Του Χάρη Σαββίδη
Με την επιστροφή του Μωϋσή από το όρος Σινά, οι Ισραηλίτες φέρονται να εγκατέλειψαν τη λατρεία του χρυσού μόσχου, ανακτώντας την πίστη τους στον «έναν και μοναδικό Θεό». Για τους οικονομολόγους η άφιξη της παγκόσμιας κρίσης λειτούργησε ελαφρώς διαφορετικά. Όπως πρόσφατα υποστήριζε ο οικονομικός αναλυτής των Financial Times Μάρτιν Γουλφ, η οικονομική επιστήμη την περίοδο πριν από το ξέσπασμα της κρίσης έτεινε να μετατραπεί σε θρησκευτικό δόγμα.
Η πλήρης κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων στα πανεπιστήμια και τους διεθνείς οργανισμούς στηριζόταν σε μια σοφιστεία, η προσήλωση στην οποία έτεινε να λάβει... μεταφυσικές διαστάσεις: Το αποτέλεσμα που προκύπτει πάντα από την ελεύθερη λειτουργία των δυνάμεων της αγοράς και του ανταγωνισμού, αναγκαστικά είναι το καλύτερο, καθώς αν δεν ήταν το καλύτερο δεν θα μπορούσε να υπάρχει. Καθώς η παγκόσμια κρίση βρίσκεται ήδη στον τέταρτο χρόνο της, όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι «ξυπνούν» από τη λατρεία του νεοφιλελευθερισμού.
Σε αντίθεση, όμως, με τους Ισραηλίτες, οι οικονομολόγοι δεν έχουν βρει ακόμα τη νέα τους πίστη. Αντιθέτως η επιστημονική συζήτηση δεν έχει καν ξεκινήσει, καθώς η κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη αντίληψη προσπαθεί να αποφύγει την «αποκαθήλωση». Έχει τη δύναμη να συντηρεί ξεπερασμένη διδακτέα ύλη στα πανεπιστήμια και να αποθαρρύνει την έρευνα που στηρίζεται σε διαφορετικές παραδοχές. Δεν μπορεί, όμως, να εμποδίσει και τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου να συζητήσουν το θέμα.
Στο φετινό Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα «τραπέζια» είχε θέμα: «Το μέλλον της Οικονομικής Επιστήμης». Συντονιστής ήταν ο κ. Γουλφ και στη συζήτηση συμμετείχαν δύο νομπελίστες, ο Πίτερ Ντάιαμοντ και ο Γιόζεφ Στίγκλιτς, γνωστοί για την κριτική που έχουν ασκήσει στο δόγμα της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών σε κάθε περίπτωση. «Αφήστε όλα τα λουλούδια να ανθίσουν» συμφώνησαν οι ομιλητές, παραδεχόμενοι ότι δεν μπορεί να υπάρξει ένα μόνο ορθό υπόδειγμα ή μία μόνο ορθή προσέγγιση. Της... μόδας είναι το «μπόλιασμα» με ιδέες από άλλες επιστήμες και η δημιουργία νέων κλάδων όπως τα συμπεριφορικά οικονομικά, τα νευρο-οικονομικά ή η επεξεργασία υποδειγμάτων σε υπολογιστές.
Όλοι συμφώνησαν ότι οι άνθρωποι δεν λειτουργούν ως ψυχρές υπολογιστικές μηχανές και ότι σε πραγματικές συνθήκες δεν μπορεί να υπάρξουν συνθήκες ισορροπίας. Τα Οικονομικά είναι από τη φύση τους πιο πολύπλοκα από τις θετικές επιστήμες, καθώς έχουν να κάνουν με ανθρώπινη συμπεριφορά. Πρόσθετος παράγοντας δυσκολίας είναι ότι αν και σε θεωρητικό επίπεδο οι απλουστεύσεις είναι χρήσιμες, όταν χαράσσεις και ασκείς πολιτική είναι ανεπίτρεπτες. Οι Οικονομολόγοι έχουν, πάντως, πολλά να προσφέρουν στους λιγότερο μυημένους, κατανοώντας τουλάχιστον την πολυπλοκότητα των προβλημάτων. Τέλος, προειδοποίησαν ότι το απλοϊκό δόγμα των αγορών δεν πρέπει να αντικατασταθεί από ακόμα πιο επικίνδυνες και αφελείς ιδέες κρατικού παρεμβατισμού. Ίσως ύστερα από ένα ακόμα χρόνο διεθνούς κρίσης, να αλλάξουν άποψη και σ' αυτό...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου