Ο άγνωστος Γκαγκάριν

Της ΝΑΤΑΣΑΣ ΜΠΑΣΤΕΑ

Για τον υπόλοιπο πλανήτη ήταν ένας πρωτοπόρος, ήρωας για την ανθρωπότητα και το απόλυτο προπαγανδιστικό όπλο της ΕΣΣ∆. Οµως για την οικογένειά του ο Γιούρι Γκαγκάριν, ο πρώτος άνθρωπος που τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη, ακριβώς σαν σήµερα πριν από 50 χρόνια, ήταν µια ποιητική ψυχή που είχε πάθος για τα έργα του Πούσκιν και του Σεν Εξιπερί και λίγο πριν από την πτήση του έγραψε µια επιστολή στη σύζυγό του όπου την παρότρυνε να µη µείνει µόνη της εάν εκείνος δεν επέστρεφε από το ∆ιάστηµα. 

Καθώς σε όλη τη Ρωσία γίνονται εκδηλώσεις µνήµης για τον πρώτο κοσµοναύτη, η µεγάλη κόρη του Ελένα µιλώντας στο ραδιόφωνο του BBC έδωσε µια συναρπαστική εικόνα για την προσωπικότητα του Γκαγκάριν ο οποίος δεν ήξερε τι σηµαίνει «εσωτερικός πόνος», ήταν τόσο πειθαρχηµένος σωµατικά και πνευµατικά που όταν έλεγε ότι θα κοιµηθεί για 40 λεπτά ξυπνούσε ακριβώς τη στιγµή που έπρεπε µόνος του, ενώ παρ’ ότι πέρασε πολλές δύσκολες στιγµές στη διάρκεια της ιστορικής του πτήσης, δεν τις αφηγήθηκε ποτέ στην οικογένειά του για να µην στεναχωρηθούν – τις έµαθαν πολύ αργότερα από τα ντοκουµέντα που ήρθαν στη δηµοσιότητα.

Το πιο σηµαντικό όµως είναι ότι ήθελε να επιστρέψει στο ∆ιάστηµα, να ξαναπετάξει επειδή «η πρώτη πτήση δεν του έφτασε, ήταν µόνο 108 λεπτά, του φάνηκε πολύ γρήγορη.

Ηθελε να συνεχίσει να πετά». Τον ενδιέφερε και η κατασκευή διαστηµοπλοίων, σπούδασε στην ακαδηµία Ζουκόφσκι και µάλιστα πρότεινε ένα είδος διαστηµικού λεωφορείου παρόµοιου µε εκείνου που έφτιαξαν αργότερα οι Αµερικάνοι. «Ηταν στεναχωρηµένος όµως που δεν τον διάλεξαν για άλλη διαστηµική πτήση».

Η Ελένα, που ήταν µόλις δύο χρονών όταν ο Γκαγκάριν εκτοξεύθηκε στο ∆ιάστηµα, περιγράφει πως το γεγονός ότι η περιοχή όπου έµενε µε τους γονείς του ως παιδί, το Σµολένσκ, ήταν από τις πρώτες που κατέλαβαν οι Γερµανοί στον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο – οι οποίοι έδιωξαν την οικογένεια Γκαγκάριν από το σπίτι τους και εκείνοι αναγκάστηκαν να ζουν επί τρία χρόνια σε ένα παράπηγµα στον κήπο – οδήγησε τον Γιούρι να γίνει φανατικός αναγνώστης της Ιστορίας. «Ηταν περίεργος, τον ενδιέφεραν τα πάντα, ήξερε κάθε λεπτοµέρεια για µεγάλες µάχες όπως εκείνη του Μποροντίνο και πάντα µε εντυπωσίαζε µε τις γνώσεις του», θυµάται η Ελένα. Οµως τον µάγευε και η λογοτεχνία. «Ηξερε απ’ έξω σχεδόν όλα τα έργα του Πούσκιν, του Τβαρντόφσκι και του Ιβακόσφσκι – ποίηση συνδεδεµένη µε τον πόλεµο. Του άρεσε ο Λέρµαντοφ και ο Σεν Εξιπερί, µάλιστα όχι µόνο ο “Μικρός πρίγκιπας” αλλά ιδιαίτερα η “Νυχτερινή πτήση”. Μας διάβαζε τα βιβλία µε στεντόρεια φωνή».

Λίγο πριν επιβιβαστεί στο διαστηµόπλοιο «Βοστόκ» στις 12 Απριλίου 1961, είπε στη γυναίκα του ότι η πτήση θα γίνει µερικές ηµέρες αργότερα για να την προστατεύσει από την αγωνία, ενώ έγραψε και ένα αποχαιρετιστήριο γράµµα επειδή πίστευε ότι δεν θα επέστρεφε, όµως τελικά δεν της το έδωσε αλλά το βρήκε εκείνη έπειτα από χρόνια. Σε αυτό την προέτρεπε να ξαναπαντρευθεί και να προσέχει τα παιδιά». Στα επτά χρόνια που µεσολάβησαν από την επιστροφή του από το ∆ιάστηµα µέχρι τον θάνατό του σε αεροπορικό δυστύχηµα σε ηλικία 34 ετών, ο Γκαγκάριν κουράστηκε, σύµφωνα µε την κόρη του, να αφηγείται την ιστορία του – προτιµούσε να µιλά για τα παιδικά του χρόνια και τον πόλεµο...

«O Γιούρι επί 10 λεπτά πίστευε πως ήταν νεκρός»

Η ∆ΙΑΡΚΕΙΑΣ 108 λεπτών πρώτη πτήση του ανθρώπου στο ∆ιάστηµα, ακριβώς πριν από 50 χρόνια, άνοιξε νέους ορίζοντες για την ανθρωπότητα και µετέτρεψε εν µια νυκτί τον γιο ενός αγρότη, τον Γιούρι Γκαγκάριν, σε έναν από τους ήρωες του 20ού αιώνα. «Για µένα όλη η ζωή ήταν µια τέλεια στιγµή», έλεγε αρκετό καιρό µετά ο Γκαγκάριν, ο οποίος εκτοξεύθηκε µε το διαστηµόπλοιο Vostok από το κοσµοδρόµιο του Μπαϊκονούρ στις 12 Απριλίου 1961. Σήµερα απ’ άκρη σε άκρη της Ρωσίας πραγµατοποιούνται εκδηλώσεις µνήµης για εκείνη τη µεγάλη επιτυχία, ενώ το Κρεµλίνο έδωσε στη δηµοσιότητα άκρως απόρρητα έγγραφα προκειµένου να σταµατήσουν οι φήµες ότι ο Γιούρι δολοφονήθηκε επτά χρόνια αργότερα σε µυστηριώδες αεροπορικό δυστύχηµα.

Oι µεγαλύτεροι εορτασµοί όµως γίνονται σήµερα στο Σταρ Σίτι, την πόλη που δηµιουργήθηκε στα περίχωρα της Μόσχας για να φιλοξενήσει τα µέλη του σοβιετικού διαστηµικού προγράµµατος και όπου ακόµα εκπαιδεύονται κοσµοναύτες. Oπως θυµάται ο βετεράνος δηµοσιογράφος Βλαντίµιρ Γκουµπάρεφ από τις διηγήσεις τού κοσµοναύτη, «ο Γιούρι επί 10 λεπτά στη διάρκεια της πτήσης του νόµιζε ότι ήταν νεκρός. Η πτήση ήταν απίστευτα δύσκολη και απολύτως ηρωική. Τότε οι περισσότεροι πίστευαν ότι εάν ένας άνθρωπος πάει στο ∆ιάστηµα θα τρελαθεί». Το Vostok αντιµετώπισε προβλήµατα κατά την κάθοδό του και το σώµα του Γκαγκάριν δέχθηκε πολλά G – δύο µε τρεις φορές περισσότερα από αυτά που αισθάνονται οι σηµερινοί αστροναύτες. Στη δηµοσιότητα δόθηκε και ένα σηµείωµα προς την οικογένειά του που είχε αφήσει ο Γκαγκάριν σε περίπτωση που δεν επέστρεφε από την αποστολή.

«Εάν συµβεί κάποιο δυστύχηµα µην αναλωθείτε στο πένθος. Η ζωή είναι ζωή και κανείς δεν είναι ασφαλής - ανά πάσα στιγµή µπορεί να τον πατήσει ένα αυτοκίνητο» έγραφε.

ΤΑ ΝΕΑ