Βουτιά των βάσεων, βουτιά της Παιδείας

Του ΟΔΥΣΣΕΑ ΤΣΑΓΚΑΡΑΚΗ

(Ομοτιμου καθηγητη Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγγραφέα )

Με αφορμή και τις φετινές επιδόσεις των υποψηφίων στις πανελλαδικές εξετάσεις, αναρωτιέται κανείς αν το υπουργείο θα προχωρήσει στη μείωση της διδακτέας ύλης σε φυσική, μαθηματικά, χημεία, βιολογία, γεωγραφία, πληροφορική και τεχνολογία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Ε' και ΣΤ' Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου), όπως ανακοινώθηκε διά στόματος της κ. υπουργού.

Θεωρώ ότι η ρύθμιση αυτή αδικεί τους μαθητές γενικά και ιδιαίτερα τους ικανούς.

Ο κύριος και σημαντικότερος λόγος της παρέμβασης είναι ότι «τα Προγράμματα Σπουδών πολλών μαθημάτων, αλλά ιδιαίτερα των θετικών μαθημάτων, θεωρούνται από πολλούς μαθητές ιδιαιτέρως δύσκολα, είναι υπερφορτωμένα, σε πολλά σημεία τους δυσνόητα για το νοητικό επίπεδο ανάπτυξης των μαθητών στις συγκεκριμένες ηλικίες που διδάσκονται». Και όμως, τα ίδια Προγράμματα Σπουδών παρουσιάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας ως «καινοτόμα», «προοδευτικά» και «σύγχρονα». Εννοείται ότι για άλλους μαθητές τα προγράμματα δεν είναι «υπερφορτωμένα», τα μαθήματα δεν είναι «ιδιαιτέρως δύσκολα» και ούτε «δυσνόητα». Πρόκειται λοιπόν για τη διευκόλυνση μιας μεγάλης μερίδας μαθητών.

Ετσι, αντί το υπουργείο να φροντίσει πρώτα για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, να επιλέξει με αξιοκρατικά κριτήρια τους καλύτερους και να αυξήσει τον αριθμό τους για μια αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των διδακτικών και μαθησιακών αναγκών, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες αδιόριστοι, μειώνει τη διδακτέα ύλη για να προχωρήσουν με λιγότερο διάβασμα και κόπο εκείνοι που δυσκολεύονται. Γιατί να κοπιάσουν όπως οι άλλοι; Η αρχαία ρήση «τ' αγαθά κόποις κτώνται» δεν εμπνέει πια τους πολλούς. Και πώς να τους εμπνεύσει, αφού μαθαίνουν παιδιόθεν ότι είναι μαγκιά να αποκτά κανείς ό,τι θέλει χωρίς να κοπιάζει;

Τι γίνεται όμως με τους ικανούς μαθητές; Αποβαίνει ή δεν αποβαίνει εις βάρος τους η μείωση της ύλης; Γιατί πρέπει να στερούμε τη γνώση από εκείνους που έχουν τα κότσια και τη θέληση να την αποκτήσουν, σε μια εποχή που η αγορά εργασίας είναι αδυσώπητα απαιτητική;

Στην προκειμένη περίπτωση δεν ισχύει δυστυχώς ούτε η ρήση «ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλά εν τω ευ το πολύ», αφού το «πολύ» δεν μειώνεται χάριν του «ευ». Δεν τίθεται π.χ. θέμα βελτίωσης της ποιότητας των διδακτικών εγχειριδίων ή του επιπέδου διδασκαλίας. Αν δεν προβάλλονται κάποιες «προεκλογικές δεσμεύσεις», προβάλλεται η «υλοποίηση προγραμματικών θέσεων».

Σε μια ανταγωνιστική κοινωνία, ο σημερινός νέος, δηλαδή το μέλλον της χώρας, χρειάζεται να έχει ισχυρά ηθικά και πνευματικά εφόδια που αποκτώνται μεθοδικά από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού. Παραδοσιακά, το ελληνικό σχολείο παρέχει σε όλα τα παιδιά ίσες ευκαιρίες για την απόκτηση γνώσεων και παιδείας. Ολα τα παιδιά δεν έχουν ωστόσο τις ίδιες ικανότητες και είναι λάθος να παραγκωνίζονται και να ζημιώνονται όσα μπορούν να διευρύνουν τον πνευματικό τους ορίζοντα κατά τη διάρκεια του μαθητικού τους βίου.

Ενώ λοιπόν το υπουργείο καταργεί τη βάση τού 10 για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πάλι για να διευκολύνει μια μεγάλη μερίδα αδύνατων υποψηφίων, όπως δείχνουν τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων, παράλληλα μειώνει τώρα και τη διδακτέα ύλη στις δύο προηγούμενες βαθμίδες. Τι περιμένουμε λοιπόν, τη βελτίωση των διδασκομένων, υψηλές βαθμολογικές επιδόσεις, την αναβάθμιση των σπουδών ή των πτυχίων;