ΥΓΕΙΑ και ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ: To κινητό ως παραισθησιογόνο -- «Σύνδρομο των δονήσεων-φάντασμα» η νέα μάστιγα της "προηγμένης" κοινωνίας μας

Της ΜΑΡΩΣ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

Καθηλωμένοι μπροστά από τον υπολογιστή, μια συνηθισμένη μέρα στο γραφείο, αισθάνεστε το κινητό σας να δονείται. Ενώ κάνετε την κίνηση να το βγάλετε από την τσέπη, το μάτι σας πέφτει στην άκρη του τραπεζιού. Το κινητό σας βρίσκεται από το πρωί ακουμπισμένο εκεί. Και δεν χτύπησε ποτέ... Μόλις βιώσατε μια δόνηση-φάντασμα.

Ακούγεται παρανοϊκό. Κι όμως, είναι και αυτό ένα φαινόμενο της εποχής. Οι επιστήμονες που το μελετούν τα τελευταία χρόνια το έχουν ονομάσει «Σύνδρομο των δονήσεων-φάντασμα» ή «άγχος της δόνησης» και εξηγούν ότι συνίσταται στην παραίσθηση της δόνησης, η οποία σίγουρα δεν προέρχεται από το κινητό τηλέφωνο. 

Μέχρι στιγμής έχουν διεξαχθεί τρεις μεγάλες έρευνες γι' αυτό το νέο φαινόμενο. Τα αποτελέσματα της τελευταίας, μάλιστα, που διενεργήθηκε από επιστήμονες του αμερικανικού Πανεπιστημίου IU-PU Fort Wayne με επικεφαλής τον δρα Μισέλ Ντρούιν, δημοσιεύθηκαν μόλις αυτή την εβδομάδα στην Επιθεώρηση «Υπολογιστές στην Ανθρώπινη Συμπεριφορά». Και έρχονται να φωτίσουν λίγο περισσότερο αυτή τη μυστηριώδη πτυχή της καθημερινότητας που έως πρόσφατα θεωρούνταν απόρροια του έντονου στρες για τη λήψη νέων μηνυμάτων.

Σε πρώτη φάση, αυτό που τονίζουν οι επιστήμονες είναι πως το φαινόμενο αγγίζει όλο και περισσότερους νέους. Είναι χαρακτηριστικό πως κατά την τελευταία έρευνα, στην οποία συμμετείχαν μαθητές λυκείου, το 89% είχε αρκετές εμπειρίες ψεύτικων δονήσεων - αποκλειστικά έξυπνων τηλεφώνων - και μάλιστα το 10% αυτών σε καθημερινή βάση.

Μένει ωστόσο να απαντηθεί για ποιον λόγο γινόμαστε θύματα αυτών των ψευδαισθήσεων. 

Σαφής απάντηση στο ερώτημα δεν έχει ακόμη δοθεί. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πρώτης έρευνας, το 2007, οι ψεύτικες δονήσεις είναι άμεσα συνδεδεμένες με τη συχνή χρήση του κινητού. Είχε διαπιστωθεί, λόγου χάριν, πως οι συμμετέχοντες που «άκουγαν» τότε τις ανύπαρκτες δονήσεις έστελναν καθημερινά πέντε φορές περισσότερα μηνύματα απ' ό,τι οι υπόλοιποι. Παρόλ' αυτά, οι ανήλικοι χρήστες ενοχλούνται πολύ λίγο ή και καθόλου όταν συνειδητοποιούν ότι τελικά δεν έχουν μήνυμα στο κινητό τους, σε αντίθεση με τους ενηλίκους, τα δύο τρίτα των οποίων προσπαθούν να καταπολεμήσουν τις παραισθήσεις τους.

Αν οι προηγούμενες μελέτες επιχειρούσαν να κατηγοριοποιήσουν κατά κάποιον τρόπο τις ψευδαισθήσεις των δονήσεων, οι αμερικανοί ερευνητές διαφοροποιούνται. «Οι κλασικές παραισθήσεις συνδέονται με μια παθολογία» εξηγούν. Δεν προχωρούν σε αποδείξεις. Αφήνουν όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να μην είναι απλώς ένα φαινόμενο, αλλά σύμπτωμα κάποιας πάθησης. Συγκρίνουν, για παράδειγμα, τις δονήσεις-φάντασμα με αυτό που συμβαίνει στους ανθρώπους που ακούν το όνομά τους όταν κανείς δεν τους φωνάζει.

Σε κάθε περίπτωση, εξετάζονται όλα τα πιθανά σενάρια. Αν οι ανύπαρκτες δονήσεις συνδέονται με τη συναισθηματική φόρτιση του ατόμου κάθε φορά που δέχεται ένα μήνυμα ή με το πόσο ευαίσθητος είναι γενικά σε όλα τα κοινωνικά ερεθίσματα. Ή αν φταίνε τα ηλεκτρικά σήματα που παράγουν τα κινητά τηλέφωνα, τα οποία μεταφέρουν το συναίσθημα κατευθείαν στο νευρικό σύστημα. Ή τελικά μπορεί να μην είναι τίποτα από όλα αυτά, αλλά μια απλή νοητική προσμονή μιας ειδοποίησης

ΤΑ ΝΕΑ