον επί του πλέγματος των σχέσεων, στάσεων, συμπεριφορών που επηρεάζουν τη λειτουργία του σχολείου αλλά και επί των επαγγελματικών ικανοτήτων των εκπαιδευτικών. Ομως δεν θα έπρεπε κάποτε, κάπως, να αρχίσει; Είναι δυνατόν, το αυτονόητο, δηλαδή η σύγκριση του αποτελέσματος με τον στόχο, της αρχικής με την τελική κατάσταση να είναι επί τριάντα χρόνια, τα «χρυσά» μεταπολιτευτικά χρόνια της ευημερίας αλλά και της αποχαλίνωσης, ακόμη ζητούμενο; Πώς μπορεί κανείς να επιχειρήσει βελτιώσεις αν δεν έχει κοιτάξει ποτέ το πρόσωπό του στον καθρέφτη;

Διαρκώς διαφωνούντες επί της διαδικασίας, οι πολυτελώς εγκατεστημένοι στην κατάσταση του «θιγόμενου» καταφέρνουν να μην προχωράει ποτέ τίποτα. Με την αξιολόγηση επιχειρείται, λένε –ίσως δικαίως– η αναδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων. Αυτός ο διαρκής φόβος μήπως κάτι προσβάλλει τα κεκτημένα, σε συνδυασμό με τις κυβερνητικές παλινωδίες και το «ράβε-ξήλωνε» των ατελών μεταρρυθμίσεων, έχει ως συνέπεια την αποσπασματικότητα, ασυνέχεια και ασυνέπεια στην παροχή γνώσης και τον εξοβελισμό του κοινού νου, που αποτελεί τον πιο σταθερό μοχλό προόδου. Δεν χρειάζεται να αξιολογηθούμε, λένε κάποιοι εκπαιδευτικοί, τα αποτελέσματα φαίνονται στις εξετάσεις. Μα ακριβώς στις προαγωγικές εξετάσεις το 30% των μαθητών γράφει κάτω από τη βάση και στις πανελλαδικές το 33% έως 40%! Αλλά θα υπάρχει και γι’ αυτό κάποιο «πειστικό» επιχείρημα