ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Γιατί μεταναστεύουν οι ελληνικές εταιρείες

Του Λεωνιδα Στεργιου

Ηταν στραβό το επιχειρηματικό κλίμα στην Ελλάδα, ήρθε και η κρίση, δίνοντας το τελικό χτύπημα. Σήμερα εκτιμάται ότι περισσότερες από 3.000 επιχειρήσεις έχουν μετοικήσει στο εξωτερικό, κυρίως σε Βουλγαρία, Αλβανία, Τουρκία, Κύπρο, Λονδίνο και Ολλανδία.

Στη γραφειοκρατία, στις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές και τις πανάκριβες υπηρεσίες, η κρίση προσέθεσε την έλλειψη τραπεζικής χρηματοδότησης και κυρίως της αξιοπιστίας των ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό.Διαπιστώθηκαν τέσσερα κύματα μετανάστευσης ελληνικών επιχειρήσεων.

Στην αρχή της κρίσης (2010), οι πιο τολμηροί ήταν κυρίως μεσαίες επιχειρήσεις από τον κλάδο των υπηρεσιών ή μικρές βιοτεχνικές μονάδες.

Σε αυτό το πρώτο κύμα «μεταναστών» ήταν πολλές επιχειρήσεις από τον κλάδο των διεθνών μεταφορών ή σχετικών με τον κλάδο των φορτηγών (π.χ. εταιρείες μετακομίσεων). Οι επιχειρήσεις αυτές προτίμησαν κυρίως τη Βουλγαρία και την Ολλανδία.

Το δεύτερο κύμα (2011) ήταν μικρότερες επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, οι οποίες προτίμησαν κυρίως την Κύπρο και το Λονδίνο (οι πιο τολμηρές πήγαν ΗΠΑ ή Αυστραλία) με στόχο να μειώσουν το λειτουργικό κόστος, τις μη μισθολογικές δαπάνες και κυρίως για να συνεργαστούν με τράπεζες του εξωτερικού, και να αποκαταστήσουν ένα πιο αξιόπιστο προφίλ έναντι των ξένων πελατών και προμηθευτών.

Το τρίτο κύμα (2012) μετοίκισης επιχειρήσεων προήλθε από την πολιτική αβεβαιότητα εν όψει των δύο εκλογικών αναμετρήσεων και του φόβου εξόδου της Ελλάδας της Ευρωζώνης.

Οπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, σχεδόν οι μισές εκροές καταθέσεων που σημειώθηκαν τους τελευταίους δύο μήνες αφορούσαν μεταφορές κεφαλαίων επιχειρηματιών προς ξένες τράπεζες. Οι καταθέσεις αφορούσαν είτε εταιρικούς λογαριασμούς είτε φυσικών προσώπων (π.χ. κατάθεση ελεύθερου επαγγελματία ο οποίος μετέφερε την έδρα στο εξωτερικό). Η επιστροφή των καταθέσεων αυτών θεωρείται πλέον μάλλον δύσκολη.

Το τέταρτο κύμα μετακόμισης συμβαίνει σήμερα: ελεύθεροι επαγγελματίες και μικρές επιχειρήσεις που βλέπουν συναδέλφους τους στο εξωτερικό να μη βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με την ελληνική εφορία, το ελληνικό Δημόσιο, την έλλειψη ρευστότητας κ.λπ. Μαθαίνουν πόσο εύκολα και χωρίς υψηλό κόστος έφυγαν οι άλλες επιχειρήσεις από την Ελλάδα και παίρνουν την απόφαση να κάνουν και αυτοί το μεγάλο βήμα.

«Γιατί άλλαξα χώρα»

Περίπτωση ελεύθερου επαγγελματία, ο οποίος αποφάσισε να μεταφέρει τη φορολογική του έδρα στο Λονδίνο, ύστερα από μια απίστευτη ταλαιπωρία με την εφορία: Είχε κάνει αίτηση να κλείσει το ανενεργό μπλοκάκι του και αφού είχε περάσει από όλα τα τμήματα της ΔΟΥ, το θέμα «κόλλησε» στο μητρώο. Ποιο ήταν το πρόβλημα; Η τελευταία απόδειξη είχε κοπεί πριν από δύο χρόνια. Ετσι, λοιπόν, η αίτηση διακοπής έγινε για το 2010. Ομως, ο δεύτερος γάμος του είχε δηλωθεί στο μητρώο το 2011. Τι σχέση έχει αυτό; Η ΔΟΥ δεν δεχόταν να κλείσει το μπλοκάκι πριν από την τελευταία μεταβολή του μητρώου. 

Οι λύσεις που του δόθηκαν ήταν οι εξής δύο: είτε να «ακυρώσει» (!) τον γάμο στο μητρώο, να κλείσει το μπλοκάκι και μετά να ξαναδηλωθεί ο γάμος, είτε να κάνει αίτηση από την αρχή ώστε να γίνει η διακοπή του ελεύθερου επαγγέλματος μετά τον γάμο.

«Ε, αυτό ήταν! Είπα κάντε ό,τι θέλετε, κλείστε τα όλα, πείτε πόσα χρωστάω και αλλάζω χώρα. Οχι σπίτι. Εκανα ό,τι έκαναν άλλοι συνάδελφοι: σπίτι και διακοπές στην Ελλάδα – δουλειά και εφορία, τράπεζες, ασφάλειες, περίθαλψη και ό,τι άλλο σχετίζεται με κράτος, σε άλλη χώρα. Πήγα Λονδίνο. Η διαδικασία κράτησε πέντε μέρες, το κόστος λειτουργίας μειώθηκε στο ένα τρίτο, οι ασφαλιστικές μου εισφορές στο μισό και, κυρίως, βρήκα την ησυχία μου», ανέφερε χαρακτηριστικά. Δυστυχώς, η περίπτωση αυτή δεν είναι η μοναδική.

Το θέμα είναι ότι φεύγουν αυτοί που μπορούν, δηλαδή υγιείς επιχειρήσεις, εις βάρος της ελληνικής οικονομίας.

Κανόνες σταθεροί, απλοί και αυστηροί

Μικρομεσαίοι που άλλαξαν έδρα περιγράφουν τις πρώτες εντυπώσεις τους από τη νέα τους επιχείρηση στο εξωτερικό:

- Η τράπεζα όχι μόνο δεν αρνείται να εξετάσει τη χρηματοδότηση, αλλά ρωτάει αν η εταιρεία θέλει να ξεκινήσει κάποια διαδικασία αύξησης μετοχικού κεφαλαίου και εύρεσης νέων μετόχων.

- Οι ασφαλιστικές εταιρείες δέχονται ευκολότερα και με μικρότερο σχετικά κόστος την κάλυψη αστικών, νομικών και άλλων κινδύνων.

- Οι αντισυμβαλλόμενοι, δηλαδή προμηθευτές και πελάτες, νιώθουν πιο ασφαλείς όταν έχουν απέναντί τους μία εταιρεία που ελέγχεται και διέπεται π.χ. από το βρετανικό δίκαιο από ό,τι το ελληνικό, και ταυτόχρονα διαθέτει εγγυήσεις ξένης τράπεζας.

- Η επαφή με την εφορία, τις εποπτικές αρχές και άλλες υπηρεσίες του Δημοσίου είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Ολα γίνονται ηλεκτρονικά, ακόμα και η δήλωση των εργαζομένων στον αντίστοιχο «ΟΑΕΔ» και οι πληρωμές των ασφαλιστικών εισφορών.

- Η παροχή υπηρεσιών που σχετίζονται με την υποστήριξη μιας επιχείρησης είναι τόσο φθηνή, που ίσως να μην αξίζει ο επιχειρηματίας ή τα στελέχη της εταιρείας να ασχολούνται προσωπικά με την καθημερινή διαχείριση.

- Το θεσμικό πλαίσιο, το φορολογικό καθεστώς και γενικά οι «κανόνες του παιχνιδιού» είναι γνωστά, απλά, σταθερά και αυστηρά. Ο υπάλληλος μιας δημόσιας υπηρεσίας πρώτα ενημερώνει τον επιχειρηματία για το τι πρέπει να προσέχει, μετά τον προειδοποιεί και στο τέλος τον ελέγχει και τον τιμωρεί.

Σύσταση επιχείρησης σε 2 ημέρες με 500 ευρώ

Σήμερα, η ζήτηση υπηρεσιών αλλαγής έδρας είναι τόσο μεγάλη, που ξένα νομικά γραφεία έχουν πλέον τυποποιήσει τις διαδικασίες.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι η «Κ» έστειλε ένα email δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου σε μία εταιρεία που προσφέρει τις σχετικές υπηρεσίες, ζητώντας μια οικονομική προσφορά. Η απάντηση ήρθε άμεσα, δίνοντας τις προτεινόμενες λύσεις για μετοίκιση και το αντίστοιχο κόστος. Η απάντηση συνοδευόταν από συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και με μία επισήμανση: «Αν μας δώσετε εντολή, σύντομα θα προλάβετε να λειτουργήσετε την εταιρεία σας πριν από τις εκλογές». Διευκρινίζεται ότι στο email μας δεν είχαμε θέσει χρονικό περιορισμό ούτε είχαμε αναφέρει σχετικά με εκλογές ή κάποιον άλλον κίνδυνο που μπορεί να συνδεόταν με το εκλογικό αποτέλεσμα.

Το θέμα του email ήταν το εξής: Υπήρχε μία ΕΠΕ παροχής υπηρεσιών στην Αθήνα με εταιρικό κεφάλαιο 10.000 ευρώ και θέλαμε να μεταφέρουμε την έδρα και όλη τη δραστηριότητα στο Λονδίνο. 

Η απάντηση είχε δύο προτεινόμενες λύσεις:

- Μεταφορά της υφιστάμενης έδρας στο Λονδίνο. Η λύση αυτή συνοδευόταν από την επισήμανση ότι θα έχει υψηλό κόστος και κυρίως γραφειοκρατικές δυσκολίες, διότι θα ερχόμασταν σε επαφή με τις ελληνικές αρχές.

- Ιδρυση νέας εταιρείας στο Λονδίνο και στη συνέχεια εξαγορά της ελληνικής και μετατροπή της σε κατάστημα (όχι θυγατρική, για να μην έχει και η μητρική του εξωτερικού τον κίνδυνο της Ελλάδας) ή κλείσιμο της εταιρείας στην Αθήνα.

Η λύση αυτή ήταν η πιο εύκολη, γρήγορη και φθηνή. Χρειάζονταν το πολύ πέντε ημέρες και αρχικό κόστος 399 στερλίνες ή 498,25 ευρώ.

Στη συνέχεια, ζητήσαμε διευκρινίσεις σχετικά με το φορολογικό καθεστώς, τις ασφαλιστικές εισφορές, τη μισθοδοσία, το κόστος των γραφείων και γενικά για τα έξοδα λειτουργίας. Τότε λάβαμε ένα δεύτερο email, το οποίο περιέγραφε τις σχετικές υπηρεσίες με το αντίστοιχο κόστος:

– Ολη η γραφειοκρατική και νομική εργασία για τη σύσταση της εταιρείας και έλεγχος νομιμότητας των μετόχων: 399 στερλίνες. Στο κόστος αυτό περιλαμβάνεται η παροχή των σχετικών υπηρεσιών (αλλαγή καταστατικών, δηλώσεις για «πόθεν έσχες» μετόχων κ.λπ.) για 13 μήνες.

– Χρήση της διεύθυνσης του νομικού γραφείου ως έδρα της επιχείρησης και γραμματειακή υποστήριξη: 100 στερλίνες για 13 μήνες.

– Λογιστική και νομική υποστήριξη 13 μηνών (περίπου 4 ώρες την ημέρα για μία νεοσύστατη εταιρεία μικρού μεγέθους): 2.000 στερλίνες.

– Κάθε επιπλέον υπηρεσία (π.χ. τηλεφωνικό κέντρο, καταγραφή πρακτικών, μεταφράσεις κ.λπ.): χρέωση 55–126 στερλίνες την ώρα, ανάλογα με την υπηρεσία.

Οταν ρωτήσαμε για το ποιος θα τρέξει στην εφορία να θεωρήσει τα βιβλία και να πάρει ΑΦΜ η εταιρεία, μάς απάντησαν ότι μόλις ο τζίρος φτάσει με το καλό τις 77.000 στερλίνες, τότε αυτόματα η επιχείρηση θα αποκτήσει ΑΦΜ. Μέχρι τότε δεν απαιτείται να εκδίδεται τιμολόγιο με ΦΠΑ. Σε ό,τι αφορά τη θεώρηση των βιβλίων και στοιχείων, υπήρξε πρόβλημα επικοινωνίας, διότι δεν καταλάβαιναν τι τους λέγαμε. Εμείς επιμέναμε για θεωρημένα τιμολόγια και αυτοί μας απαντούσαν ότι έχουν λογισμικό που τυπώνει ευανάγνωστα και καλαίσθητα τιμολόγια και ότι αυτοί θα «τρέχουν» κάθε μήνα να ενημερώνουν την εφορία.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ