Γράφει ο Τάκης Κατσιμάρδος
(katsimar@yahoo.gr)
Λαύριο, Κάρυστος, Τουρκολίμανο Κερατέας και δεκάδες άλλες περιοχές, επειδή βρίσκονταν κοντά στη θάλασσα και την πρωτεύουσα (!) ήταν κατά καιρούς οι υποψήφιοι τόποι για την εγκατάσταση πυρηνικού εργοστασίου στην Ελλάδα! Η προχειρότητα, η αφέλεια των πυρηνικών σχεδιασμών, αλλά και οι λαϊκές αντιδράσεις, σε συνδυασμό με την επιχειρηματολογία του συνόλου των επιστημόνων, τελικά, ανέτρεψαν τους σχεδιασμούς. Ηταν τότε που άρχιζε να λειτουργεί το Φουκουσίμα...
Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, η Ελλάδα φλερτάρει με την εγκατάσταση πυρηνικού εργοστασίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το καθεστώς πολιτικής ρευστότητας και ανωμαλίας εμποδίζει, όμως, τη σύναψη συμφωνίας.
Mε την επιβολή της δικτατορίας το 1967 επανέρχονται τα μεγαλεπήβολα σχέδια. Η χούντα επιχειρεί να αξιοποιήσει τις επαφές που είχαν προηγηθεί. Θέλει επιπλέον να δείξει ότι δεν είναι απομονωμένη διεθνώς και βρίσκει πρόθυμους συνομιλητές. Ετσι, στο πρώτο πενταετές πρόγραμμα της ΔΕΗ (1968-1972), που καταστρώνει ο άρχων της στρατηγός, Β. Καρδαμάκης, εκτιμάται ότι «το εις στερεά καύσιμα δυναμικό της χώρας είναι περιωρισμένον» και «ως εκ τούτου οι πυρηνικοί σταθμοί θα παίξουν μελλοντικώς σημαντικόν ρόλον».
Το πυρηνικό λόμπι της εποχής οσμίζεται μεγάλα κέρδη και σπεύδει να εκδηλώσει ζωηρό ενδιαφέρον. Μέχρι τις αρχές του 1969 πάνω από δέκα εταιρείες συνομιλούν με τη χούντα για τη σύναψη συμφωνιών.
Οι αμερικανικές General Electric και Westinghouse, η ιταλική Fiat, καναδικές, βελγικές και δυτικογερμανικές. Πρώτη και καλύτερη ανάμεσά τους η Siemens, με την οποία φαίνεται το καθεστώς έχει προνομιακές σχέσεις.
Ο Καρδαμάκης στα μέσα του 1969 δηλώνει πανηγυρικά ότι συμφωνήθηκε με τους Βρετανούς η εγκατάσταση πυρηνικού εργοστασίου στο Λαύριο. Επειδή είναι παραθαλάσσιο και δίπλα στην Αθήνα! Η «λεπτομέρεια» ότι δεν προηγήθηκε διεθνής μειοδοτικός διαγωνισμός αλλά ανάθεση διασκεδάζεται με το επιχείρημα ότι αυτό θα καθυστερούσε το έργο. Η έναρξη της λειτουργίας του προβλεπόταν για το 1974.
Η συμφωνία δεν προχώρησε επειδή βασιζόταν στην πώληση ελληνικών καπνών στη Βρετανία. Οι καπνοβιομηχανίες της, όμως, δεν έδειξαν ενδιαφέρον και το έργο ναυάγησε.
Τα σχέδια θα επανέλθουν το 1976 από την κυβέρνηση Καραμανλή με φόντο την πετρελαϊκή κρίση της εποχής. Σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις, αποφασίστηκε μετά από συσκέψεις να «δημιουργηθεί πυρηνικός σταθμός, που θα είναι έτοιμος έως το 1987». Το βασικό επιχείρημα υπέρ της επιλογής είναι ότι «οι εγχώριοι ενεργειακοί πόροι πιθανόν να μην επαρκούν (ως τότε)... Η επιλογή της πυρηνικής ενέργειας είναι η μόνη συμφέρουσα». Πάλι το μοναδικό κριτήριο που πρυτανεύει είναι το «οικονομικό όφελος». Αν και αμφισβητείται αυτό, αφού στο μεταξύ έχει εκτοξευτεί στα ύψη το κόστος της πυρηνικής εγκατάστασης και λειτουργίας. Τα ζητήματα της ασφάλειας και των επιπτώσεων είναι αμελητέα και διασκεδάζονται με βαρύγδουπες διαβεβαιώσεις για το δήθεν ακίνδυνο των εγκαταστάσεων.
Μία χρονιά μετά την εξαγγελία (χρόνος-ρεκόρ) κι αφού πρώτα έγιναν σκέψεις για «φύτεμα» του πυρηνικού σταθμού στο Τουρκολίμανο (η ΔΕΗ μάλιστα είχε προχωρήσει και σε απαλλοτριώσεις), «σκάει» η βόμβα ότι το εργοστάσιο θα ανεγερθεί στην Κάρυστο (60 μίλια από τον Πειραιά στην παραλία Ποταμιά). Κοντά στην Αθήνα «όπως και σε άλλες μεγαλουπόλεις τους εξωτερικού»! Δύο αντιδραστήρες εκεί και άλλοι δώδεκα σε άλλα έξι σημεία της χώρας!
Το πυρηνικό λόμπι της εποχής έστηνε πάρτι. Ευτυχώς, τα σχέδια έμεινα επί χάρτου. Ηρθαν λίγο αργότερα και τα πυρηνικά ατυχήματα σε ΗΠΑ (1979) και ΕΣΣΔ (1986) και τα έθαψαν κάτω από τα ερείπια που άφησαν...
Ουδέποτε εκρήγνυται!
Τις θέσεις της κυβέρνησης Καραμανλή το 1977 διατύπωνε στη Βουλή ο υπουργός Βιομηχανίας Κ. Κονοφάγος. Για ιστορικούς λόγους και για τις πολιτικές, όσο και επιστημονικές αντιλήψεις των θιασωτών της πυρηνικής ενέργειας αξίζει να συνοψιστούν:
1) «Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από το πυρηνικό εργοστάσιο»,
2) «Ο πυρηνικός αντιδραστήρας (ο τύπος που θα εγκατασταθεί στην Ελλάδα) ουδέποτε εκρήγνυται»,
3) «Το πετρέλαιο εξαντλείται μέχρι το 2015» και επομένως κάθε συζήτηση περιττεύει...
Η τελευταία αναφορά στην πυρηνική ενέργεια γίνεται στο πρώτο σχέδιο για το δεκαετές πρόγραμμα της ΔΕΗ το 1982. Εκεί γίνεται λόγος για την εγκατάσταση πυρηνικού εργοστασίου μετά το τέλος του δεκαετούς (1992). Η ιδέα εγκαταλείπεται. Διαχρονικά τα βασικά επιχειρήματα κατά της εγκατάστασης ήταν:
1) η ενεργειακή εξάρτηση και
2) οι λόγοι ασφαλείας, με αιχμή τη μεγάλη σεισμογένεια. Σε συνδυασμό με τη συνειδητοποίηση ότι είναι μύθος το χαμηλό κόστος και η φιλικότητα προς το περιβάλλον.
1954-2011
To ελληνικό φλερτ με τον αντιδραστήρα
1954: Ιδρυση Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας (ανάμεσα στους σκοπούς της και η αξιοποίηση της πυρηνικής ενέργειας).
1964: Συγκροτείται από την κυβέρνηση Παπανδρέου «επιτροπή διά την εξέτασιν συνδυασμού βιομηχανικών εφαρμογών πυρηνικής ενεργείας εντός του πλαισίου αντιμετωπίσεως των ενεργειακών αναγκών της χώρας».
1966: Προωθείται συμφωνία με βρετανικούς φορείς για την προμήθεια πυρηνικού αντιδραστήρα. Το σχέδιο «πέφτει», μαζί με την κυβέρνηση Στεφανόπουλου.
1969: Η χούντα προχωρά σε συμφωνία με τους Βρετανούς για εγκατάσταση και λειτουργία πυρηνικού εργοστασίου στο Λαύριο με ορίζοντα το 1974.
1971: Υπογραφή της συμφωνίας, η οποία παγώνει για οικονομικούς λόγους.
1972: Η ΕΕΑΕ εκπονεί σχέδια, σύμφωνα με τα οποία η χώρα το 1990 θα αποκτούσε 4.200 μεγαβάτ πυρηνικής ισχύος.
1974-76: Ο Κ. Καραμανλής εντάσσει την πυρηνική ενέργεια στους σχεδιασμούς της ΔΕΗ.
1976: Η κυβέρνηση της ΝΔ εκδηλώνει την πρόθεσή της να κατασκευαστεί πυρηνικός σταθμός μέχρι το 1986.
1977: Η Κάρυστος της Εύβοιας επιλέγεται ως τόπος εγκατάστασης. Αναπτύσσεται ισχυρό αντιπυρηνικό κίνημα.
1982: Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ εγκαταλείπει τα πυρηνικά προγράμματα.
1986: Μετά την τραγωδία στο Τσέρνομπιλ δεν γίνεται λόγος για πυρηνική ενέργεια.
2008: Επανέρχονται οι ιδέες για χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Η κυβέρνηση Καραμανλή την ονομάζει μάλιστα πράσινη!
2009: Η εγκατάσταση κερδίζει έδαφος, αφού τη συνιστούν ακόμη και ιδρύματα, όπως η Ακαδημία Αθηνών.
2011: Η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ λέει ΟΧΙ στην πυρηνική ενέργεια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου