ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Του ΜΙΧΑΛΗ ΤΣΙΝΤΣΙΝΗ
Οποιος αγγίζει τα μνημεία, τα ξυπνάει. Ακόμη κι αν τα αγγίζει με μόνο σκοπό να τα εξαφανίσει.
Οποιος αγγίζει τα μνημεία, τα ξυπνάει. Ακόμη κι αν τα αγγίζει με μόνο σκοπό να τα εξαφανίσει.
Ανδριάντες που μάζευαν απαρατήρητοι σκόνη και ίχνη περιστεριών, ζωντανεύουν και γίνονται ξαφνικά ξανά παίκτες στη δημόσια ζωή.
Η αποκαθήλωση των συμβόλων είναι η ίδια ένας πολύ ισχυρός συμβολισμός. Γι’ αυτό και συντελείται τελετουργικά κάθε φορά που πέφτει ένα καθεστώς.
Η αποκαθήλωση των συμβόλων είναι η ίδια ένας πολύ ισχυρός συμβολισμός. Γι’ αυτό και συντελείται τελετουργικά κάθε φορά που πέφτει ένα καθεστώς.
Ποιος ξεχνάει τους μπρούντζινους Λένιν που παραδίδονταν στη δίψα του πλήθους στην ανατολική Ευρώπη μετά το 1989.
Ποιος ξεχνάει τον επίμονο Σαντάμ Χουσεΐν που έπρεπε να δεθεί με δεκάδες σχοινιά για να υποκύψει στην επίδειξη κατακτητικής δύναμης του αμερικανικού στρατού το 2003;
Η κατεδάφιση σηματοδοτεί έτσι την ιστορική ρήξη.
Η κατεδάφιση σηματοδοτεί έτσι την ιστορική ρήξη.
Το πρόσφατο κίνημα αποκαθήλωσης των συμβόλων του ρατσισμού και της αποικιοκρατίας, που πυροδοτήθηκε από τον θάνατο του Τζορτζ Φλόιντ, ποιο καθεστώς θέλει να γκρεμίσει;
Οταν ακρωτηριάζει τους μαρμαρωμένους βασιλιάδες, όταν γράφει με σπρέι αντιρατσιστικά αναθέματα πάνω στο βάθρο που στηρίζει τον Ουίνστον Τσώρτσιλ, ποια επανάσταση φαντάζεται ότι εκπληρώνει;
Δεν είναι οι εχθροί του ήδη ηττημένοι;
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι ενώ οι θεσμοί έχουν όντως αλλάξει, παραμένουν ωστόσο τα «ραδιενεργά» κατάλοιπα των ρατσιστικών καθεστώτων στο πολιτισμικό υπόστρωμα. Το ερώτημα είναι αν ο τρόπος να καθαρίσουν αυτά τα κατάλοιπα είναι η εκκαθάριση της ιστορικής μνήμης.
Η εκκαθάριση είναι μόδα. Δεν αφορά μόνο τους πεθαμένους. Αφορά και τους ζωντανούς. Μια δήλωση, ένα τουίτ, μια υποψία αρκεί για να αξιώσει κανείς την ακύρωση ενός προσώπου. Ετσι το λένε: Cancelling. Η τελευταία που το υφίσταται ήταν η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, η συγγραφέας του Χάρι Πότερ, επειδή ισχυρίστηκε ότι υπάρχει βιολογικό φύλο.
Τι σχέση έχει η Ρόουλινγκ με τον Τσώρτσιλ;
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι ενώ οι θεσμοί έχουν όντως αλλάξει, παραμένουν ωστόσο τα «ραδιενεργά» κατάλοιπα των ρατσιστικών καθεστώτων στο πολιτισμικό υπόστρωμα. Το ερώτημα είναι αν ο τρόπος να καθαρίσουν αυτά τα κατάλοιπα είναι η εκκαθάριση της ιστορικής μνήμης.
Η εκκαθάριση είναι μόδα. Δεν αφορά μόνο τους πεθαμένους. Αφορά και τους ζωντανούς. Μια δήλωση, ένα τουίτ, μια υποψία αρκεί για να αξιώσει κανείς την ακύρωση ενός προσώπου. Ετσι το λένε: Cancelling. Η τελευταία που το υφίσταται ήταν η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, η συγγραφέας του Χάρι Πότερ, επειδή ισχυρίστηκε ότι υπάρχει βιολογικό φύλο.
Τι σχέση έχει η Ρόουλινγκ με τον Τσώρτσιλ;
Δείχνουν ότι ζωντανοί και νεκροί μπορούν να βρεθούν αντιμέτωποι με έναν μανιχαϊσμό που βιάζεται να εκδώσει ετυμηγορίες κοινωνικού θανάτου, χωρίς να ενδιαφέρεται να σταθμίσει τις αποχρώσεις –και τις αντιφάσεις– του καταδικαζομένου. Χωρίς να μπορεί να διακρίνει την πολυπλοκότητα της ιστορίας που διαγράφει.
Ετσι κάνουν όλοι οι φανατισμοί. Ετσι καταλήγουν να υπονομεύουν τον όντως ιερό σκοπό για τον οποίο υποτίθεται ότι μάχονται.
Η εικόνα του Τσώρτσιλ εγκιβωτισμένου σε τενεκέδες, προληπτικά βανδαλισμένου από τον φόβο τον βάνδαλων, φαίνεται σαν αυτοτραυματισμός της δημοκρατίας. Σαν να τη στοιχειώνουν, εβδομήντα πέντε χρόνια μετά τη συμμαχική νίκη, τα φαντάσματα που τότε νίκησε.
Χωρίς τον Τσώρτσιλ, η δημοκρατία...
Η εικόνα του Τσώρτσιλ εγκιβωτισμένου σε τενεκέδες, προληπτικά βανδαλισμένου από τον φόβο τον βάνδαλων, φαίνεται σαν αυτοτραυματισμός της δημοκρατίας. Σαν να τη στοιχειώνουν, εβδομήντα πέντε χρόνια μετά τη συμμαχική νίκη, τα φαντάσματα που τότε νίκησε.
Χωρίς τον Τσώρτσιλ, η δημοκρατία...
δεν θα είχε επιζήσει για να τον ξεπεράσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου