"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


Οι αγορές ως υποκατάστατο της Δημοκρατίας

Του ΡΟΥΣΣΟΥ ΒΡΑΝΑ

Δύο δηλώσεις του προέδρου της ευρωζώνης Γιούνκερ. Η μια που έλεγε για την ελληνική κοιτίδα του δυτικού δημοκρατικού πολιτισμού. Και η άλλη που μιλούσε για μειωμένη εθνική κυριαρχία. Και οι δύο μαζί πιστοποιούν ότι οι πολιτικοί του συστήματος το έχουν πια μετατρέψει σε μια τεράστια επιχείρηση ιδεολογικής αισχροκέρδειας.

Πριν πέσει η Ιρλανδία, η κυβέρνησή της μιλούσε για τους αγώνες που είχε δώσει ο ιρλανδικός λαός για να κατακτήσει την εθνική κυριαρχία του και δήλωνε απερίφραστα: «Δεν πρόκειται να εκχωρήσουμε αυτή την κυριαρχία σε κανέναν». Υστερα η κυβέρνηση έπεφτε στα γόνατα μπροστά στους ξένους δανειστές της. «Αλλη μια μικρή χώρα της Ευρώπης προσαρτήθηκε από τις μεγάλες δυνάμεις των Βρυξελλών», έγραφε τότε ο ιρλανδός αρθρογράφος Μπρένταν Ο'Νιλ. «Υπόδουλη για χρόνια στη βρετανική αυτοκρατορία, η Ιρλανδία αποικείται σήμερα από τις μεγάλες δυνάμεις των Βρυξελλών και από κυρίαρχο κράτος υποβαθμίζεται σε χρεοκοπημένη επιχείρηση». 

Η κατάλυση της εθνικής κυριαρχίας με πρόσχημα την οικονομική κρίση δεν έρχεται σαν κεραυνός εν αιθρία. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο το είχε πει ξεκάθαρα, σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας: «Οι αγορές απαιτούν περισσότερο συντονισμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι ζήτημα ρεαλισμού και στέρεης λογικής». Με δυο λόγια, ήθελε να πει πως οι κυβερνήσεις των περιφερειακών ευρωπαϊκών χωρών πρέπει να σπεύσουν να εκχωρήσουν ακόμη περισσότερη οικονομική αυτονομία και εθνική κυριαρχία, επειδή αυτό είναι το θέλημα των αγορών.

Η οικονομική κρίση είναι πια φανερό πως δεν έρχεται μόνη της. Συνοδεύεται από μια κρίση νομιμότητας των κυβερνήσεων σε όλα τα επίπεδα. Και από μια πρωτοφανή επιβολή, σύμφωνη προς το νέο πνεύμα του καπιταλισμού, όπως παρατηρεί ο κοινωνιολόγος Λικ Μπολτανσκί, που, επειδή υπονομεύει τους δημοκρατικούς θεσμούς, η δημοκρατική νομιμότητα δεν θα πρέπει πια να θεωρείται καθαγιασμένη. Σε αυτόν τον νέο καπιταλισμό, η αγορά δεν λειτουργεί πια ως συμπλήρωμα, αλλά ως υποκατάστατο της δημοκρατίας. Για να επαληθευτεί έτσι ο ιστορικός Ερικ Χομπσμπάουμ που, σε ανύποπτο χρόνο, έλεγε πως η νομιμότητα του κράτους και του πολιτικού συστήματος δεν θα πρέπει πια να θεωρείται δεδομένη: «Οταν τα πάντα θα έχουν ξεπουληθεί, όποτε οι πολίτες θα ανάβουν το φως ή θα πίνουν νερό, θα είναι σαν να ψηφίζουν τους ιδιώτες». Και ένας άλλος ιστορικός, ο Ντομινίκ Γκιγιεμέν, που κατέληγε στο συμπέρασμα πως η έκφραση της λαϊκής βούλησης, που μόνο αυτή δίνει εγκυρότητα σε ένα πολιτικό σύστημα, έχει πάψει να είναι δεσμευτική για τις πολιτικές ηγεσίες, οι οποίες δεν λογοδοτούν πια στον λαό αλλά στις αγορές.

Το μέτρο που χρησιμοποιούν για τις κοινωνίες που δημιουργούν οι πλανόδιοι μικροπωλητές των εθνικών και των λαϊκών συμφερόντων δεν είναι οι καταβολές του δυτικού δημοκρατικού πολιτισμού, αλλά τα κινεζικά μεροκάματα πείνας. Θα ήταν αυταπάτη να νομίζει κανείς ότι αυτά που επιβάλλονται στην Κίνα από μια δικτατορία θα μπορούσαν ποτέ να επιβληθούν στη Δύση χωρίς εκπτώσεις από τη δημοκρατία.

Δεν υπάρχουν σχόλια: