ΤΟΥΡΚΙΑ: Μέσα κυρίαρχος, έξω απομονωμένος o Eρντογάν

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΚΑΦΙΔΑ

Στο εσωτερικό δείχνει πλέον να «παίζει μπάλα» μόνος, χωρίς αντίπαλο. Στο εξωτερικό, αντιθέτως, δείχνει απομονωμένος μεταξύ πλήθους αντιπάλων.

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οδεύει προς μια εύκολη εκλογική νίκη στις προεδρικές εκλογές της ερχόμενης Κυριακής, που θα του επιτρέψει να μεταπηδήσει στην προεδρία για τα επόμενα πέντε χρόνια και να ενισχύσει ακόμη περισσότερο την κυριαρχία του εντός των τειχών.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, η εικόνα της παντοδυναμίας του 60χρονου νυν πρωθυπουργού και επερχόμενου προέδρου χάνεται με το που βγαίνει κανείς εκτός τουρκικών συνόρων. Στην προσπάθειά της να επιτύχει «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες», η κυβέρνηση Ερντογάν προφανώς απέτυχε παταγωδώς. Για του λόγου το αληθές αρκεί μια ματιά στις φλόγες, όπως αυτές υψώνονται από Ιράκ, Συρία και Γάζα, αλλά και στα νέα διπλωματικά στρατόπεδα, όπως αυτά διαμορφώνονται στην περιοχή. Ο Ερντογάν βρίσκεται πλέον στα μαχαίρια με το Ισραήλ, ενώ και οι σχέσεις του με τις ΗΠΑ διανύουν περίοδο άκρας ψυχρότητας. Παράλληλα δεν τα πηγαίνει καθόλου καλά ούτε με τη νέα ηγεσία του Σίσι στην Αίγυπτο (καθώς επέλεξε να στηρίξει τη Μουσουλμανική Αδελφότητα), ούτε φυσικά με το καθεστώς Ασαντ στη Συρία, αλλά ούτε και με τη σιιτική κυβέρνηση στη Βαγδάτη.

Είναι ενδεικτικό πως μόνο τις τελευταίες ημέρες ο 60χρονος Τούρκος ηγέτης κατάφερε με κάποια εμπρηστικά του σχόλια να εξοργίσει τους Αρμενίους και τους αλεβίτες (σιίτες) μουσουλμάνους, μεταξύ άλλων.

Παίρνοντας αφορμή από το αιματοκύλισμα στη Γάζα, ο Ερντογάν έστρεψε τα πυρά του ενάντια στο Ισραήλ. Το απείλησε ανοιχτά πως «θα πνιγεί μέσα στο αίμα που χύνει», συνέκρινε τις πρακτικές του με αυτές του Χίτλερ και προέβλεψε πως θα έρθει η ημέρα που αυτό θα πληρώσει για τα εγκλήματά του.

Τα συγκεκριμένα λόγια μπορεί να συσπείρωσαν το σουνιτικό εκλογικό ακροατήριο εντός της Τουρκίας, αλλά ταυτόχρονα προκάλεσαν εντονότατες αντιδράσεις τόσο στο Τελ Αβίβ όσο και στην Ουάσιγκτον. Το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών κατηγόρησε τον Ερντογάν για αντισημιτισμό. Το Αμερικανικό Εβραϊκό Συμβούλιο (AJCongress) ζήτησε από τον Τούρκο πρωθυπουργό να επιστρέψει το βραβείο που του είχε απονείμει το 2004. Επιπλέον, μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου (Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι) απέστειλαν επιστολή διαμαρτυρίας στην Αγκυρα, με την οποία κατηγορούν τον Ερντογάν πως υποδαυλίζει τη βία στη Μέση Ανατολή και υπονομεύει τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, πως και ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα είχε αρνηθεί πρόσφατα να μιλήσει στο τηλέφωνο με τον Ερντογάν, παραπέμποντάς τον στον αντιπρόεδρο Μπάιντεν. Μέσα σε όλα αυτά, Ισραηλινοί τουρίστες άρχισαν να ακυρώνουν κατά χιλιάδες τις καλοκαιρινές διακοπές που είχαν προγραμματίσει στην Τουρκία.

Καθώς, ωστόσο, η Τουρκία οδεύει προς τις πρώτες στα χρονικά προεδρικές εκλογές της 10ης Αυγούστου, ο Ερντογάν δείχνει να επενδύει σε ένα κλίμα πόλωσης, στρέφοντας μάλιστα τα πυρά του εναντίον εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων. «Με έχουν πει Γεωργιανό, με έχουν πει όμως και κάτι ακόμη χειρότερο: Αρμένιο. Αλλά εγώ είμαι Τούρκος», δήλωσε απερίφραστα ο 60χρονος πολιτικός, ο οποίος επέλεξε τις τελευταίες ημέρες να προβεί σε μια σειρά από ρατσιστικά-προσβλητικά σχόλια εναντίον... αλλοθρήσκων και αλλοεθνών, σε μια προσπάθεια προφανώς να τους μειώσει στα μάτια των Τούρκων εκλογέων.

Συγκεκριμένα «κατηγόρησε» τον ηγέτη της κεμαλικής αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου πως είναι αλεβίτης (σιίτης μουσουλμάνος), σε αντίθεση με τον ίδιο τον Ερντογάν που είναι σουνίτης, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι Τούρκοι. «Κατηγόρησε» επίσης τον αντίπαλό του για την προεδρία Εκμελεντίν Ιχσάνογλου πως είναι... Αιγύπτιος και τον επίσης υποψήφιο για την προεδρία Σελαχατίν Ντεμιτράς πως ανήκει στη φυλή των Ζάζα.

Κι όλα αυτά ενώ ο ίδιος συνεχίζει να προωθεί με αμείωτη ζέση το ισλαμο-συντηρητικό δόγμα του, το οποίο ωστόσο έρχεται μάλλον σε αντίθεση με τις παραδόσεις της κοσμικής Τουρκικής Δημοκρατίας του Κεμάλ. Δεν είναι τυχαίο πως η εκλογική επιτροπή της Τουρκίας έσπευσε χθες να απαγορεύσει προεκλογικό τηλεοπτικό σποτ υπέρ της προεδρικής υποψηφιότητας του Ερντογάν, με το σκεπτικό πως υπερβάλλει σε θρησκευτικούς συμβολισμούς (προσευχές, μαντίλες, σκηνές λατρείας κ.ά.)